Bosna-Hersek, yaklaşık yarım asırlık Rus gazı bağımlılığını sona erdirebilecek bir proje kapsamında, ABD destekli bir doğal gaz boru hattı ile Hırvatistan üzerinden küresel LNG pazarına bağlanmaya hazırlanıyor. ABD’nin finanse edeceği projenin, yetkililerin açıklamasına göre, gelecek yıl başlaması hedefleniyor.
Bu adım, ABD’nin Batı Balkanlar’daki ilk büyük enerji yatırımı olarak değerlendiriliyor ve Bosna-Hersek’e Hırvatistan’ın Krk adasındaki LNG terminali üzerinden doğalgaz tedariki sağlayacak. Projenin hayata geçmesiyle ülke, Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltarak enerji kaynaklarını çeşitlendirebilecek.
Enerji güvenliği uzmanları, projenin Bosna-Hersek’i yalnızca tüketici değil, bölgesel doğalgaz transit ülkesi haline getirebileceğini; böylece ülkenin gelir elde etme potansiyelinin artacağını belirtiyor.
Ancak projenin hayata geçmesi için yasal değişiklikler, özellikle de özel sektör katılımına izin verecek düzenlemeler gerekiyor. Federasyon Parlamentosu, boru hattı için çerçeve yasayı onaylamış olsa da, mevcut yasal düzenlemeler özel yatırımcıya izin vermiyor.
ABD’li yetkililer, projenin kamu-özel ortaklığı (BOT) modeliyle yürütülmesini öneriyor. Bu modele göre, yatırımcı boru hattını inşa edecek, 30 yıl işletecek ve ardından yerel kurumlara devredecek.
Projenin hayata geçebilmesi için, ayrıca devlet mülkiyetiyle ilgili yasal engellerin kaldırılması gerekiyor. Bosna-Hersek’te devlet arazileri üzerindeki tasarruf, yıllardır süren siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle mümkün değil.
ABD, projeyi jeopolitik öncelik olarak tanımlıyor. Washington’a göre, Güney Gaz Ara Bağlantısı, Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığını azaltmanın ve ABD LNG ihracatını artırmanın kilit bir parçası.
Yetkililer, önümüzdeki haftalarda tüm taraflarla görüşmelere hız verileceğini ve inşa sürecinin 2025’te başlaması için çalışıldığını açıkladı./BALKAN POSTASI
