Bosna Hersek’te Sırp liderden gelen ayrılıkçı tehditlerin yanı sıra Hırvatların seçim sisteminde reform çağrıları ülkede bölünme ve çatışma korkularını artırıyor.
Bosna Hersek’te son dönemde sesini yükselten Hırvatların bir kesimi, ülkede “halkın liderini seçme hakkını engelleyen yapısal kusurlar olduğunu” iddia ediyor ve ekim ayındaki seçimi boykot çağrıları yapıyor.
Hırvatların yoğun olduğu Mostar’da yaşayan eski bir Hırvat askeri Petar Vidiç, “Ya sorunu barışçıl bir şekilde ayrılarak çözeriz ya da devleti herkes için rahat hale getiririz” diyor.
Bosna Savaşı’nın ardından 1995’te kabul edilen sisteme göre ülkenin yarısı etnik Sırplar, diğer yarısı Müslüman-Hırvat federasyonu tarafından yönetiliyor. Ülkedeki cumhurbaşkanlığı da dönüşümlü olarak Müslümanlar, Sırplar ve Hırvatlar arasında değişiyor.
Ülke nüfusunun yüzde 70’ini oluşturan Boşnakların ülke yönetiminde ve “cumhurbaşkanlığı düzeyinde Hırvatları yönetmek için kimin seçilebileceği konusunda fiili kontrol sağladığı” belirtiliyor.
Bosna’nın Hırvat partileri şubat ayında Mostar’da düzenlenen bir konferansta, acil reform çağrısında bulundu; ancak topyekun bir boykot ilan etmekten vazgeçti.
“Üç etnik grup meşru şekilde temsil edilmeli”
Bosna’nın en büyük Hırvat partisinin başkanı Dragan Coviç, “Her üç etnik grubun da meşru şekilde temsil edilmesini sağlamak için seçim yasası değiştirilene kadar seçimleri organize etmek için resmi koşullar yerine getirilmedi” dedi.
AFP’nin bölgede konuştuğu Bosnalı Hırvat siyasetçi Ilija Cvitanoviç da “Birisi Hırvat halkını meşruiyetinden mahrum edip onları baskı altına alabileceğini düşünüyorsa, bunun hesabını vermek zorunda kalacak” ifadelerini kullandı.
Hırvat siyasi çevrelerinde ülkedeki sistem eleştirilerek ‘Cumhurbaşkanlığında iki Müslüman ve bir Sırp üye var’ deniliyor.
Hırvatlar ne istiyor?
Hırvat partileri, toplumun cumhurbaşkanlığına ve üst meclise kendi temsilcilerini atamasına izin verecek bir mekanizma istiyor.
Federasyonun iktidardaki Boşnak partisinin şiddetle karşı çıktığı bu planı Bosna’nın şu anki Hırvat Cumhurbaşkanı Zeljko Komsiç de eleştirerek, “apartheid’e dayalı bir seçim yasası” olarak nitelendirdi.
Bosnalı Hırvatların çoğu için, “derinden parçalanmış ülkede daha fazla bölünmeyi veya olası ayrılmayı önlemek için reformlar gerektiği” ifade ediliyor.
78 yaşındaki emekli Sima Pehar, “Evet, hepimiz aynı haklara sahip olmalıyız. Hırvatlar tarafından seçilmeyen biri neden Hırvatları temsil etsin? Mantıklı değil” diyor.
“İnsanlar ülkeden kaçıyor”
Çok sayıda kişinin son dönemde işsizlik ve ekonomik sorunlardan dolayı ülkeyi terk ettiği biliniyor.
Pehar, “Herkes Bosna’yı terk ediyor, Hırvatlar, Boşnaklar ve Sırplar. Ekonomi bir felaket. Bizi yönetenler savaş tehdidini savuruyor ve insanlar kaçıyor” şeklinde konuşuyor.
Analist Zoran Kresiç, “Seçim yasası değiştirilmezse krizin devam edeceğinden eminim. Bütün Bosna ve Avrupa-Atlantik geleceği için kötü ve ne yazık ki bu, insanlara yansıyacak” ifadesini kullanıyor.
