Öldürülen Filistinli çocukların videoları dünya gündemine oturdu. Uyuyakaldıkları için değil, vahşice öldürüldükleri için kafaları düşen bebeklerin videoları tüm dünyada dolaşıyor. Çeyrek asır önce çocuksuz bırakılan kuşatma altındaki Saraybosna’nın katledilen çocuklarının anneleri, bugün “ölüm için hazırlanan” çocukların videolarını izliyor, yarın gittikleri zaman tanınmaları daha kolay olsun bedenlerine kendi isimlerini diye yazıyorlar. Ağlayan Gazzeli annelerin ölen çocuklarını öpüp saçlarını okşadıkları görüntüler onları uyandırıyor. Ölü çocuklar, bunu dile getirmek zor ama bu bizim günlük rutinimiz haline geldi. Sadece 15 gün içinde Gazze’de 2.000’den fazla kişi öldürüldü.
Hiçbir şey, İsrail ordusunun 20 gündür saldırılarına maruz kalan Gazze’den her gün gelen videolarda yer alan ölü Filistinli çocukların görüntüleri kadar şok edici ve acı verici olamaz.
Kuşatma altındaki Saraybosna’da öldürülen çocukların anneleri, bugün, 30 yıl önce Bosna’daki ebeveynlerin ölü çocukların ceset parçalarını toplayıp çantalara taşırken, kanlarının kara döküldüğünü gördükleri aynı dünyanın pasifliğine tanıklık ediyor. , onları kan gölü içinde, kafaları bir keskin nişancı tarafından havaya uçurulmuş halde buldu. Anneler yine ağlıyor, dünya o gün olduğu gibi bugün de aynı kötülüğe dur demiyor ama eski tarife göre Saraybosna’da katledilen çocukların “Bir daha asla!” demesini bekliyor başka bir şey değil ve “Sırada kim var?”dan başka bir şey ifade etmiyor.
Öldürülen Adnan’ın annesi Fatima Popovac: Çocukları öldürmek kimseye bir şey kazandırmaz –
Bugün Gazzelilerin nasıl bir cehennemden geçtiği, benzer bir çileyi daha önce yaşamış olanlar tarafından daha iyi bilinip anlaşılabilir.
Saraybosnalı Fatima Popovac bu acıyı çok iyi biliyor. Oğlu Adnan, BH’deki saldırganlığın son günlerinde 2 Eylül 1995’te Hrasnica’da Sırp saldırganın bulunduğu yerden açılan ateş sonucu vahşice öldürüldüğünde henüz altı yaşındaydı. Adnan, teyzesinin elinden tutarak yönlendirdiği sırada keskin nişancının kurşunuyla tam gözüne çarptı.
“O zalim onu kasten hedef aldı. Bir çocuğun birine ne yapabileceğini ve nasıl bir aklın birinin çocuğunu öldürmeyi anlayabileceği bilmiyorum. Popovac, Anadolu’ya verdiği röportajda “Her çocuk aynıdır, tüm anneler aynı şekilde ağlar” dedi.
30 yıl sonra Fatima Popovac için, “uzaklarda bir yerde” yaşansa da, kötülük yapanların hayatlarını çocuklar üzerinden yeniden yaşadıklarına tanık olmak hiç de kolay değil.
“Oğlumun öldürüldüğü zamankiyle aynı olduğunu söyleyemem ama inanın bana çok zor. Birinin genel olarak insanları, özel olarak da çocukları rastgele öldürmesini kabul etmek ve izlemek mümkün değildir. Ben bu beyinleri anlamıyorum. Bu insanlar çocukları öldürerek ne kazanacak, suçlular 1.601 çocuğu öldürerek ne elde edecekler (Saraybosna kuşatmasında öldürülen çocukların sayısına dikkat edin). Muhtemelen bugün huzur içinde uyumuyorlar. Popovac, “Allah bana yeniden bir oğul verdi, düşmanın eline ne geçti bilmiyorum” dedi.
– Öldürülen Riad’ın annesi Maida Garbo: Geçimlerini çocuklar üzerinden sağlayanlar ne tür “savaşçılar” –
Adnan Popovac’ın Hrasnica’daki ölümünden sadece beş gün önce, 28 Ağustos 1995’te Saraybosna’nın eski kesimindeki kapalı Markale pazarı SC Ordusu mevzilerinden bombalandı. “Markale 2” olarak bilinen katliamda, 43 Saraybosna sivil öldürüldü, 84 kişi yaralandı. Riyad Garbo da ölenler arasındaydı, öldürüldüğünde 16 yaşının henüz altındaydı.
