Kosova’nın Sırbistan’la arasındaki sınır geçişleri için getirdiği yeni yasaya karşı Kosovalı Sırplar, ülkenin kuzeyindeki sınır geçişlerini kapattı. İki ülke arasında ipler iyice gerildi.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş aylardır sürerken, şimdi de Balkanlar’da gerilim tırmandı.
Kosova’nın Sırbistan sınırındaki Mitrovica şehrinde öğle saatlerinde siren sesleri duyuldu. Kaynağı bilinmeyen siren sesi yaklaşık iki dakika sürdü.
Ülke basınındaki haberlerde, Kosovalı Sırpların bu sesler üzerine sınırları kapattığı aktarıldı.
Kosova Polisi Müdür Yardımcısı Besim Hoti yaptığı açıklamada, Kosovalı Sırpların araçlarla sınır geçişlerini kapattığını doğrulayarak, polis güçlerinin de Brnjak ve Jarinje sınır kapılarını kapattığını ifade etti.
Siren sesleri duyuldu, silah sesleri geldi
Kosova’da siren sesleri de duyulurken, ülke polisi bazı yerlerden silah sesleri geldiğini ancak kimsenin yaralanmadığını bildirdi.
Sırbistan Savunma Bakanlığı ise Kosova’ya herhangi bir müdahalede bulunmadıklarını ve sosyal medyada yaşanan dezenformasyona itibar edilmemesi gerektiğini belirtti.
Kosova hükümeti kararı erteledi
Kosova hükümetinin, ülkedeki Sırplara da ulusal araç plakası ve kimlik uygulamasını getiren, bu nedenle Sırbistan’la krize neden olan kararı bir ay ertelediği bildirildi.
Kosova hükümetinden yapılan açıklamada, yarın hayata geçirilmesi planlanan Kosova’da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olma zorunluluğun 1 Eylül’e kadar ertelediği ifade edildi.
‘Eylemi Sırbistan hazırladı’
Hükümetin, Kosovalı Sırpların bu akşam sınır geçişlerini kapatma eylemini kınadığına işaret edilen açıklamada, bunların Sırbistan’ın başkenti Belgrad tarafından hazırlandığı ileri sürüldü.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Sırbistan Genelkurmay Başkanı Milan Mojsilovic ve Kosova’daki NATO Gücü (KFOR) komutanıyla Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da bir araya geldi.
“Teslim olmayacağız, Sırbistan kazanacak”
Toplantının ardından açıklamada bulunan Vucic, Kosova ile önümüzdeki dönemde bir çözüm yolu bulmayı ümit ettiklerini belirterek, “Umarım iyi haberler alacağız ve bu durum yarın çözülecek.” dedi.
AA’nın aktardığına göre Vucic, önümüzdeki haftalar ve ayların oldukça zor bir siyasi mücadeleyle geçeceğine işaret ederek, “Kendilerine hakim olanlara, özellikle de Kosovalı Sırplara teşekkür ediyorum. Teslim olmayacağımızı ve Sırbistan’ın kazanacağını bir kez daha tekrarlamak istiyorum.” diye konuştu.
Türkiye’den sağduyu çağrısı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sırp mevkidaşı Selakoviç ve Kosovalı mevkidaşı Schwarz ile görüştü.
Çavuşoğlu, her iki tarafa da sağduyu çağrısı yaptı:
“Türkiye, Balkanların barış ve istikrarına her zaman önem vermektedir. Yeni gerilimlerin kimseye faydası olmaz. Gerilimi azaltmak için üzerimize düşeni yapmaya hazırız.”
NATO’nun Kosova Gücü: Müdahaleye hazırız
NATO’dan yapılan açıklamada, Kosova’nın kuzeyindeki güvenlik durumunun gergin olduğu belirtildi ve “NATO’nun Kosova Gücü (KFOR), durumu yakından takip ediyor ve istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahale etmeye hazır.” sözleri kullanıldı.
