Macaristan özel birimi TEK’in, Milorad Dodik hakkında birinci derece mahkeme kararının açıklanmasından kısa bir süre önce Bosna-Hersek’e gelişi, birçok şüpheyi beraberinde getirdi.
Her ne kadar özel kuvvetlerin resmi olarak gelişi, Sırp Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile ortak bir tatbikat olarak açıklansa da, geliş zamanı, giriş şekli ve Macaristan’ın önceki operasyonları, bunun sıradan bir eğitimden daha fazlası olabileceği yönünde ciddi şüpheler uyandırıyor.
Bu durum, Macar istihbarat servislerinin, eski Kuzey Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski’nin 2018’de hapis cezasından kaçmasını sağlayarak Budapeşte’de sığınma bulmasına yardım ettiği operasyonu hatırlatıyor.
TEK’in Bosna-Hersek’e “gizemli” girişi
Macar özel kuvvetleri Bosna-Hersek’e sivil kıyafetlerle, silahsız ve tanıtıcı işaretleri olmayan araçlarla giriş yaptı. Bu birime bağlı 40 kişi ülkenin kuzeydoğusundaki birkaç sınır noktasından geçti ve 9 Mart’a kadar sürecek tatbikatın sonunda 38 kişinin daha katılması bekleniyor. Özellikle dikkat çeken nokta, ekibin ertesi gün tam donanımlı şekilde, üniformalarıyla ve resmi belgelere kaydedilmemiş, son teknolojiyle donatılmış bir komuta aracıyla ortaya çıkması oldu.
Macar özel kuvvetlerinin gelişi, Bosna-Hersek Mahkemesi’nin Dodik hakkında birinci derece mahkeme kararını açıklamasıyla aynı zamana denk geldi. Dodik, bir yıl hapis cezasına çarptırıldı ve altı yıl boyunca kamu görevlerinden men edildi. Şüpheleri artıran bir diğer unsur ise, Dodik’in TEK üyelerinin Bosna-Hersek’te olduklarının resmi olarak doğrulanmasından yalnızca 20 saat önce, RS Halk Meclisi’nde bu gelişin Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile yapılan bir anlaşmanın parçası olduğunu açıklamasıydı.
Orbán’ın rolü ve önceki örnekler
Macaristan’ın firari siyasetçilerle bağlantısı yeni bir olgu değil. En bilinen örnek, eski Kuzey Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski’nin 2018 Kasım ayında, Macar diplomatları ve istihbarat servislerinin yardımıyla ülkesinden kaçmasıdır. Hakkında uluslararası tutuklama kararı olmasına rağmen, Gruevski diplomatik araçlar kullanarak birden fazla sınır geçti ve eski başbakan Zoran Zaev’e göre, bir araç bagajında bile saklanmış olabilir. Sonunda Macaristan’a ulaştığında Orbán hükümeti ona sığınma hakkı tanıdı.
Gruevski vakası tek örnek değil. 2024’te, eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, pasaportuna el konulduktan sonra tutuklanma korkusuyla Macaristan’ın Brezilya büyükelçiliğinde sığınma talep etti. Benzer şekilde, yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma suçlamalarıyla aranan Polonyalı siyasetçi Marcin Romanowski de Macaristan’a kaçtı ve orada koruma altına alındı.
Dodik her ne kadar daha önce kaçmayacağını beyan etmiş olsa da, Macaristan, yargı süreçlerinden kaçan liderler için güvenli bir liman olduğunu kanıtladı. Bosna-Hersek’teki durumun tırmanması ve Dodik’in tutuklanma riskiyle karşı karşıya olduğunu düşünmesi halinde, Gruevski’ye benzer bir kaçış senaryosu ihtimal dışı değil.
TEK’in gelişi, alışılmışın dışında hareket tarzları ve daha önce özel operasyonların gözetimi ve koordinasyonu için kullanılan ileri teknoloji donanımlı bir komuta aracının varlığı, şüpheleri daha da güçlendiriyor. Bunun yalnızca bir tatbikat mı olduğu, yoksa olası bir kaçış planının mı hazırlandığı ise yakında netlik kazanabilir./Balkan Postası
