Arnavutluk ile Sırbistan, 2026 Dünya Kupası elemeleri kapsamında Cumartesi günü karşı karşıya geldiğinde, Tiran’daki maç sadece bir skor meselesi olmaktan çok daha fazlasını ifade ediyor.
Bu karşılaşma, Avrupa futbolunun en yoğun siyasi ve duygusal yüklü rekabetlerinden biri olarak kabul ediliyor; kökleri, özellikle Kosova’daki çatışmalar ve Balkanlar’ın genel tarihindeki derin tarihsel ve etnik gerilimlere dayanıyor.
Ulusal kimliklerin sıkı biçimde iç içe geçtiği bu ortamda, organizatörler geçmişte yaşanan gerginliklerin tekrar etmemesi için yoğun çaba harcıyor.
İki takımın Arnavutluk’ta son kez karşılaştığı tarih 2015’ti; Sırbistan o maçı 2-0 kazansa da Sırp taraftarların stadyuma girmesine izin verilmemişti.
Her iki ülke de İngiltere, Letonya ve Andorra ile birlikte aynı Avrupa Şampiyonası eleme grubunda yer alıyor.
2014 Belgrad Olayı Hâlâ Hafızalarda
2014 yılında Belgrad’daki karşılaşma, Arnavut bayrağı taşıyan bir dronun sahaya inmesiyle büyük bir arbedeye dönüşmüş ve maç yarıda kalmıştı. Hakem heyeti, stadyum ortamının düşmanca olması nedeniyle oyunun devam edemeyeceğine karar vererek Arnavutluk’a 3-0 hükmen galibiyet vermişti.
Bu karar, Arnavutluk’un tarihinde ilk kez 2016 Avrupa Şampiyonası’na katılmasını sağladı.
O maç zaten “yüksek riskli” olarak değerlendirilmişti. Nüfusunun çoğunluğu Arnavut olan Kosova, 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmişti – bu ise Sırbistan tarafından tanınmıyor.
Futbol, sıklıkla milliyetçilik ve siyasetin yansıması olarak değerlendirilir ve bu derin ayrılığı da sahaya taşıyor.
Tiran, bu son karşılaşmaya hazırlanırken, o gecenin anıları ve beraberinde gelen milliyetçi coşku hâlâ yüzeye yakın bir yerde duruyor.
Sırbistan’ın Kosova ile Gerilimli İlişkileri
Sırbistan ve Arnavutluk, hâlâ bağımsız olan Kosova’nın statüsü konusunda anlaşmazlık yaşamaya devam ediyor. Taraftarlar arasındaki rekabet de hâlâ çok güçlü.
Arnavutluk milli takımının neredeyse yarısı, Kosova, Kuzey Makedonya veya Güney Sırbistan kökenli oyunculardan oluşuyor.
Bu maç, oyuncular açısından da tarih, siyaset ve ulusal gurur tarafından gölgelenen bir mücadele niteliği taşıyor — sporun bazen bir oyundan ibaret olmadığının göstergesi.
2014 yılındaki olaylı maçın bir parçası olan Arnavutluk’un savunma oyuncusu Elseid Hysaj, o kaosun “tekrarlanmaması gerektiğini” söyledi.
“Bizler futbolcuyuz, sakin ve bilinçli olmalıyız,” dedi. “Taraftarları memnun etmek ve galibiyet için elimizden gelenin en iyisini vermek için buradayız.”
Organizatörlerden Taraftarlara Uyarı: Bu Sadece Bir Maç
Arnavutluk Futbol Federasyonu Başkanı Armand Duka, halkı bu karşılaşmayı bir spor etkinliği olarak görmeye çağırdı: “Takımın hedefe ulaşabilmesi için taraftarlardan destek ve pozitif enerji alacağı bir etkinlik.”
“Vermek istediğimiz mesaj şu: Bu maçı bir spor bayramı olarak yaşayalım,” dedi Duka, Associated Press’e verdiği demeçte.
Maç sırasında yoğun bir polis varlığı, yol kapatmaları ve stadyuma girişte sıkı taraftar kontrolleri olacak. Sırp taraftarların stadyuma girmesi yasaklandı, bu da “daha sakin bir atmosfer” sağlayacak, dedi Duka.
Her iki taraf da daha iyi ilişkiler kurmak için bazı adımlar attı. Arnavutluk ve Sırbistan, 2027’de düzenlenecek 21 Yaş Altı Erkekler Avrupa Şampiyonası’na ev sahipliği yapacak — bu proje, siyasi gerilimleri aşmayı hedefliyor.
“Futbolcular, tarihin ya da siyasi gerilimlerin yükünü taşımıyor,” dedi Duka. “Sahada kazanmak için yarışıyorlar, temsil ettikleri formaya en iyisini vermek ve her şeyden önce oyun aracılığıyla saygı köprüsü kurmak istiyorlar.”
Milliyetçiler ve Taraftarlar Arasında Süregelen Gerginlik
Son yıllarda siyasi tansiyon azalmış olsa da, her iki tarafta da milliyetçiler ve futbol taraftarları arasında derin bir karşıtlık devam ediyor. Hem Arnavutluk hem de Sırbistan, taraftarların neden olduğu siyasi içerikli olaylar sebebiyle UEFA’dan yaptırımlar aldı.
Buna rağmen, Sırbistan’ın popülist Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, yakın zamanda gerginliği artıracak açıklamalarda bulundu. Bir mitingde Sırbistan Teknik Direktörü Dragan Stojkoviç’e hitaben şunları söyledi:
“Oraya gidin ve onları dövün.”
Stojkoviç ve bazı oyuncular ise tansiyonu düşürmeye çalışarak bunun sadece “bir maç” olduğunu vurguladılar.
Stojkoviç, Sırbistan’ın K Grubu’ndaki açılış maçı için, “Herkes ilk maçın çok önemli olduğunu söylüyor,” dedi. “Odak noktamız, istediğimiz gibi bir başlangıç yapmak ve Arnavutluk’a tüm saygımızla elimizden gelenin en iyisini oynamak.”
