Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko’nun “Bonn Yetkilerine” dayanarak çıkardığı “soykırımın inkarının cezalandırılmasına ilişkin yasa”, Boşnaklar tarafından memnuniyetle karşılanırken, ülkedeki Sırpların tepkisine neden oldu.
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Sefik Dzaferovic, Inzko’nun bu yasa ile savaş kurbanlarına karşı vazifesini yerine getirdiğini belirterek, “Soykırımın inkarı ve savaş suçlularının yüceltilmesi, güven ve barışa ciddi şekilde zarar veren bir mekanizmadır.” dedi.
Bu tür davranışların Bosna Hersek’te yıllardır devam ettiğini anımsatan Dzaferovic, “Bunun sonucunda, kurban yakınlarının barış içerisinde yaşamasına müsaade etmeyen zehirli bir ortam oluşturulmuştur.” ifadesini kullandı.
Demokratik Eylem Partisi (SDA) Genel Başkanı Başkanı Bakir İzetbegoviç de “soykırımın inkarının cezalandırılmasına ilişkin yasa”nın, kurban yakınlarının lehine alınmış insani ve medeni bir karar olduğunu ifade etti.
Inzko’yu bu kararından dolayı tebrik eden İzetbegoviç, “Inzko, bu kararıyla, Bosna Hersek halkına yardım etmiş, kendisinden sonra gelecek yüksek temsilcinin otoritesini güçlendirmiş, bu suçlara bulaşmamış Sırp halkının boynundaki soykırım ipoteğini kaldırmış ve görevini layığıyla yerine getirmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
Bosna Hersek İslam Birliği (Diyanet İşleri) Başkanı Husein Kavazovic de söz konusu yasanın, geçmişle yüzleşme, barışın inşası ve güvenin yeniden kazanılması noktasında büyük önem arz ettiğini belirterek, “Bu, kurban ve kurban yakınları için sembolik bir adalet simgesi değil, adaletin elinden bu dünyada kaçmayı başaranların, kurbanların mağduriyetiyle dalga geçmelerini engelleyecek somut bir adımdır.” dedi.
Sırp lider Dodik, söz konusu yasayı kabul etmediğini açıkladı
Öte yandan Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Sırp üyesi Milorad Dodik, Inzko’nun çıkarttığı “soykırımın inkarının cezalandırılmasına ilişkin yasa”yı kabul etmediğini vurgulayarak, “Onun buna hakkı yok. Söz konusu yasa hukuki açıdan asılsızdır. Sırp Cumhuriyeti olarak bu yasayı kabul etmiyoruz. Srebrenitsa’da soykırım yaşanmadı, bu konuda rapor hazırlayan uluslararası komisyon ve ilgili merciler de aynı fikirde.” şeklinde konuştu.
Sırp halkının bu yasayı asla kabul etmemesi gerektiğini savunan Dodik, “Bu yasa, Bosna Hersek’in tabutuna çakılan son çividir. Bosna Hersek bundan sonra işlev göremez hale gelecek.” dedi.
Ülkenin iki entitesinden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nin (RS), bu yasaya kurumsal cevap vermesi gerektiğinin altını çizen Dodik, RS Halk Meclisi’ne, Bosna Hersek Mahkemesi, Bosna Hersek Savcılığı ve Araştırma ve Koruma Ajansının (SIPA) söz konusu entitede faaliyet göstermesinin yasaklanmasını teklif edeceğini söyledi.
Dodik, “RS, bağımsızlığa giden yolda kararlı bir tavır sergilemeli. Çatışma olmayacak, insanlar yaşasın, yalnızca alacağımız kararlar için siyasi destek istiyoruz.” ifadesini kullandı.
Yasa, Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Inzko tarafından çıkartılmıştı
Görev süresi temmuzun sonunda bitecek olan Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Inzko, “Bonn Yetkilerine” dayanarak ülkede “soykırımın inkarının cezalandırılmasına ilişkin yasa” çıkartmıştı
Buna göre, uluslararası mahkemelerde veya Bosna Hersek Mahkemesinde kanıtlanmış soykırım, insanlığa karşı suçları ve savaş suçlarını inkar, yüceltme, önemsizleştirme veya aklamaya çalışan kimselerin, 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacağı belirtilmişti.
Irk, renk, din, ulusal veya toplumsal köken, millet veya etnik topluluğa yönelik nefret ve şiddeti körükleyenlerin ise 3 aydan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılacağı kaydedilirken, söz konusu suçlara ilişkin afiş, el ilanı ve broşür dağıtan kimsenin ise en az 3 yıl hapse mahkum edileceği bildirilmişti.
Soykırımın inkarının cezalandırılmasına ilişkin yasa ile ayrıca soykırım, insanlığa karşı suç veya savaş suçundan hüküm giyen kişileri ödüllendiren, yücelten, ayrıcalık tanıyan, isimlerini sokaklara, meydanlara, köprülere, kurumlara, şehirlere veya mahallere veren kimselerin en az 3 yıl hapis cezasına çarptırılmasının öngörüldüğü ifade edilmişti.
Yasanın, OHR internet sayfasında yayımlanmasından 8 gün sonra veya Resmi Gazete’de yayımlanmasından bir gün sonra yürürlüğe gireceği aktarılmıştı.
Bosna Hersek Yüksek Temsilciliği nedir?
Bosna Hersek’te 1992-1995 arasında yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Anlaşması ile oluşturulan OHR, uluslararası toplum adına Bosna Hersek’te barış anlaşmasının uygulanmasını denetliyor. Yüksek Temsilcilik aynı zamanda ülkede faaliyet gösteren uluslararası kurumların etkinliklerini de koordine ediyor.
Her yıl Birleşmiş Milletler’e (BM) Bosna Hersek’teki gelişmeler ve sorunlarla ilgili rapor da sunan Yüksek Temsilci, “Bonn Yetkileri” olarak bilinen geniş yetkilere sahip. Yüksek Temsilci, Devlet Başkanlığı Konseyinin üyeleri dahil olmak üzere ülkede barışın uygulanmasına engel olan kişileri görevden alabiliyor, ihtiyaç durumunda yasa da çıkartabiliyor.
Avusturyalı diplomat Valentin Inzko, 2009’dan beri Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi olarak görev yapıyor.
