Sarajevo kuşatması sırasında sivillere, özellikle de çocuklara yönelik işlenen vahşi cinayetler, İtalyan medyasındaki haberlerin ardından yeniden gündeme geldi. Haberlere göre Milano Savcılığı, kuşatma altındaki Saraybosna’da ortaya çıkan sözde “hafta sonu keskin nişancıları” hakkında soruşturma başlattı. Kamuoyunda daha çok “Sarajevo Safari” olarak bilinen olay yeniden tartışılıyor.
Adnan Popovac, Eylül 1994’te, henüz altı yaşına bile basmadan, Saraybosna yakınlarındaki Hrasnica’da, Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun (VRS) mevzilerinden atılan bir keskin nişancı kurşunuyla öldürüldü.
İtalyan gazeteleri La Repubblica ve Il Giorno‘nun aktardığına göre, soruşturma kimliği belirsiz failler hakkında yürütülüyor. İddialara göre, 1990’lı yıllarda Bosna’ya gelen bazı yabancılar, kuşatma altındaki Saraybosna’da sivillere ateş edebilmek için on binlerce dolar ödüyordu. Soruşturma, gazeteci-yazar Ezio Gavazzeni ve eski yargıç Guido Salvini’nin başvurusu üzerine başlatıldı.
“Teyzesinin elini tutarken öldürüldü”
Oğlu Adnan’ı 31 yıl önce kaybeden Fatima Popovac için bu hatıra hâlâ kapanmayan derin bir yara. O sabah, kız kardeşi Munira, Adnan ile küçük kız kardeşi Arnelu’yu çatışmanın kısa süreliğine durduğu bir anda bakkala götürmek istemişti. Adnan’ın elinden tutuyor, küçük kızı kucağında taşıyordu.
Fatima o ânı şöyle anlatıyor:
“Yeni gitmişlerdi ki sanki bir mermi kulağımın yanından geçti. Eve girdim, bir patlama duydum. Kocam avludaydı; dışarı çıktığımda yoktu. Sessizlik… İnsanlar duvar diplerine saklanıyordu ama kurşunlar hâlâ geliyordu. Kocamı çağırdım, cevap yok. Komşunun ‘Dado vurulmuş’ dediğini duydum. ‘O Dado değil, benim Ado’m’ dedim.”
Adnan, VRS kontrolündeki Vojkovići yönünden gelen keskin nişancı kurşunuyla sağ gözünün altından vurularak hayatını kaybetti.
Fatima, oğlunun adının kuşatma boyunca öldürülen çocuklar anıtında yazılı olduğu yerde dua ederken gözyaşlarını tutamıyor. “Allah beni tekrar anne yaptı; bir oğlum, bir kızım ve iki torunum var. İnşallah rahmetiyle beni oğluma kavuşturur” diyor.
“Bu canavarlar kim? Neden saklanıyorlar?”
“Sarajevo Safari” soruşturmasının yeniden açılmasıyla ilgili soruya Popovac şu yanıtı veriyor:
“Bu nasıl bir insan olabilir? Bu canavarları neden saklıyorlar? Kimin çıkarı var? Hem yapan hem izin veren cezalandırılmalı. Oğlum, kız kardeşimin elini tutarken öldürüldü. Özellikle erkek çocuğu hedef aldılar.”
“Biri eğlencesine çocuğumu öldürmüş olabilir mi?” sorusuna ise acıyla cevap veriyor:
“Elbette bunu düşünüyorum. İnsan suretinde biri bunu yapmış olabilir mi? O canavarı görmek isterdim, nasıl bir şey, yüzünde insanlık var mı? Altı yaşındaki bir çocuğun ne suçu olabilir? Eğlence için çocuk öldürmek… aklım almıyor.”
Yine de İtalya’daki soruşturmanın ona bir nebze umut verdiğini söylüyor:
“Allah’a güveniyoruz. Ama bazı iyi insanlar araştırıyor. İnşallah Allah yollarını açar da bu insanların kim olduğu ortaya çıkar. Birinin eğlencesi bir çocuğu öldürmek olamaz, aklım almıyor.”
“Bir çocuğun düştüğünü görsem içim yanar. Tek istediğim gerçeğin ortaya çıkması. O canavarlar kimse bulunsun. Kimseye nefretim yok. Oğlumu öldürene bile zarar veremem; içimde öyle bir şey yok.”
Son olarak, “Beni hayatta tutan tek şey, herkesin bir gün Allah’ın huzuruna çıkacağı düşüncesi. Ama yine de istiyorum ki bu zorbalar bu dünyada da adaletle yüzleşsin” diyor.
“Sarajevo Safari” nasıl yeniden gündeme geldi?
Sloven yönetmen Miran Zupaniç’in “Sarajevo Safari” adlı belgeseli, 2022’de AJB DOC Film Festivali’nde gösterilmiş ve “hafta sonu keskin nişancıları” iddialarını yeniden tartışmaya açmıştı.
Sarajevo kuşatması
Sarajevo kuşatması 5 Nisan 1992’de başladı ve 29 Şubat 1996’da sona erdi; 1.425 gün sürdü. Kuşatma boyunca şehre yaklaşık 500.000 mermi ve top mermisi atıldı; günlük ortalama 329.
Kuşatma altında 350.000 kişi sürekli ateş altında yaşadı. 11.541 sivil hayatını kaybetti; bunların 1.601’i çocuktu. Ölümlerin büyük çoğunluğu savaşın ilk iki yılında gerçekleşti.
Saraybosna’nın kuşatılmasında sivillere yönelik terör nedeniyle VRS komutanı Ratko Mladić ve eski Sırp Cumhuriyeti Başkanı Radovan Karadžić müebbet hapis cezası aldı. Stanislav Galić müebbetle, Dragomir Milošević ve Momčilo Perišić ise ağır hapis cezalarıyla hüküm giydi.