Riyad’ın annesi Maida, oğlunun öldüğü yerde Markale çarşısının yanında Fatiha’yı inceledikten sonra bize hayatındaki en zor anı anlatıyor. Bir çocuğun ölümünü bu kadar vahşi bir şekilde deneyimlemek çok zor. Sadece dört yıl önce gücünü buldu ve pazara gelmeye başladı, ancak bugün hala bunu sıklıkla atladığını söylüyor. Bugün bile televizyonda Markale katliamının videosuna rastlayıp ölen çocuğunu tanıyacağından korkuyor.
Garbo, bugün Gazze’de yaşananların kendisi için çok zor olduğunu, özellikle de çok sayıda çocuğun öldürüldüğünü vurguluyor.
“Buna dayanmak benim için gerçekten çok zor, inanın bana. Kızım bana bir şey gösteriyor, ben de ona bunu bana göstermemesini söylüyorum. Bu korkunç. O kadar suçlu ve ‘savaşçı’lar ki, küçük çocukları avlıyorlar. Buna söyleyecek sözüm yok” diyor Garbo.
Öldürülen bir çocuğun annesi olarak Gazze’de çocukları öldürülenlerin bugünün durumunu çok iyi biliyor ve onlara sempati duyduğunu vurguluyor.
“Çocukların birine ne yaptığını bilmiyorum. Dört yaşındaki bir çocuktan kime zarar gelebilir anlayamıyorum. Birisi çocuklarla yaşayabilir. Bu en kötü acıdır” dedi Garbo.
-“Bir daha asla” büyük bir yalan
Saldırı sırasında Bosna Hersek’te yaşananlardan sonra “bir daha asla” dediler ve bu, başka yerlerde de birkaç kez tekrarlandı. Popovac’a göre “bir daha asla” büyük bir yalan. Bugün insanların dünya güçlerinin iradesi ve mali güçlerinin güçlendirilmesi nedeniyle öldürüldüğüne inanıyor. Her şeyi durdurabilecek olanlar onlar.
“Bu dünyada hepimize yer var ve birbirimize saygı duymalı, yan yana yaşamalıyız. Kimin kim olduğu önemli değil. Neden biri diğerinden farklı olsun ki? Akan kanı durdursunlar, bir sonuç çıkmaz. Bu kadar çok kurbanın ardından sonunda bir çeşit anlaşmayla sonuçlanmak zorunda kalıyor. Peki bu kadar çok kurbana ihtiyaçları var mı? Tüm iyi niyetli insanlardan cinayetleri durdurmalarını rica ediyorum, çünkü bir kişiyi öldürmek tüm dünyayı öldürmek gibidir”, diye vurguluyor Popovac.
Filistinli annelere bir mesajı olup olmadığı sorulduğunda Popovac şöyle cevap veriyor: “Onlardan mümkünse çocuklarına bakmalarını istiyorum, ancak bu koşullar altında bu çok zor.” Allah’tan onlara huzur vermesini diliyorum, başka ne diyeceğimi bilmiyorum. Annelere anlatmak zordur çünkü kalp sözleri anlamaz. Allah’tan sadece onların işlerini kolaylaştırmasını diliyorum ve tüm dünyada akan kanın durmasını diliyorum.”
Popovac, dünyadaki Müslümanlara “artık” muamelesi yapılmasının artık sona ermesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Müslümanlara bu şekilde bakıldığını düşünüyor ama aslında kimseyi rahatsız etmiyorlar.
“Burada öldürülen bir çocuğun annesiyim ve inanın çocuğumu öldüren suçluya zarar vermem. Cevap verecek vakti olacaktır, Allah ona mutlaka hak ettiği cezayı verecektir. Bana ödül verdi, bir oğlum daha oldu. Ellerimizi bağlayıp öldürdüler (Bosna Hersek’teki saldırılar), silah ambargosuna maruz kaldık ama Allah bize güç ve kuvvet verdi, yine de hayatta kaldık. Çok sayıda mağdur oldu ama biz hayatta kaldık ve buradayız. Bu yüzden eylemlerimizi düşünmemiz gerekiyor. Kötüde değil, iyide rekabet etmeliyiz” diye bitiriyor Popovac.
Sonunda Garbo her şeyin durması gerektiğini çünkü sivilleri, özellikle de çocukları öldürmenin hiçbir haklı gerekçesi olmadığını söylüyor. Filistin’deki annelerin güçlü, cesur olmalarını ve aklı başında kalmalarını istiyor”. Böyle zor anlarda Tanrı’ya güvenmenin önemli olduğuna inanıyor.
“Tanrı o zor anlarda bana baktı. Oğlum öldürüldüğünde ben zaten hamileydim. Bunu bilmiyordum bile. Bu yüzden benim için daha kolaydı. Bunu atlatamadım, hiçbir zaman da atlatamayacağım ama bu şekilde acım hafifledi” diyen Garbo sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sivillerin acısı nihayet dursun. Birçok kurban düşmeden önce durmak için. Bunu önlemek için daha erken harekete geçmelisiniz. Çocuklar hiçbir şey için suçlanamaz.”
