Avrupa Birliği (AB), Kosova’ya yönelik tüm cezai tedbirleri gelecek ayın sonuna kadar kaldırma kararı aldı. Böylece Kosova’nın 2026 yılının başından itibaren milyonlarca euroluk mali yardımdan yararlanmasının önü açılmış olacak. Her iki taraftan yetkililer, bu bilgiyi çarşamba günü geç saatlerde doğruladı.
Karar, çoğunluğu Sırpların yaşadığı kuzey Kosova’da yerel yönetimlerin barışçıl şekilde el değiştirmesinin ardından alındı. Nitekim 2023 yazında AB’nin Kosova’ya yönelik yaptırım niteliğindeki tedbirleri uygulamasına yol açan nedenlerin başında, bu bölgede yaşanan gerilimler geliyordu.
Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, çarşamba günü Brüksel’de düzenlenen AB–Batı Balkanlar Zirvesi sırasında, AB’nin tüm tedbirleri ocak ayı sonuna kadar kaldırma kararı aldığını kamuoyuna ilk duyuran isim oldu.
Osmani, Facebook hesabından yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ortaklarımızla yürüttüğümüz yoğun görüşmeler sonucunda, Kosova’ya yönelik tüm tedbirlerin kaldırılmasına karar verildi. Bunun büyük bir kısmı bugün kaldırılıyor, kalan kısmı ise ocak ayının sonunda kaldırılacak.”
Osmani, zirvede Kosova’yı temsil ettiğini belirterek, “Buna paralel olarak fonlar da serbest bırakılacak; önemli bir bölümü derhal, kalan kısmı ise ocak ayı sonunda” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, daha sonra X (eski adıyla Twitter) hesabından yaptığı paylaşımda, son yerel seçimlerin ardından kuzeyde yerel yönetimlerin barışçıl biçimde devredilmesi nedeniyle AB’nin bu kararı aldığını belirtti.
“Bu gelişme sayesinde, Kosova’ya yönelik tedbirlerin kaldırılması yönünde ilerlediğimizi duyurmaktan memnuniyet duyuyorum,” diyen von der Leyen, AB’nin Kosova için 216 milyon euro mali yardım planladığını ve bunun 205 milyon eurosunun 2026 yılının başında ülkeye tahsis edilmesinin hedeflendiğini açıkladı.
AB, bu hafta başında tedbirlerin yarısını kaldırmıştı. Ancak Fransa ve İtalya’nın, İspanya, Macaristan ve Slovakya’nın da desteğiyle, tüm yaptırımların tamamen kaldırılmasına sıcak bakmadığı yönündeki iddialar nedeniyle, kalan tedbirlerin bir ay içinde kaldırılıp kaldırılmayacağı netlik kazanmamıştı.
Kosova’daki yetkililer ise ülkeye milyonlarca euro zarar verdiğini belirttikleri bu tedbirlerin kaldırılması için uzun süredir AB’ye çağrıda bulunuyordu.
Yetkililer, kuzeydeki durumun; belediye binalarındaki polis varlığının azaltılması, Sırpların bu yılki seçimlere katılımı ve yerel yönetimlerin Sırp temsilcilere barışçıl şekilde devredilmesiyle birlikte zaten yumuşadığını savunuyordu.
Söz konusu tedbirlerin, askıya alınan ya da süresiz ertelenen projeler nedeniyle Kosova’ya yaklaşık 613,4 milyon euroya mal olduğu belirtildi. GAP İleri Araştırmalar Enstitüsü tarafından yapılan bir analize göre, sürelerin dolması nedeniyle 7,1 milyon euro tamamen kaybedildi.
En çok etkilenen sektörler arasında çevre (350 milyon euro), enerji (114 milyon euro), dijitalleşme (yaklaşık 57 milyon euro) ve kültür (15 milyon euro) yer aldı.
Bu fonların yaklaşık 218 milyon eurosu, Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA II ve IPA III) kapsamındaki projelere, yaklaşık 395 milyon eurosu ise Batı Balkanlar bölgesi için oluşturulan AB Yatırım Çerçevesi (WBIF) kapsamındaki projelere ayrılmıştı./BALKAN POSTASI
