Avrupa Birliği (AB), Kosova’da Sırpların devlet kurumlarından çekilmesiyle gerginliğin artması üzerine Belgrad-Priştine Diyaloğu gerekliliklerini anımsatarak, gerilimi düşürme çağrısında bulundu.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden Kosova’da araç plakalarının kullanımındaki anlaşmazlıklar sonrasında başlayan gerilimle ilgili yazılı açıklama yapıldı.
Açıklamada, “Son zamanlarda yaşanan gelişmeler, Belgrad ile Priştine arasında AB tarafından kolaylaştırılan Diyalog kapsamında yıllardır süren sıkı çalışmayı ve elde edilen başarıları riske atıyor ve bölge ile ötesindeki güvenliği engelliyor.” ifadesi kullanıldı.
Her iki tarafın da daha fazla gerilime yol açabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınmaya çağırıldığı açıklamada şunlar aktarıldı:
“Kosovalı Sırpların Kosova kurumlarından çekilmesi, mevcut anlaşmazlıkların çözümü değil. Sahadaki gerilimi daha da artırma potansiyeline sahip. Sırbistan ve Kosovalı Sırp temsilcileri, ‘Diyalog’ yükümlülüklerine uymaya ve polis, yargı ve yerel yönetimler de dahil olmak üzere görevlerini yerine getirmek için Kosova kurumlarına dönmeye çağırıyoruz.”
“Plaka sorunu, Diyalog kapsamında taraflarca çözülebilir”
Açıklamada plaka sorunuyla ilgili de şunlar belirtildi:
“Aynı zamanda AB, Kosova makamlarını kendi yükümlülüklerine gecikmeden uymaya bir kez daha çağırıyor. Bu, araçların yeniden tescil sürecinin derhal uzatılması ve KM plaka sahiplerine yönelik her türlü cezai işlemin askıya alınması anlamına gelir. Plaka sorunu, Diyalog kapsamında taraflarca çözülebilir.”
Açıklamada ayrıca Kosova, Sırp Çoğunluklu Belediyeler Birliğini kurmak için derhal adım atmaya çağrıldı, bunun Kosova için bağlayıcı bir yasal zorunluluk olduğu vurgulandı.
Arabaların yakılması veya gerginliğe yol açabilecek korkutucu söylemler gibi eylemler kabul edilemez ve uluslararası toplumun uygun bir tepkisini tetikleyecektir.” denilen açıklamada şunlar kaydedildi:
“NATO/KFOR ve Kosova Polisi ile yakın koordinasyon içinde, AB Hukukun Üstünlüğü Misyonu (EULEX), ikinci güvenlik görevlisi rolüyle Kosova’da sahada istikrarı sağlamaya hazırdır. EULEX ve KFOR, ilgili yetkileri doğrultusunda güvenli ve emniyetli bir ortamın sürdürülmesini desteklemeye devam edecektir.”
Açıklamada AB’nin müzakereleri kolaylaştırmaya devam etmeye hazır olduğu da belirtildi.
Kosova-Sırbistan gerginliği
Kosova hükümeti, temmuz sonunda Sırbistan’a mütekabiliyet ilkesi doğrultusunda “Sırbistan kimlik kartlarıyla Kosova’ya giriş/çıkış yapanlara geçici beyan formları verilmesi” ve “Sırp makamlarınca Kosova’daki Sırplara verilen araç plakalarının ‘RKS’ (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi” ile ilgili kararların yürürlüğe gireceğini duyurmuştu.
Kosova’daki Sırplar, buna tepki göstererek ülkenin kuzeyindeki sınır geçişlerini kapatmış ve ülkede gerilim artmıştı.
Kosova hükümeti, daha sonra Sırbistan ile sınır kapılarına giden yollara konulan tüm barikatların kaldırılması şartıyla krize neden olan uygulamayı 1 Eylül’e erteleme kararı almıştı.
Kosova tarafı, son olarak “yasa dışı” olarak nitelendirdikleri araç plakalarının yeniden tescil sürecinin Nisan 2023’e ertelendiğini, bu araçların sahiplerine önce uyarıda bulunulacağını, ardından ceza verileceğini ve son olarak test plakalarının yerleştirileceğini duyurmuştu.
