Kosova’dan gelen “Altı Kişi Türkiye’ye Karşı” adlı oyunun Ulusal Tiyatro sahnesine çıkmasına saatler kala, Saraybosna ayağa kalktı. Türkiye yetkililerinin bu oyunu “Türkiye ve Cumhurbaşkanına karşı propaganda” olarak nitelendirip ısrarla iptalini talep etmesinin ardından, şimdi de Bosna-Hersek savaş gazileri oyuna karşı çıktı ve “acilen iptal edilmesini” talep etti, aksi takdirde “kitlesel protestolar” düzenleyeceklerini bildirdi.
Jeton Neziraj’ın yazdığı ve Blerta Neziraj’ın yönettiği oyunun sahnelenmesine Ulusal Tiyatro kararlılıkla devam edeceğini duyurdu. Kosova ekibi çoktan Saraybosna’ya ulaşmış durumda.
Ancak, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu Gazileri Dernekleri Koordinasyonu bir basın açıklaması yayımlayarak kamuoyuna ve ilgili kurumlara, özellikle Saraybosna Kantonu Hükümeti ile Kültür Bakanlığına net bir çağrıda bulundu: Bu oyunun Ulusal Tiyatro repertuarından derhal çıkarılması.
Açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti’nin Saraybosna Büyükelçiliği tarafından gönderilen diplomatik notada oyunun “Türkiye Cumhuriyeti’ne hakaret içerdiği ve ‘Türkiye ile yasal olarak seçilmiş Cumhurbaşkanına karşı FETÖ lehine propaganda’ barındırdığı” açıkça ifade edildiği vurgulanıyor. Gaziler Koordinasyonu ise bu durumu “sadece siyasi olarak kabul edilemez değil, aynı zamanda kültürel olarak da zararlı” olarak nitelendiriyor. Çünkü Bosna-Hersek’in, açıklamada belirtildiği gibi, “tahammülsüzlük ve gerçek dışı anlatıların, özellikle de tarih boyunca fedakârca destek vermiş dostlarımızla ilişkiler bağlamında, sahnelendiği bir yer olmaması gerektiği” vurgulanıyor.
“Her ne kadar organizatörler bu oyunu ‘sanatsal özgürlük’ kapsamında değerlendirse de, bu örneğin kültürel gelişim ve toplumsal uyuma katkı sağlayan bir sanatla ilgisi olmadığını; daha çok kamuoyunu siyasi amaçlarla manipüle etme çabası olduğunu düşünüyoruz. Sanat, her ne kadar özgür olsa da, nefret, ayrımcılık ve siyasi bölünmeleri körüklemek için bir araç olmamalıdır, hele ki Bosna-Hersek’in uluslararası alandaki itibarı ve istikrarı korunması gereken bir dönemde,” ifadeleriyle açıklama devam ediyor.
Gazilere göre, Türkiye ile ilişkiler tarihsel, kardeşçe ve sarsılmazdır.
“Türkiye, hayatta kalma mücadelemizin en zorlu anlarında bize gururla destek verdi ve bu olağanüstü dayanışmayı asla unutmamalıyız. Bugün Bosna-Hersek iç istikrarsızlık tehditleriyle karşı karşıyayken, Türkiye uluslararası sahnede kilit bir ortaktır; ortak çıkarlarımızı, değerlerimizi ve tarihî bağlarımızı paylaşıyoruz. Bu bağlar hiçbir şekilde zedelenmemelidir ve dost Türk halkına karşı siyasi propaganda unsurları barındıran bir oyun kesinlikle kabul edilemez,” denildi açıklamada.
Açıklamada, taleplerinin net ve acil olduğu vurgulanıyor:
“Açık ve tereddütsüz şekilde ifade ediyoruz ki, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu’nun savaşı küçümsenemez ve rahmetli ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç’in özgürlük ve hayatta kalma mücadelesindeki rolü inkâr edilemez. Bu tür çabaların tek bir amacı vardır: Halkımızı bölmek ve özgürlük mücadelesini anlamsızlaştırmak. Bu eğilimler her adımda durdurulmalıdır.”
Gaziler Koordinasyonu, tüm yetkili kurumlara çağrıda bulunarak acilen önlem alınmasını ve bu oyunun Ulusal Tiyatro repertuarından çıkarılmasını istedi.
“Sorumlu yetkililer somut adımlar atmazsa, tüm gazi dernekleri üyelerini, şehit ailelerini, savaş gazilerini, terhis edilmiş askerleri ve Bosna-Hersek’in tüm vatanseverlerini önümüzdeki günlerde düzenlenecek kitlesel protestolara katılmaya çağırıyoruz. Bosna-Hersek bizim vatanımızdır ve onu her türlü araçla savunacağız, çünkü bu özgürlük bize şehitlerimizin ve Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu savaşçılarının kanı pahasına verilmiştir,” denildi açıklamada.
İptal çağrıları ve sanatsal özgürlük ile oyunun desteklenmesi yönündeki tepkiler, geçen cuma günü Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçiliği tarafından yayımlanan “acil” diplomatik notayla alevlendi.
Bugün saat 14:30’da “Bölgesel Tiyatro” programı kapsamında gösterilecek “Multimedia” merkezinin yapımına ilişkin tiyatroda bir basın toplantısı düzenlenecek.
Yazar Jeton Neziraj, pazar günü geç saatlerde Saraybosna’ya ulaştığında, “Elbette oyunu sahnelemeye hazırız. Oradaki siyasetin bir kısmının itirazlarına ve memnuniyetsizliklerine rağmen, oyun sahnelenecek,” dedi. Neziraj’a göre, karşıt görüşlerden çok destek söz konusu oldu.
“Ulusal Tiyatro’nun, sanat camiasının, entelektüellerin ve medyanın büyük bir kısmının kayıtsız şartsız desteği gerçekten cesaret vericiydi,” diyen Neziraj, aynı zamanda “Multimedia” merkezinin başkanıdır.
Bazı siyasetçiler oyunun sahnelenmesine karşı çıkmaya devam etti. Saraybosna Kantonu Meclis Üyesi Jasmin Shaljiq, Hükümet ve Kültür Bakanlığına, kurucu ve finansör olarak, Saraybosna Ulusal Tiyatrosu yönetimi üzerinde etki kurarak “Türk yetkililerine hakaret eden ve sanatsal özgürlük iddiasıyla gerekçelendirilen” bu oyunun iptal edilmesini talep etti.
Şayliç “Sanatsal özgürlük ne zamandan beri 80 milyondan fazla Türk’ü, Türkiye’nin dost hükümetini ve etkili Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı aşağılamaya hizmet eder oldu? Üstelik böyle bir politik atmosferde, Türkiye’nin bölgesel ve küresel sahnedeki yardımı ve etkisi bu kadar gerekli iken – Kosova’dan gelen en azından tartışmalı bir oyun yüzünden…,” dedi.
Cumartesi günü konuyla ilgili açıklama yapan Bosna-Hersek Savunma Bakanı Zukan Helez, “Saraybosna’da Türkiye’ye karşı ve FETÖ destekli unsurlar içeren bir oyun sahneleneceğine dair bilgiler ışığında, kamusal alanda faaliyet gösteren herkesin bu dost ülkeyle ilişkileri zedelememek konusunda dikkatli olması gerektiğini” belirtti.
