İnsan hakları savunucuları, Rus vatandaşlarına yönelik ikamet sorunlarının, Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandar Vucic ile Putin arasında yakın ilişki yüzünden ortaya çıktığı görüşünde.
Sırbistan’ın, kendi ülkesinde yaşayan savaş karşıtı Ruslara ciddi bir şekilde baskı uyguladığı bildirildi.
Associated Press’in analizinde Sırbistan’a yerleşen savaş karşıtı Ruslara yönelik Belgrad yönetiminin baskıcı politikalarına ayrıntılı bir şekilde yer verildi.
AB üyeliği için sırada bekleyen Sırbistan’a yerleşen Rus vatandaşı Elena Koposova, savaş karşıtı bir dilekçeye imza atmasından sonra Belgrat yönetimi tarafından baskıyla karşılaşmasını şaşkınlıkla karşılarken, ciddi hayal kırıklığına uğradı.
İki yıl önce imza verdiği savaş karşıtı imza nedeniyle “ulusal güvenliği tehdit ettiği” gerekçesiyle oturma izni elinden alınan ve sınır dışı edilme riski taşıyan 54 yaşındaki Rus vatandaşı, bu karara itiraz için temyiz mahkemesine başvurdu.
Edebiyat çevirileri yapan Rus kadın, ülkeden sınır dışı edilmesine gerekçe olarak sadece iki yıl önce savaş karşıtı dilekçeye imza atması olabileceği düşüncesinde.
Sırbistan son yıllarda sınırlarını, ülkesinden kaçan on binlerce Rus vatandaşına açtı
AP’ye konuşan Koposova, “Ben aktivist değilim ama Rusya’nın Ukrayna’daki saldırganlığı yeni başladığında savaş karşıtı bir mektubu imzaladım. Aktivist olmasam bile bu konuda sessiz kalamazdım. Bu yüzden, savaşın bir suç olduğunun ve bunu durdurmak için hepimizin birlik olması gerektiğinin söylendiği açık mektuba imza attım.” dedi.
Sırbistan son yıllarda sınırlarını, ülkesinden kaçan Koposova gibi on binlerce Rus vatandaşına açtı
Balkan ülkesindeki Rus demokrasi yanlısı aktivistler, en az 12 Rus vatandaşının yakın zamanda Sırbistan’a ya giriş yasağıyla karşı karşıya kaldığını ya da bu ülkenin “güvenliğine tehdit” oluşturdukları gerekçesiyle oturma izinlerinin iptal edildiğini bildirdi.
Rus savaş karşıtları, en az sekiz kişinin Sırp yetkililerle olan hukuki sorunları hakkında kamuya açık bir şekilde konuşmaktan korktuğunu ve bunun yalnızca aileleriyle birlikte ülkede kalma şanslarını tehlikeye atacağından endişe duyduğu görüşünü dile getirdi.
Koposova, oturma izni iptalinin gerekçesini açıklamayan, yalnızca “ulusal güvenliğe tehdit” oluşturduğu ve ülkeyi 30 gün içinde terk etmesi gerektiğini ifade eden sınır dışı etme kararını aldığı büyük şaşkınlığa uğradığını aktardı.
Eşi ve Belgrat dışındaki bir köyde ev inşa eden, 6 ve 14 yaşlarındaki çocukları burada okula giden Rus kadın, şu anda büyük bir çaresizlik içinde olduğunu ifade etti.
Putin ve Vucic arasındaki sıcak ilişkiler
Bu ülkedeki İnsan hakları savunucuları, Rus vatandaşlarına yönelik ikamet sorunlarının, Sırbistan’ın resmi AB hedefine rağmen, Sırbistan’ın giderek otokratikleşen Devlet Başkanı Aleksandar Vucic ile Putin arasında yakın bir ilişki yüzünden ortaya çıktığı görüşünde.
Vucic, Batı’nın Rus müttefikine karşı yaptırımlarına katılmayı reddederken, Russian Today ve Sputnik gibi Moskova’nın propaganda kuruluşlarının faaliyetlerini ülkesinde yasaklamaya karşı çıktı.
İçişleri Bakanlığı’ndan Ruslara yönelik oturma izni iptalleriyle ilgili kararlar konusunda açıklama isteyen bağımsız düşünce kuruluşu Belgrad Güvenlik Politikası Merkezi araştırma koordinatörü Predrag Petrović, ülkesinin bu girişimine gerekçe olarak Belgrad ile Moskova’daki yetkililerin siyasi olarak çok yakın olmasını gösterdi.
Petrović, “Putin rejimini eleştiren insanlar Moskova’daki rejim için büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu yüzden insanlar Sırp yetkililer tarafından hedef alınıyor.” dedi.
Sırp yetkililer şu ana kadar Rus vatandaşlarının dahil olduğu bildirilen bu sınır dışı kararlarıyla ilgili bir yorum yapmazken, Sırbistan İçişleri Bakanlığı, Associated Press’in konuyla ilgili röportaj veya yorum talebine yanıt vermedi.