KFOR’un Kosova’daki tüm vatandaşların hareket özgürlüğü için çalıştığına işaret edilen açıklamada, “KFOR, sahada görünür ve güçlü bir duruş sergilemektedir. KFOR tüm muhataplarla iletişim halinde” değerlendirmesi yapıldı.
Aynı durum Kosova vatandaşlarına 11 yıldır uygulanıyor
Kosova Hükümeti daha önce aldığı karar doğrultusunda, ülkede “yasa dışı” bir biçimde bulunan araç plakalarının “RKS” (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi sürecinin 1 Ağustos-30 Eylül tarihleri arasında gerçekleşeceğini duyurmuş, bu süre zarfında vatandaşların birçok kolaylıktan yararlanma imkanına sahip olacağını bildirmişti.
Aynı şekilde 1 Ağustos itibariyle hükümetin bir ay önce aldığı karar doğrultusunda Sırbistan kimlik belgeli şahıslara ilişkin mütekabiliyet tedbirinin de uygulanacağı ifade edilmişti.
Kosovalı yetkililerce, aynı ilkenin Belgrad tarafından da Kosova vatandaşlarına 11 yıldır uygulandığı kaydedilmişti.
Avrupa’nın ‘en genç’ ülkesi
Öte yandan Sırbistan’ın halihazırda kendi toprağı olarak gördüğü Kosova, bugün 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınıyor.
Başkenti Priştine olan ve yaklaşık 1,8 milyon nüfusa sahip Kosova’da nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken, ülkede ayrıca Türk, Boşnak, Sırp, Goralı, Roman, Aşkali ve Mısırlı azınlık grupları da yaşıyor.
Sırbistan-Kosova ilişkisi
Yugoslavya döneminde Sırbistan Federal Cumhuriyeti’nin bir parçası olan Kosova’ya 1974’te özerklik verilse de bu karar, 1989’da aşırı Sırp milliyetçisi Slobodan Milosevic tarafından iptal edildi.
Yugoslavya’nın dağılma sürecine girmesiyle Kosovalı Arnavutlar, yükselen Sırp milliyetçiliğinden tedirgin oldu ve daha sonra ülkenin bağımsızlığında önemli rol oynayacak Kosova Kurtuluş Ordusunun (UÇK) temellerini attı. Önce Hırvatistan, ardından Bosna Hersek’teki kanlı çatışmalar, 1998’de Kosova’ya da sıçradı.
Sırp polisi ile UÇK arasındaki çatışmalar 1998’de başlarken, Milosevic emrindeki Sırp güçleri Arnavut köylerini basarak sivilleri katletti. Sırp güçlerinin Kosova’daki saldırıları, 24 Mart 1999’da başlayan ve 78 gün süren operasyon sonucunda NATO’nun Yugoslavya’yı bombalamasıyla son buldu.
Savaşta 8 binden fazlası Arnavut olmak üzere 10 binin üzerinde Kosovalı öldürülürken, 800 bine yakını Arnavut olmak üzere 1 milyonunun üzerinde farklı etnik gruplardan Kosovalı evlerini terk etmek zorunda kaldı.
‘Mart Ayaklanmaları’
Savaşın ardından büyük ölçekteki ilk kriz 2004’te yaşandı. “Mart Ayaklanmaları” olarak adlandırılan olaylarda 11’i Arnavut, 8’i Sırp 19 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.
Dönemin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından 2005’te Kosova Özel Temsilcisi olarak görevlendirilen Martti Ahtisaari, 2007’de Kosova’nın bağımsız olması gerektiğini belirttiği raporu BM Güvenlik Konseyine sundu. Sırbistan ise “denetimli özerklik” önerisinde bulundu.
Ahtisaari Planı ve BM’nin 1244 sayılı kararı doğrultusunda Kosova Meclisi, 17 Şubat 2008’de tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.
