Srebrenitsa Soykırımı’nda çocuklarını, eÅŸlerini, babalarını ve kardeÅŸlerini kaydetmiÅŸ çok sayıda anne, savaşın ardından döndükleri Srebrenitsa’da bir baÅŸlarına yaÅŸayıp eski fotoÄŸraflar ve anılarla teselli oluyor.
Bosna’daki savaÅŸta 8 binden fazla BoÅŸnak erkeÄŸin katledildiÄŸi Srebrenitsa Soykırımı‘nda çocuklarını, eÅŸlerini, babalarını ya da erkek kardeÅŸlerini kaybeden onlarca anne, savaşın ardından döndüklerini Srebrenitsa‘da yalnız baÅŸlarına sevdiklerine yeniden kavuÅŸacakları günü bekliyor.
Soykırımda kaybettikleri ve bugün kabirleri Potoçari Anıt Mezarlığı’nda bulunan sevdiklerine yakın olmak için Srebrenitsa’ya dönen çok sayıda anne, savaÅŸtan önce mutlu, mesut ve kalabalık yaÅŸadıkları evlerinde, artık bir baÅŸlarına eÅŸyalara sinmiÅŸ kokular ya da evin dört bir yanına astıkları fotoÄŸraflarla avunuyor.
Hemen her gün sevdiklerinin mezarlarının başına giderek dua okuyan acılı anneler, en sonra 25 yıl önce gördükleri çocuklarına, eşlerine ya da kardeşlerine yeniden kavuşmanın umuduyla yaşıyor.
Sırp komutan Ratko Mladic’in emrindeki askerlerin ÅŸehri ele geçirdiÄŸi 11 Temmuz 1995’te baÅŸlayan soykırımda eÅŸini ve oÄŸlunu kaybeden Fazila Efendic, Potoçari Anıt Mezarlığı’nın tam karşısına açtığı küçük çiçekçi dükkanından her gün oÄŸlu ve eÅŸinin mezarını izliyor, onlara dua ediyor.
Aynı zamanda Srebrenitsa Anneleri Derneğinin de başkanlığını yürüten Efendic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küçük kızı ile savaştan sonra evlerine döndüklerinde tek bulduğu şeyin oğlunun okul karneleri olduğunu söyledi.
Soykırımda çok sayıda yakın akrabasını da kaybettiÄŸini anlatan Efendic, “Bugün Srebrenitsalı annelerin büyük çoÄŸunluÄŸu yapayalnız yaşıyor. Dernekte buluÅŸup acılarımızı paylaşıyoruz. Ortak mücadelemiz, soykırımda öldürülen sevdiklerimizin bulunması ve savaÅŸ suçlularının cezalarını çekmesi.” dedi.
Mezarlar, anneleri Srebrenitsa’da tutuyor
Srebrenitsa’ya geri dönmesinin en önemli nedeninin, eÅŸi ve oÄŸlunun Potoçari’deki mezarı olduÄŸunu kaydeden Efendic, “Her gün mezarlarını ziyaret ediyorum. Bu mezarlar bize burada kalmamız gerektiÄŸini söylüyor. Potoçari’deki mezarlığın, birçok annenin bu ÅŸehri sevmesine vesile olduÄŸunu düşünüyorum.” diye konuÅŸtu.
Efendic, Bosna Hersek’te insani yardım faaliyetleri yürüten “EMMAUS” isimli yardım kuruluÅŸu tarafından baÅŸlatılan proje sayesinde, gönüllülerin her gün yalnız yaÅŸayan anneleri ziyaret ederek onlara bir öğün yemek getirdiklerini de aktardı.
Hayatına yalnız devam etmek zorunda kalan Srebrenitsa annelerinden Suhra Malic de soykırımda iki oÄŸlunu ve 20’ye yakın akrabasını kaybetti.
SavaÅŸtan önce sevdikleriyle mutlu bir hayatı olduÄŸunu anlatan Malic, “Çocuklarımın bedenlerini farklı toplu mezarlarda buldum. EÅŸim de soykırımdan eski bir Sırp komÅŸumuz sayesinde kurtulmuÅŸtu. Buraya eÅŸimle birlikte geri döndük ama onu sekiz yıl önce kaybettim.” dedi.
Malic, ölene dek Srebrenitsa’dan ayrılmayacağını vurgulayarak, “Burada televizyon izleyip örgü örüyorum. Büyük ÅŸehirlere taşınıp binalara bakmaktansa burada sevdiklerimin mezarlarına bakarım.” ifadelerini kullandı.
Zaman zaman Srebrenitsa annelerinin evlat acısına nasıl dayanabildiÄŸine anlam dahi veremediÄŸini kaydeden Malic, “Elimizden bir ÅŸey gelmiyor. Ä°nsan ölmeden topraÄŸa giremiyor, sevdiklerine yeniden kavuÅŸamıyor.” diye konuÅŸtu.
