Bayram POMAK
2025 yılı Kosova için seçimler yılı oldu. Önce 9 Şubat’ta genel seçimler yapıldı, ardından 12 Ekim’de yerel seçimler gerçekleştirilecek. 13 Eylül’de başlayan seçim kampanyası 10 Ekim’de sona erecek ve bu pazar günü seçimler yapılacak. Bu, ülke tarihindeki sekizinci belediye meclisi ve altıncı belediye başkanlığı seçimi olacak. Toplamda 38 belediye başkanı ve belediye meclis üyeleri belirlenecek. Seçimlere 93 siyasi oluşum katılıyor: bunların 32’si siyasi parti, 32’si vatandaş inisiyatifi, 2’si koalisyon ve 27’si bağımsız aday. Toplam 5.626 belediye meclisi adayı ve 206 belediye başkan adayı yarışacak. Vatandaşlar ülke genelinde 948 merkezde ve 2.625 sandıkta oy kullanacak. Toplam 2.025.105 seçmen sandık başına gidecek. Kosova’da yerel seçimler en son Ekim 2021 tarihinde yapılmıştı.
Genel olarak bakıldığında, 2025 yerel seçim kampanyalarının oldukça sönük geçtiği gözlemlenmektedir. Önceki seçim tecrübeleri, halkın artık bu süreçlere karşı ciddi bir heyecan veya umut beslemediğini açıkça ortaya koymaktadır. Bunun başlıca nedeni, geçmişte verilen vaatlerin yerine getirilmemesi, bugün yapılan vaatlerin de öncekilere benzer olması ve yeni, somut bir vizyonun sunulmamasıdır. Tüm bu faktörler, vatandaşlarda siyasete olan ilgiyi azaltmakta ve siyasetçilere duyulan güveni zedelemektedir.
Büyük şehirlerde yönetimlerde büyük değişikliklerin yaşanması beklenmemektedir. Bu istikrarın nedeni mevcut yönetimlerin hizmet başarısı değil, alternatif adayların zayıflığıdır. Cakova (Gjakova) ve İpek (Peja) gibi şehirlerde mevcut belediye başkanlarının yeniden seçilmesi beklenirken, Prizren Belediyesi için de benzer bir tablo öngörülmektedir.
Buna karşın, başkent Priştine’de yarışın oldukça çekişmeli geçmesi beklenmektedir. Seçimin üç büyük parti olan LDK, VV ve PDK arasında geçeceği tahmin edilmektedir. Halihazırda LDK adayı ve mevcut belediye başkanı Përparim Rama, seçimlerin en güçlü adayı olarak değerlendirilmektedir. Vetevendosje (VV) adayı Hajrullah Çeku, Prizrenli olması nedeniyle yerel aidiyet açısından dezavantajlı görülse de, ülkenin en büyük partisi VV’nin desteğini arkasına alması önemli bir avantajdır. PDK adayı Uran Ismaili ise Priştineli olmanın avantajını taşısa da, PDK’nın ülke genelindeki imajı onun için dezavantaj olarak görülmektedir.
Hemen hemen tüm belediyelerde adayların kampanyaları soyut vaatlerle sınırlı kalmakta ve somut projeler sunulmamaktadır. Bu durum, seçmenlerde belirsizlik ve güvensizlik duygusunu daha da pekiştirmekte, “kim gelirse gelsin değişen bir şey olmayacak” algısını güçlendirmektedir.
Bu seçimlerin en önemli noktası Kosova’nın kuzeyi olacaktır. Kasım 2022 yılında Kuzey’de bulunan dört belediyede, Kuzey Mitrovica, Leposaviç, Zveçan ve Zubin Potok’ta Sırp belediye başkanları ve memurlar istifa etmişti. Bu istifalar, Kosova makamlarının Sırp plakalarına ilişkin aldığı kararlara tepki olarak gerçekleşmişti. Belediye başkanlarının istifasından sonra yapılan yerel seçimlere Sırplar katılmamış ve bu belediyeleri Arnavut belediye başkanları kazanmıştı. Arnavut belediye başkanlarının göreve başlamasının ardından Sırplar ayaklanmış, çıkan olaylarda onlarca kişi yaralanmıştı. Kosova kurumları daha sonra kuzeyde bulunan ve Sırbistan’a bağlı tüm kurumları kapatmış, belediye binalarına Kosova bayrağı çekmişti. Mahalle isimleri değiştirilmiş ve bölge kurumsal olarak da Kosova’ya bağlanmıştı.
Sırplar, 12 Ekim’de yapılacak olan seçimlere katılacaklarını açıkladılar. Belgrad’ın yönlendirmesiyle hareket eden Sırp Listesi de seçimlerde yer alacak. Kosova Merkez Seçim Komisyonu, Sırp Listesi’nin başvurusunu ilk etapta reddetmiş, ancak Avrupa’dan gelen baskılar sonucunda katılımlarına onay vermiştir. Kuzey’deki Sırpların en güçlü temsilcisi konumundaki Sırp Listesi ve diğer partilerin vaatleri, belediyelerde iktidara geldiklerinde Arnavut belediye başkanlarının aldığı tüm kararları iptal etmek yönündedir. Ancak Sırplar, Sırbistan’a bağlı diğer kurumların yeniden açılabileceği konusunda umutlu değiller.
2025 yılı Kosova için tam anlamıyla bir seçim yılı olmuştur. İlk kez seçimlere hükümetin olmadığı ve bir hükümet krizinin ortasında gidilmektedir. 9 Şubat seçimlerinden sonra hâlâ yeni hükümet kurulabilmiş değildir. Halkta seçimlere yönelik ciddi bir heyecan bulunmamaktadır. Ancak genel olarak bakıldığında, kampanyalarda belirgin bir tansiyonun olmadığı, adayların birbirleriyle saygı çerçevesinde yarıştıkları görülmektedir. 12 Ekim’de yapılacak seçimlerin ardından yüzde 51 oy oranını elde edemeyen adaylarla birlikte en çok oy alan iki aday ikinci tura kalacaktır. Bu nedenle, belediyelerin büyük bir kısmında seçimlerin ikinci tura kalması beklenmekte ve seçim sürecinin 12 Ekim sonrasında da devam edeceği öngörülmektedir.
