ABD’nin Batı Balkanlar elçisi Gabriel Escobar Çarşamba günü Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani ile yaptığı görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, Kosova ve Sırbistan’ın Avrupa Birliği’nin aracılık ettiği diyalogda varılan anlaşmaların tam olarak uygulanmasına devam etmesi gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Osmani’nin, AB’nin diyaloga aracılık etme konusunda eşit erişim eksikliği gösterdiği yönündeki iddialarını reddetti.
Escobar, “Her iki taraf da anlaşmanın tam olarak uygulanmasına devam etmeli, dolayısıyla bu zor kararları yalnızca Kosova’nın alması tek taraflı bir çaba değil” dedi.
Osmani, taraflar arasında geçen yıl varılan anlaşmaların tam olarak uygulanmasının hayati önem taşıdığını söyledi.
“Bu nedenle temel anlaşmanın yalnızca belirli maddelerine seçici bir yaklaşım yardımcı olmayacaktır çünkü tüm maddeler önemlidir” dedi.
Kendisi, “[ABD] Başkanı Joe Biden’ın son mektubunda belirttiği gibi, karşılıklı tanınmaya yol açacak diyaloğun başarılı bir şekilde sonuçlanması için ABD’nin kararlılığının ve rolünün kilit olmaya devam ettiğini” de sözlerine ekledi.
Kosova ve Sırbistan, AB’nin arabuluculuğuyla 27 Şubat 2023’te ilişkilerin normalleşmesine ilişkin anlaşmaya vardı.
11 maddeden oluşan normalleşme anlaşması, diğer şeylerin yanı sıra, Kosova’daki Sırp toplumuna bir düzeyde öz yönetim ve devlet sembollerinin karşılıklı tanınmasını sağlarken, Priştine ve Belgrad’dan diyalog sırasında varılan tüm önceki anlaşmaları da uygulamalarını talep ediyor .
AB, imzalanmasa da taraflar açısından bağlayıcı olan anlaşmanın henüz uygulamaya konulmadığını söyledi.
Osmani ile görüşmesinde Escobar, kendisinin de güvenlikten bahsettiğini ve 24 Eylül’de Banjska, Zveçani’de bir grup Sırp’ın Kosova Polisi ile çatıştığı ve bir polis memuru ile üç saldırganın öldürüldüğü saldırının ardından ABD’nin endişe duyduğunu söyledi. .
Escobar, “Toplantıda güvenlik durumuyla ilgili çok dürüst bir görüşme yaptık. 24 Eylül’deki bölünmelerden çok endişeliyiz. Sırbistan’ı tüm sorumluları adalet önüne çıkarmaya ve tam hesap vermeye davet ediyoruz.” dedi.
Bu saldırının sorumluluğu, Sırbistan’da bir gün tutuklu kalan ve ardından Sırbistan’ı terk etmemek koşuluyla özgürce kendini savunmak için dışarı çıkan Sırp Listesi’nin eski başkan yardımcısı Millan Radoicic tarafından üstlenildi.
Osmani, “sınırımızın güvenli olması ve bu tür saldırıların önlenmesi” için Kosova’nın müttefikleriyle çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Sırp dinarı meselesi
Escobar, Sırp dinarı yasağıyla ilgili olarak ise çözüm bulmanın yollarını görüşmek üzere Kosova’da olduğunu söyledi.
Başkan Osmani, bu sorunun müttefiklerle işbirliği içinde çözülmesi gerektiğini yineledi.
Escobar’ın ziyareti sırasında Sırp dinarı konusunu görüşmek üzere Başbakan Albin Kurti, muhalefet ve Sırp toplumu temsilcileriyle bir araya gelmesi bekleniyor.
Kosova Merkez Bankası, nakit ödemelerde yalnızca avronun kullanılmasını öngören ve Sırp dinarının kullanımına son veren yeni düzenlemeyi 1 Şubat’tan itibaren uygulamaya başladı.
Escobar, Salı günü Brüksel’de gazetecilerle yaptığı açık görüşmede, Kosovalı yetkililerin bu düzenlemeyi uygulama kararını “felaket” ve “beceriksiz” olarak nitelendirdi.
Sırbistan, Kosova’daki Sırplara milyonlarca avro ayırdığını, onlara maaş, emekli maaşı ve ek yardım ödediğini açıkladı.
Kosova’daki yerleşim yerlerinde dinar bulunmaması nedeniyle Salı günü Kosovalı Sırplar, Sırbistan Hükümeti’nden kabul ettikleri araçları geri çekmek için Kosova sınırına yakın Sırp şehirlerine onlarca kilometre yol kat etti.
Escobar, ABD’nin CBK düzenlemesinin uygulanma şekline katılmamasının çeşitli nedenlerinden bahsetti: uygulanma hızı, parayı kabul etmek için herhangi bir alternatif sunulmaması, karardan etkilenen topluluklarla temasa geçilmemiş olması, uluslararası toplum Kosova’yı teknik yardım sağlamaya ikna etmekte zorluk yaşadı.
“Kosova hükümeti, Kosova ekonomisinde kaos yaratan kararın uygulanmasının feci ve hatta yetersiz olduğunu düşündüğüm bu karara bir çözüm bulmak için uluslararası toplumla birlikte çalışmalıdır.”
Escobar, ABD’nin kararın meşruluğuna karşı çıkmadığını, ancak uygulama şekli ve kararın Sırp toplumu üzerindeki etkisi konusunda sorunları olduğunu yineledi.
Priştine ziyareti, 10 Mart’ta başladığı Belçika, Avusturya ve Karadağ gibi ülkeleri kapsayan sekiz günlük turun bir parçası./Balkan Postası
