Sırbistan’a vizesiz seyahat eden Burundililer, buradan AB’ye geçiyordu. Ancak göçmen sayısı artınca AB, Belgrad’ı vize rejimini deÄŸiÅŸtirmeye zorladı.
Giderek artan sayıda sığınmacının vizesiz girişten faydalandığı Balkan ülkesi Sırbistan, AB baskısı üzerine bu politikasından geri adım attı ve Burundililer için yeni giriş kuralları getirdi.
Assu, 16 yaşında. Genç Burundili Brüksel’deki göçmen merkezinde yaşıyor. DiÄŸer birçok memleketlisi gibi o da daha iyi bir yaÅŸam umuduyla Avrupa’ya eriÅŸmek için Sırbistan’a vizesiz seyahat hakkından yararlandı.
Kendini en sonunda Belçika’da bulduÄŸu tehlikeli yolculuk için Assu, “Gece Sırbistan’a vardım, ertesi sabah insan kaçakçılarının olduÄŸu bir yere gittim” diyor. Assu, “Oradan Bosna’ya geçmemize yardım ettiler. Bir ülkeden diÄŸerine geçmek isteyen herkes 250 Euro ödemek zorundaydı” diye devam ediyor.
Kaçış: Tehlikeli Balkan rotası
Balkan rotası riskli ve pahalı. DW’nin çoÄŸu Brüksel’e varmadan önce Bosna, Hırvatistan, Slovenya, Ä°talya, Ä°sviçre, Almanya veya Fransa’dan geçen göçmenlerden edindiÄŸi bilgilere göre, her biri son duraklarına varmak için yaklaşık 3000 dolar ödemek zorunda.
Assu, büyük bir Burundi göçmen ve sığınmacı topluluÄŸuna ev sahipliÄŸi yapan Brüksel’e gitmeyi seçti. Belçika’nın baÅŸkentine yaptığı yolculuÄŸun “travmatik” olduÄŸunu söylüyor.
Bir grup gençle haftalarını yolda geçirdi. Åžiddetli soÄŸuÄŸa dayanmaya çalışarak ormanlar ve engebeli arazilerde yürüdü, terk edilmiÅŸ binalarda uyudu. DW’ye konuÅŸan Assu, “Geride kalırsanız, arkada bırakılırsınız” diyor. Hırvatistan’a vardıklarında, ülkeye girmelerine izin verilmeden önce Hırvat polisi tarafından dövüldüklerini iddia eden Assu şöyle devam ediyor:
“Sonuna kadar azmettik. Slovenya’ya vardığımızda tren yolunda terk edilmiÅŸ birkaç kiÅŸinin bedenlerini gördüm. Korkunçtu.”
Ä°ltica baÅŸvurusu: DuruÅŸma bekleniyor
Assu hâlâ duruşmasını bekliyor.
Belçika’ya sığınma baÅŸvurusu süreci, Suriyeli, Afgan ve ÅŸimdilerde Ukraynalı mültecilerin artan geliÅŸleriyle tıkanmış durumda.
DW’ye konuÅŸan mülteciler, kalacak yer, yiyecek ve yasal yardım sıkıntısı olduÄŸunu söyledi. Belçika’nın sığınmacı kabulünden sorumlu federal kurumu Fedasil de bu eksiklikleri kabul ediyor. Göçmenler için kurulan merkezlere raÄŸmen yaÅŸanan kapasite yetersizliÄŸi yüzünden öncelik kadın ve çocuklara veriliyor.
Bir barınak bulamayan pek çok sığınmacının, Avrupa baÅŸkentinin göbeÄŸinde sokakta uyumaktan baÅŸka seçeneÄŸi olmuyor. Ä°ki aydır Brüksel’deki kuzey tren istasyonu yakınındaki parkta yaÅŸayan Tony de istisna deÄŸil. Åžimdi yaklaÅŸan soÄŸuk havalar için endiÅŸeleniyor.
DW’ye verdiÄŸi demeçte Tony, “Buradayım çünkü ülkemde bir çok sorunum var, güvenliÄŸimden endiÅŸe etmek dahil. Profesyonel kariyerime Brüksel’de devam etmek istiyorum” diyor.
Henüz bir duruÅŸmaya davet edilmediÄŸini söyleyen Tony’nin parkta kalmasına izin verilmiÅŸ. Arada bir yardım görevlileri onu kontrole gelirken kabul merkezinde bir yer bulmayı umuyor.
AB’ye büyük baskı
Burundi dünyanın en fakir ülkelerinden biri. BM kurumlarına göre ülkede insan hakları ihlalleri ve sivillere yönelik şiddet olayları yaşanıyor. Halk, ekonomik çöküş, şiddetli gıda kıtlığı ve salgınlar yüzünden insani krizle karşı karşıya.
Avrupa sınır ajansı Frontex’e göre, 2022’nin ilk dokuz ayında 228 binden fazla “düzensiz” göçmen AB’ye giriÅŸ yaptı. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 artış anlamına geliyor.
En büyük pay 106 binden fazla giriÅŸle Balkan rotasına ait. Göçmenlerin çoÄŸu Suriye, Afganistan, Türkiye, Hindistan, Küba ve Burundi’den geliyor.
Avrupa Birliği İçişleri Komiseri olan İsveçli politikacı Ylva Johansson durumdan hoşnut değil.
Johansson, “Balkan güzergahındaki göçmen sayısında önemli bir artış var. Bunlar özellikle Batı Balkan ülkelerine vizesiz seyahat edenler. Bu bizi endiÅŸelendiriyor” diyor.
Vizesiz seyahat eleÅŸtirisi
Sırbistan göçmenler için bir geçit görevi görüyor. Sırbistan’ın vize politikası, Kosova üzerindeki egemenlik iddiasıyla yakından iliÅŸkili. Belgrad’ın vize politikasında muhatap ülkelerin, 2008’de bağımsız olan Kosova’yı tanıyıp tanımadıkları etkili oluyor.
Burundi, 2018’de Kosova’yı tanımaktan vazgeçti. Bunun karşılığında Sırbistan, Burundililer için vize gerekliliÄŸini kaldırdı.
Sırbistan merkezli siyasi analist Jaksa Scekic, “AB bunu fark ettiÄŸinde, mültecilerin gelmeye devam etmesi halinde Sırplara yeniden vize uygulayacağı tehdidinde bulundu” diyor.
Sırbistan AB baskısına boyun eğdi
21 Ekim’de Sırbistan DışiÅŸleri Bakanlığı, bundan böyle Burundi ve Tunus’tan gelenlerin vize almak zorunda olduÄŸunu duyurdu.
DW’ye yaptığı açıklamada, “Tüm bu yoksul insanlar AB’ye göç etmeye çalışacaklar” diyen Scekic, “Sırbistan bir geçiÅŸ ülkesi. Bu insanlar burada kalmak istemiyor. Ayda 500 Euro’ya burada çalışmak istemiyorlar. Ayda 2000 Euro için AB’de çalışmak istiyorlar” yorumunu yaptı.
Sırp avukat ve mülteci aktivisti Nikola Kovaceviç de “Sırbistan’ın vize rejimini kendi çıkarlarına göre belirleme hakkı var ancak bununla gelen göç akınını kontrol edemiyor” diyor.
