Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Hırvat üyesi Zeljko Komsic, konseyin Sırp üyesi Milorad Dodik’in, Sırbistan ve Rusya’nın desteğiyle Bosna Hersek’te huzur ve barışa zarar vermeye çalıştığını söyledi.
Komsic, yerel Pobjeda.me yayın kuruluşuna verdiği röportajda, “birilerinin Bosna Hersek devletini yok etme niyetini şüpheye düşülmeyecek kadar açık şekilde ortaya koyduğunu” ifade etti.
Komsic, “Daha önce de benzer mesajlar yollanmıştı ama artık bunu eyleme dökmeye başladılar. Bosna Hersek’i yok etme yönünde ilerliyorlar. Buna asla fırsat vermeyeceğiz. Birilerinin yalanları, Bosna Hersek’in toprak bütünlüğünü koruyacağımız gerçeğini asla değiştiremez. Bu bütünlüğü koruduk ve korumaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Zeljko Komsic, anayasaya aykırı olarak kutlanan “9 Ocak Sırp Cumhuriyeti Günü”nün “1992’de ‘Büyük Sırbistan’ ideolojisine sahip Sırp güçlerin, Bosna Hersek’e ve vatandaşlarına saldırı başlattığı gün” olduğunu kaydetti.
“Ülkede kim savaş başlatmaya çalışıyor? Sırbistan ve Rusya’nın da desteğiyle Milorad Dodik ve Sırp Cumhuriyeti hükümetinin temsilcileri.” ifadelerini kullanan Komsic, Dodik’in ayrılıkçı nefret söylemleri nedeniyle ceza alması gerektiğini kaydetti.
Komsic, Bosna Hersek’teki Noel kutlamaları sırasında provokatif eylemler olduğunu dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu tür şiddet eylemlerine Dodik’in açıklamaları ve siyaseti, temel oluşturmaktadır. Savaş suçlusu Radovan Karadzic ve Ratko Mladic’e verilen madalyaları unutmuş değiliz. 1992 yılında Karadzic, Yugoslav Halk Ordusunun (JNA) desteğiyle her şeye sahipti. Her türlü silahları varken bizim silahımız yoktu. Ama artık 1992 yılında yaşamadığımızı hatırlatmak isterim.”
BM savaş suçlularının yüceltilmesinden endişe duyuyor
Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM), Bosna Hersek ve Sırbistan’da, “hüküm giymiş savaş suçlularının” ve “vahşet suçlarının” yüceltilmesinden derin endişe duyulduğunu bildirdi.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Liz Throssell, BM’nin Cenevre Ofisi’nde düzenlenen haftalık basın toplantısında, Bosna Hersek’in başta Gacko, Foça, Bijeljina, Prijedor, Brçko, Janja ve Sırbistan’ın Sancak bölgesinde bulunan Priboj ve Novi Pazar kentlerindeki provokasyonlara tepki gösterdi.
Throssell, geçen hafta sonu meydana gelen olaylarda savaş suçlusu Ratko Mladiç adına tezahürat yapıldığını ve bazı grupların eski Yugoslavya’nın çeşitli yerlerinin ele geçirilmesi için çağrıda bulunan milliyetçi şarkılar söylediğini aktardı.
Yaşanan bir olayda caminin yanından geçen şahısların havaya ateş açtığını belirten Throssell, bazı politikacıların kışkırtıcı, milliyetçi ve nefret söylemlerinin 2022’de artarak devam ettiği uyarısında bulundu.
Throssell, “Bosna-Hersek ve Sırbistan’da, bazı bireylerin vahşet suçlarını ve hüküm giymiş savaş suçlularını yücelttiği ve belirli toplulukların nefret söylemleriyle hedef alındığı ve bazı durumlarda şiddetin teşvik edildiği son olaylardan derin endişe duyuyoruz.” dedi.
“Derhal soruşturma başlatılsın” çağrısı
Sırbistan ve Bosna-Hersek’teki yetkililerin uluslararası insan hakları yükümlülüklerine uymaları gerektiğini bir kez daha vurgulayan Throssell, yetkilileri ulusal, ırksal veya dini nefretin her türlü savunuculuğunu kınamaya ve bunlardan kaçınmaya davet etti.
Throssell, bu tip olayların tekrarlanmasını önlemek ve toplumsal barışın inşa edilmesi için derhal etkili ve tarafsız bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu.
Bosna Hersek’teki provokatif eylemler
Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında dönemin Devlet Başkanlığı Konseyi üyesi Bakir İzetbegovic’in talebi üzerine “Sırp Cumhuriyeti” gününü “anayasaya aykırı” ilan etmişti.
Karar üzerine Sırp Cumhuriyeti Halk Meclisi, “9 Ocak Sırp Cumhuriyeti Günü”nün tanınması için 25 Eylül 2016’da referandum düzenlemiş ancak Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi bu referandumu tanımamış ve söz konusu günün kutlanmasına yönelik eylemlere yasak getirmişti.
Bosna Hersek’te Banja Luka şehrinde anayasaya aykırı olmasına rağmen “9 Ocak Sırp Cumhuriyeti Günü” kutlamaları yapılmıştı.
Kutlamalara, Dodik’in yanı sıra Sırp Cumhuriyeti Başkanı Zeljka Cvijanovic, Sırp Cumhuriyeti emniyetinin 800 mensubu, Sırbistan Meclis Başkanı Ivica Dacic, Sırbistan Başbakanı Ana Brbanic, Rusya Büyükelçisi İgor Kalbuhov ve aşırı sağcı Fransız milletvekilleri dahil 2 bin 700 kişi katılmıştı.
Bosna Hersek’in başta Gacko, Foça, Prijedor, Brçko ve Janja olmak üzere birçok şehrinde Boşnak ve Sırp olmayanlara yönelik hakaretler de içeren provokasyonlar yaşanmıştı.
Olayların ardından, Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Bisera Turkovic, Banya Luka’da yasa dışı biçimde kutlanan “9 Ocak Sırp Cumhuriyeti Günü” programına temsilci gönderen Rusya, Çin ve Sırbistan’a diplomatik nota verildiğini açıklamıştı.
