Avrupa Birliği’nin Rusya’nın müttefiki olan Sırbistan ile yaptığı hammadde anlaşması aynı zamanda Balkan ülkesinin AB’ye yönelişi olarak da görülüyor.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile yerli elektrikli araç endüstrisinde kullanılan lityum hammaddesi kaynaklarına erişmek için stratejik bir ortaklık imzaladı.
Cuma günü Belgrad’da gerçekleştirilen ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un da katıldığı zirvede imzalanan anlaşma, batarya ve elektrikli araç tedarik zincirleri oluşturmaya yönelik hazırlandı. Anlaşmanın, Avrupa Birliği (AB) ile Sırp sanayi paydaşları arasında yakın iş birliğini kolaylaştırması bekleniyor.
AB yürütme organından yapılan açıklamada, anlaşmanın “Yüksek çevresel standartlarının hayata geçirilmesi ile pil tedarik zinciri gibi politikalarda karşılıklı danışma ve bilgi alışverişi yoluyla kolaylaştırılacağı” belirtildi.
Vucic hükümeti, Avustralyalı madencilik şirketi Rio Tinto’nun bir madencilik projesine onay vermişti.
Rio Tinto’nun “potansiyel olarak dünyanın en büyük yeşil alan lityum projelerinden biri” olarak tanımladığı Jadar Vadisi madencilik projesi, çevresel etkileri nedeniyle protesto edilmiş ve 2022’nin başlarında durdurulmuştu.
Ancak Sırbistan Anayasa Mahkemesi, 11 Temmuz’da hükümetin proje ruhsatını iptal etme kararının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Bu nedenle projenin devam etmesi öngörülüyor.
Anayasa Mahkemesi’nin karardan önceki günlerde yeniden gerçekleşen protestolarda çok sayıda tutuklama gerçekleşti.
Sadece beş ay önce Avrupa Parlamentosu (AP), Sırbistan’ın Rusya ile yakın ilişkilerinden duyulan endişeyi dile getiren bir açıklama yayınlamıştı.
Ancak yapılan son hammadde tedariki anlaşması, Sırp hükümetinin AB’ye yönelişinin bir parçası olarak görülüyor. Aynı zamanda elektrikli araç tedarikinde büyük rol oynayan Çin de Sırbistan’ın lityum rezervleriyle ilgileniyor.
Sefcovic, bu anlaşmanın yeşil dönüşümü ilerletmek için “ortak bir kararlılığın” kanıtı olduğunu söyledi. “Bu kilit sektörlerdeki stratejik işbirliği sayesinde, sürdürülebilir büyüme ve inovasyon için yüksek bir potansiyel ortaya çıkarırken, aynı zamanda Sırbistan’ın AB ile ekonomik, sosyal ve çevresel yakınlaşmasını daha da arttırıyoruz,” dedi.
AB’nin genişlemesinden sorumlu komisyon üyesi Oliver Varhelyi anlaşmanın “Sırbistan’ın AB yolunu yeniden teyit ettiğini” söyledi.
Sırbistan, 2013 yılında Brüksel ile bir “istikrar ve ortaklık anlaşması” imzaladı. Balkan ülkesi bu tarihten bu yana çevrenin korunmasından yargı bağımsızlığına kadar birçok alanda AB standartlarına uyum sağlama yönünde durağan bir ilerleme kaydetti.
Sırbistan ile imzalanan hammadde anlaşması, AB’nin bu kapsamda yaptığı 14. ortak mutabakat oldu.