Savaş başlayınca birçok Rus, Batı’ya olası göç için bir basamak olarak gördükleri ve vizeye ihtiyaç duymadıkları Sırbistan’a geldi
Ukrayna’daki savaş iki yıl önce başladığından bu yana birçok Rus, gelecekte Batı’ya olası göç için potansiyel bir basamak olarak gördükleri ve vizeye ihtiyaç duymadıkları Sırbistan’a geldi.
Birçoğu askerlikten kaçarken, daha önce gelen Koposova ailesi gibi diğerleri ise Putin hükümetinden bıkmış ve Rusya dışında bir yerde daha iyi bir yaşam arayışına girmişti.
Koposova, Sırp yetkililerin kendisini ülkeden kovma kararına ilişkin itirazının reddedilmesi halinde kendisinin ve ailesinin her şeyini kaybedebileceği korkusuyla yaşıyor.
Ailenin Rusya’ya geri dönemediğini çünkü tüm mal varlığını sattığını, artık Putin karşıtı olarak “etiketlendiğini” kaydeden Koposova, kocasının Ukrayna’da savaşmak üzere askere alınabileceğini belirterek,
göz yaşları içinde “Bu ev bizim tek evimiz, çocuklarımızın sahip olduğu tek ev” diyerek duygularını dile getirdi.
Sırbistan’da baskıya hedef olan diğer savaş karşıtları ne diyor?
Demokrasi yanlısı Rus Demokratik Derneği’nin kurucularından Peter Nikitin, Sırp bir eşi olmasına ve yedi yıldır Sırbistan’da yaşamasına rağmen, geçen yaz ülkeye giriş izni iptal edildiği için Belgrad havaalanında iki gün geçirmek zorunda kaldı.
Nikitin’in daha sonra ülkeye girmesine izin verildi ancak ikamet belgelerine ilişkin yasal süreç hala devam ediyor.
Üyesi olduğu Rus Demokratik Derneği ile birlikte Ukrayna’daki savaşa karşı protestolar ve geçen hafta cezaevinde ölen Aleksey Navalny de dahil olmak üzere siyasi mahkumlar için özgürlük talebiyle gösteriler düzenleyen Nikitin, kendisine yönelik karar için “Ben bunun Rusya’nın, ya büyükelçilik aracılığıyla ya da Moskova’nın doğrudan emriyle yapıldığına hiç şüphe duymuyorum.” dedi.
Nikitin, Sırp yetkililerin incelemesine hedef olan diğer savaş karşıtı aktivistlerin arasında Rus Demokratik Derneği’nin kurucu ortağı ve şu anda Almanya’da yaşayan Vladimir Volokhonsky’nin de bulunduğunu söyledi.
Belgrat tarafından “kara listeye” alınanlar arasında ayrıca, Sırbistan’da Putin karşıtı grupların konserlerini düzenleyen ve eşiyle birlikte Arjantin’e taşınan Yevgeny Irzhansky ile Belgrad şehir merkezinde ‘Ukrayna’ya ölüm’ çağrısı yapan duvar sloganını silmeye çalışırken aşırı sağcı bir grubun saldırısına uğradıktan sonra Sırbistan’a dönmesi yasaklanan Rus İlya Zernov da bulunuyor.
Bu önlemlerin tek amacının savaş karşıtı kampanyacıların gözünü korkutmak olduğunu söyleyen Nikitin “Bunun tek açıklaması herkesi korkutmak istemeleri. Çünkü eğer savaş karşıtı bir mektubu imzalayamıyorsanız, o zaman gerçekten yapabileceğiniz hiçbir şey yok. Mesele şu ki, savaş karşıtı Ruslar burada Sırbistan’da kimseyi protesto etmiyor. Biz sadece kendi ülkemizle ve şu anda ülkemizden acı çeken komşu ülkemizle ilgileniyoruz.” ifadesini kullandı.
Sırbistan ve Rusya arasında tarihten gelen yakın ilişkiler
Sırbistan’ın Rusya ile yakın ilişkileri yüzyıllar öncesine dayanıyor ve iki ülke de ortak bir Slav kökenini ve Ortodoks Hıristiyan dinini paylaşıyor. Rusya, Sırbistan’ın, Batı’nın desteğiyle 2008’de bağımsızlığını ilan eden eski bir eyalet olan Kosova üzerindeki iddiasını koruma hedefini destekledi.
Sırbistan ve Rusya da güvenlik servisleri arasındaki yakın ilişkileri uzun bir süredir sürdürüyor.
Rusya’nın Balkan bölgesindeki “kötü niyetli” etkisine yardım ettiği gerekçesiyle ABD tarafından yaptırıma tabi tutulan eski Sırp devlet güvenlik şefi Aleksandar Vulin, iki casus teşkilatı arasındaki yakın işbirliği nedeniyle geçtiğimiz günlerde Rusya Federal Güvenlik Servisi’nden bir liyakat nişan almıştı.
Vulin’e, Ukrayna’daki savaşın öncesinde Belgrad’da buluşan ve daha sonra Rusya’da hapsedilen önde gelen Rus muhalif aktivistlerin telefonlarının dinlenmesine karıştığı suçlaması yöneltiliyor.
