İki Balkan ülkesi Sırbistan ve Kosova arasında bir süredir devam eden gerginlik, Sırp kökenli eski polis memuru Dejan Pantic’in gözaltına alınmasına tepki gösteren Kosovalı Sırpların sınır geçişlerine kurduğu barikatlarla zirve noktasına ulaştı.
İki ülke arasında son günlerde yaşanan zincirleme olaylar, Kosova ve Sırbistan arasındaki tansiyonun bir hayli yükselmesine neden oldu.
Kosovalı Sırpların kasımda ülkedeki tüm kurumlardan istifa etmesi üzerine oluşan yönetim boşluğunun doldurulması için Kosova, Sırp nüfusun yoğun yaşadığı 4 belediyede erken genel seçimin 18 Aralık’ta yapılacağını duyurdu.
Kosova’nın kuzeyinde Sırp nüfusun yoğun yaşadığı yerlerde 6-7 Aralık’ta meydana gelen patlama ve saldırılar nedeniyle Kosova Polisinin söz konusu yerlerde mevcudiyetini artırması Sırbistan tarafından tepkiyle karşılanırken, bu yaşananlar iki ülke arasındaki gerilimin ilk kıvılcımları oldu.
Kosova tarafı, kuzeyde yaşanan patlama ve saldırılardan Sırbistan’ı sorumlu tuttu ve seçim öncesi asayişi korumak için güvenliği artırdığını ifade etti.
Sırbistan tarafı ise kuzeyde yaşayan Kosovalı Sırpların huzursuz edildiğini belirtirken, Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, bölgeye kendi güvenlik güçlerini konuşlandırmayı planladığını açıkladı.
Tüm bu yaşananlar üzerine Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, 18 Aralık’ta yapılması planlanan erken genel seçimi Nisan 2023’e ertelediğini duyurdu ancak bu kararın gerilimi düşürmesi beklenirken iki ülke arasındaki tansiyon daha da yükseldi.
Kosovalı Sırpların kurduğu barikatlar gerilimi tırmandırdı
Osmani’nin kararı açıkladığı 10 Aralık günü, kasımda istifa edenlerden biri olan Sırp kökenli eski polis memuru Pantic, Kosova Polisi tarafından devlet dairelerine saldırı düzenlediği gerekçesiyle gözaltına alındı. Kosovalı Sırplar da buna tepki olarak sınır geçişlerine barikatlar kurdu.
Barikatların kurulmasıyla Kosova ve Sırbistan arasındaki gerginlik oldukça tırmanırken, Kosova, ertesi gün ülkenin kuzeyinde yolları kapatan belirli suç gruplarına mensup kişilerce polis memurlarına ateş açıldığını ifade etti.
Avrupa Birliği (AB) Hukukun Üstünlüğü Misyonuna (EULEX) bağlı devriye ekibinin, Kosovalı Sırplarca kurulan barikatlar yakınında ses bombasıyla saldırıya uğradığının da açıklanması üzerine Kosova ve Sırbistan hattı “çatışma” noktası haline geldi.
Sırbistan, Kosovalı Sırpların barikat kurarak uluslararası kurumlara seslerini duyurmaya çalıştığını ifade etti.
Öte yandan, Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, 11 Aralık akşamı Ulusal Güvenlik Konseyini toplayarak savaş emri vermeden önce milyon kez barışı koruyacağını söyledi.
Avrupa Birliği (AB) gerilimin düşürülmesi ve diyaloğa dönülmesi çağrısında bulunurken, NATO, ABD ve birçok uluslararası yetkili Kosova’nın kuzeyinde devam eden olaylardan endişe duyduğunu açıkladı.
Kosova’nın kuzeyindeki gergin bekleyiş devam ederken, kurulan barikatlar nedeniyle bölgede eğitime de ara verildi.
Kosova ve Sırbistan daha yeni uzlaşmıştı
Sırbistan’ın, 2008’de bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı hala kendi toprağı olarak görmesinden kaynaklanan gerilimler iki ülkeyi birçok kez karşı karşıya getirmişti.
En son, geçen aylarda Kosova’nın Sırp makamlarınca ülkedeki Sırplara verilen araç plakalarının “RKS” (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürüleceğini açıklaması üzerine gerilen iki ülke, AB’nin devreye girmesiyle masadan uzlaşı ile ayrılmayı başarmıştı.
Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol bulmaya çalışıyor.
