Pazartesi gününden itibaren Slovenya, Bosna Hersek ve Hırvatistan’da Sloven başbakanı Janez Jansa’nın Brüksel’e Balkanların sınırlarının yeniden belirlenmesi yönünde resmi olmayan diplomatik bir belge (“non-paper”) gönderdiği yönünde spekülasyonlar dolaşıyor.
Bu belgeye göre Kosova ile Sırbistan’ın sınırlarının yeniden belirlenmesi, Kosova’nın Arnavutluk’la birleşmesi, Republika Sırpska’nın Bosna’dan ayrılmasını vs. öngörüyor.
Salı günü Slovenya’nın “Necenzurirano.si” haber sitesinde çıkan bu belge hakkında Avrupa Komisyonu başkanı Charles Michel’in Slovenya başbakanından bu belgeyi teslim aldığı yönünde herhangi bir doğrulama yapılmadı.
Ancak basına yansıyan bilgilere göre ”Batı Balkanlar – ileri yol” başlıklı belgeyi Michel’in kabinesinin Şubat ayında aldığı yönünde.
Resmi olarak bu belgeyi kimin yazdığı konusunda herhangi bir bilgi yok ancak bazı bilgilere göre belgenin bir kısmının Budapeşte’de yazıldığı iddia ediliyor.
Ancak Brüksel’de ki diplomatik çevreler bu belgenin ”Sloven” olduğunu kabul ettikleri yönünde çünkü Jansas kabinesinin bu belgeyi göndermeyi üzerine aldığı idda ediliyor.
Resmi olmayan diplomatik bir belge olmasından dolayı ve resmi olmayan karakterde değişik insiyatif ve bakış açılarını yansıttığı için belgenin başlığı ve imzası yok.
Michel’e diplomatik posta yoluyla ulaştırıldığı, resmi bir belge olmadığı için her zaman kamuoyu karşısında red edilebilir.
Belgenin girişinde dağılan Yugoslavya’dan çıkan”Sırp, Arnavut ve Hırvat halklarının çözülmemiş konuları” konusu belirtiliyor.
Belgede, her ne kadar savaşlardan sonra Avrupa perspektifinden Kuzey Makedonya ve Karadağ’ın sorunlarının çözüldüğünü ancak ”ana konuların çözümsüz kaldığını” belirtiyor.
Bu konular:
- 100.000 kişinin canını alan Bosna savaşını sonlandıran Dayton Anlaşması savaşta varılan pratikleri kabul etmiş, özünde onu tanımamıştır.
- Halihazırda Sırbistan ve Kosova’da Avrupa perspektifini görmek imkansızdır.
- Bosna Hersek’in AB üyeliği tamamen kaldırılabilir – bu boşluğu Türkiye kullanmış ve etkisini Bosna’da ve Kuzey Makedonya’da artırmıştır.
- Sadece Türkiye değil aynı zaman da yerel siyasi liderler de bu boşluktan faydalanmaktadır. Bosna’da olan durumnda hiç kimse hoşnut değildir.
Belegeyi yazanlar Sırbistan, Hırvatistan ve Arnavutluk hükümetlerinin sürdürülebilir olduğunu ve sorunları çözmede ve stratejik kararlar almada siyasilerinin kararlı olduğunu belirttiler.
- Arnavutluk ve Kosova’nın Birleşmesi. ”Kosova’da halkın %95’i Arnavutluk’la birleşmek istiyor. Durum Arnavutluk’ta da aynı. Arnavutluk (bir NATO üyesi) ve Kosova’nın sınırı yok gibi. ”Kosova Sırp bölgesi Güney Tirol örneğinde olduğu gibi özel bir statü alır.”
- Republiksa Sırpska’nın büyük bölümünün Sırbistan’la birleşmesi. ”Sırp ulusal konusu Republika Sırpska’nın bir bölümünün Sırbistan’la birleşmesiyle çözülür. Bu durumda Sırbistan’ın Kosova ile Arnavutluk’un birleşmesine karşı çıkmadığı.” belgede belirtilmektedir.
- Hırvat ulusal konuları Bosna Hersek’te ki Hırvat kantonlarınınHırvatistan’la birleşmesiyle veya Bosna Hersek Hırvatlarına özel bir statü verilerek (Güney Tirol örneğinde olduğu gibi)
- Bu durum Boşnakların bağımsız bir devlet olmasını ve kendi sorumluluklarını almasını temin eder. Bir referandum olması halinde vatandaşlar AB’nin içinde mi yoksa AB dışında mı kalmak istiyorlar karar verebilirler.
Resmi olmayan bu diplomatik ”non paper” belgenin sunduğu ”çözüm” Batı Balkanların AB ve NATO’ya üye olmalarını hızlandıracaktır iddiasını taşımaktadır.
Ancak bu önerilere ABD, Almanya, Fransa ve diğer Avrupa devletleri şiddetle karşı çıkmaktadır.
Ancak uluslararası toplum Bosna Hersek’in entegrasyonundan yana ve eski Yugoslavya ülkelerinin sınırılarının yeniden çizilmesinin Pandora’nın kutusunu açacağı için buna şiddetle karşı çıkmaktadırlar. /Balkan Postası
