Saraybosna’nın yaklaşık 70 mil batısında M.Ö. 1300 civarında kurulan bir tepe yerleşimi olduğu tahmin edilen Kopilo’daki mezarlıkta gerçekleştirilen arkeolojik kazıda Tunç Çağı mezarlarında yeni fibula biçimleri keşfedildi.
Bosna’nın merkezindeki Kopilo mezarlığı, Balkanlar’da son yıllardaki en önemli arkeolojik alanlardan biridir.
Avusturya Bilimler Akademisi ve Bosna-Hersek’ten Kopilo’da araştırma yapan arkeologlar, Avrupa gömme gelenekleri Tunç ve Demir Çağları boyunca değişmekle birlikte, ölü yakmanın yanı sıra Orta Bosna’daki Kopilo mezarlığında da mezarların devam ettiğine dair kanıtlar buldular.
Avusturya Bilimler Akademisi Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nden bir ekiple kazı direktörü Mario Gavranoviç, Kopilo’nun tepedeki yerleşimini 2019’dan beri araştırıyor.
Kopilo, deniz seviyesinden 2000 fit yükseklikteki bir platoda bin yıldır sürekli olarak işgal edilen bir tarım topluluğuydu. Domuz, sığır ve keçi iskeletleri keşfedilmiştir, bu da hayvancılığı göstermektedir. Bölgeye yerleşen İlirya öncesi Tunç ve Demir Çağı kültürü, müstahkem tepe yerleşimleri ağı ve metalurji becerileri ile biliniyordu, ancak mezar uygulamaları hakkında çok az şey biliniyordu. Kopilo bölgesi 2019’dan beri kazılıyor, ancak 2021 yılına kadar sadece iki mezar keşfedildi.
2021 yılında yerleşimin nekropolü keşfedilmiştir. Bu yıl, tüm mezar alanı kazıldı ve ayrıntılı olarak belgelendi. Genellikle yuvarlak bir taş yapı içinde iki ila beş mezar bulunmuştur. M.Ö. 11. yüzyıldan 5. yüzyıla kadar nekropol sürekli kullanımdaydı. Arkeologlar, 53 kişinin kalıntılarını içeren 46 mezar keşfetti. Çömelmiş gömme pozisyonunda, yanlarında, bacakları ve kolları hafifçe bükülmüş olarak gömüldüler. Ölen kişinin başına sık sık küçük bir kap gömülürdü. Erken osteolojik incelemeler, orantısız sayıda küçük çocuğu ortaya koymakta ve bu da yüksek bir çocuk ölüm oranına işaret etmektedir. Çömlekçilik, bronz takılar, cam boncuklar ve demir silahlar mezar eşyaları arasındadır.
Daha önce görülmemiş şekillerde bronz fibulalar mücevherlerde yer almaktadır. Arkeologlar, şu anda ilk kez ortaya çıkarılan yeni mücevher türlerine ek olarak, Bosna’daki en eski işlenmiş demir nesnelerden bazılarını keşfettiler ve demir metalurjisinin M.Ö. 9.-8. yüzyıl gibi erken bir tarihte aktif olduğunu gösterdiler.
