Sırbistan ile Macaristan 1 Nisan’da kapsamlı bir askeri işbirliği anlaşması imzaladı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, bu anlaşmanın 2023 tarihli stratejik ortaklık anlaşmasını somutlaştırdığını ve iki ülke arasında tam bir askeri ittifak kurulmasına zemin hazırladığını belirtti.
Sırp RTS kanalının haberine göre, Sırbistan ile Macaristan 1 Nisan’da kapsamlı bir askeri işbirliği anlaşması imzaladı.
Anlaşma, Sırbistan Savunma Bakanı Bratislav Gašić ve Macar mevkidaşı Kristóf Szalay-Bobrovniczky tarafından imzalandı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, söz konusu anlaşmanın 2023 tarihli savunma alanındaki stratejik ortaklık anlaşmasını somutlaştırdığını ve iki ülke arasında tam teşekküllü bir askeri ittifak kurulmasını yakınlaştırdığını ifade etti.
Sırbistan’ın aksine Macaristan’ın NATO üyesi olduğunu belirten Vučić, “ortak faaliyetlerin sayısı ve önemine bakılırsa” Macaristan’ın bölgedeki tüm ülkeler arasında Sırbistan’ın en önemli askeri ortağı olduğunu söyledi.
Sırp lider, “Bu ilişkilerin kilit unsurları, ikili ve çok uluslu tatbikatların gerçekleştirilmesi yoluyla askeri işbirliği ile sistem ve silahların tedarikine yönelik askeri-teknik işbirliğidir,” diye ekledi.
Ayrıca Vučić, bu yıl iki ülkenin savunma bakanlıklarının 79 ortak etkinlik düzenleme konusunda anlaştığını, rekor kırılan 2023 yılında bu sayının 48 olduğunu vurguladı.
Belgrad ile Budapeşte’nin askeri tıp, eğitim ve sanayi alanlarında işbirliği kurmayı ve ortak askeri tatbikatlar düzenlemeyi planladığı belirtildi.
Bunun yanı sıra Vučić, Macaristan’ın Sırbistan ticareti açısından taşıdığı öneme de dikkat çekti.
Sırp lider, geçen yıl iki ülke arasındaki ticaret hacminin 3,3 milyar avroya ulaştığını, 2020’den bu yana Sırbistan’ın Macaristan’a ihracatının 5,6 kat, Macaristan’dan ithalatının ise 2,3 kat arttığını kaydetti.
Analitiz portalı OEC‘nin verilerine göre, 2023 yılında Macaristan, Sırbistan’ın ihracatında 2,26 milyar dolar (yüzde 6,9 pay) ile ikinci, ithalatında ise 1,83 milyar dolar (yüzde 4,7 pay) ile üçüncü sırada yer aldı.
Karşılaştırma yapmak gerekirse, Rusya-Sırbistan ticaret hacmi 2023’te 3 milyar dolar iken, 2024’te 2,4 milyar dolara geriledi.
Sırbistan ile Macaristan savunma bakanlıkları, askeri ve askeri-teknik işbirliğini güçlendirmeye yönelik bir anlaşmayı Haziran 2023’te Macaristan sınırı yakınlarındaki Sırp toprağı Palić kasabasında imzalamıştı.
Mevcut Sırp-Macar savunma anlaşmaları, Sırbistan’a komşu Hırvatistan, Arnavutluk ve kısmen tanınan Kosova’nın Savunma Bakanlıkları arasında imzalanan savunma deklarasyonundan iki hafta sonra gerçekleşti.
18 Mart’ta Tiran’da imzalanan anlaşma, katılımcılar arasında personel eğitimi, tatbikatlar düzenlenmesi, dış tehditlere karşı koyma, istihbarat paylaşımı ve “katılımcıların politika ve pozisyonlarının Avrupa-Atlantik çok taraflı yapılarla uyumlaştırılmasını” içeriyor.
Diğer yandan Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (MGİMO) araştırmacısı Anastasiya Maleşeviç, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte imzalanan memorandumların tam anlamıyla askeri ittifaklar olmadığını ancak ortak askeri tatbikatları teşvik ettiğini belirtti.
Uzman, Sırbistan’ın Macaristan ile anlaşmaya gitmesinin, Hırvatistan, Arnavutluk ve ordusunun olması yasaklanan tanınmayan Kosova arasındaki hasmane anlaşmalara bir yanıt olduğunu hatırlattı.
Maleşeviç, “Sırbistan için bir NATO ülkesi olan Macaristan ile askeri yakınlaşma, şimdilik tarafsızlık doktrininden sembolik bir geri çekilme işlevi görebilir ve zorunlu bir adım, ancak aynı zamanda Belgrad’a karşı yöneltilen bölgesel askeri ittifakların gelişimini engellemeyi amaçlıyor,” şeklinde durumu açıkladı.
Rusya Yüksek Ekonomi Okulu (VŞE) Kapsamlı Avrupa ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden başuzman Yuliya Semke ise, Hırvatların ve Arnavutların geleneksel olarak Sırbistan yerine Kosova ile ilişkilere daha yatkın olduğunu, Macaristan’ın ise uzun süredir Belgrad ile işbirliğini artırdığını kaydetti.
Uzman, Budapeşte ile yapılan anlaşmanın bir yanıt niteliği taşıdığını belirterek, “Üçlü memorandum açıkça Sırp karşıtı ve Sırbistan için son derece sancılı; tıpkı yabancı ülkelerin Kosova ile yaptığı herhangi bir anlaşma gibi. Belgrad için bu kabul edilemez, zira bu toprağı kendilerinin sayıyorlar,” dedi.
Semke, NATO üyeleri Hırvatistan ve Macaristan’ın Balkanlar’daki potansiyel rakiplerle anlaşmalar yapmasının NATO çerçevesiyle tam olarak örtüşmediğini ifade etti.
Budapeşte’nin dış politikasının genel Avrupa mutabakatına uymadığını da sözlerine ekleyen uzman, Macaristan’ın uzun süredir Sırbistan’ın AB entegrasyonu sürecinde ana arabulucu rolünü üstlendiğini hatırlattı.
Semke, bu tür anlaşmaların, tek tek Avrupa ülkelerinin güvenlik politikalarında parçalanmanın, bir “bölgeselleşmenin” başladığını ve “çıkar gruplarının” oluştuğunu gösterdiğini belirtti.
Uzman, “Bu, NATO içinde bir bölünme anlamına gelmez, ancak Avrupa’da bu askeri ittifakın dışında, ittifakın bazı üyeleri ile örgüte üye olmayan ülkeler arasında devletlerarası anlaşmalar için zemin hazırlar,” ifadesini kullandı.
