Analiz

TÜRKİYE İLE ARNAVUTLUK, MİLLİ MÜCADELE SIRASINDA GİZLİ ANLAŞMA İMZALADI

Bayram0

Doç. Dr. Halil Özcan, Milli Mücadele sırasında iki ülke arasında gizli bir anlaşma yapıldığını belirtti. Anlaşmada, ““Kurulacak Arnavutluk meclisinde rejim konusu belirlenecek ve halk iktidarının sağlanması için her türlü özen gösterilecektir” maddesi yer aldığı ifade edildi. Başkent Üniversitesi’nden Doç. Dr. Halil Özcan, Türkiye ile Arnavutluk’un, Milli Mücadele sırasında gizli anlaşma imzaladığını ve anlaşmada “Kurulacak Arnavutluk meclisinde rejim konusu belirlenecek ve halk iktidarının sağlanması için her türlü özen gösterilecektir” maddesinin yer aldığını söyledi. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ulus egemenliğine olan bağlılığının Milli Mücadele sırasında Arnavutluk ile imzalanan anlaşmaya da yansımasını Doç. Dr. Halil Özcan, Cumhuriyet’e anlattı. Aynı dönemde işgal altında olan Arnavutluk ile 12 maddelik gizli bir anlaşma imzalandığını söyleyen Özcan, metni Yunan kaynaklarında bulduklarını söyledi. Anlaşmaya göre, TBMM’nin Arnavutluk’a […]

-

YEREL SEÇİM SONUÇLARI ALBİN KURTİ İKTİDARINI ETKİLER Mİ?

Bayram0

Bayram POMAK 14 Şubat 2021’de tamamlanan genel seçimlerden 6 ay sonra yeniden sandık başına giden Kosova’da 17 Ekim 2021 tarihi itibarıyla yerel seçimler yapıldı.  38 Belediyede 166 belediye başkan adayı ile 5 binden fazla belediye meclis üyesi adayı seçimlerde yarıştı. 200 AB gözlemcisi tarafından takip edilen seçimlerde herhangi bir olumsuzluk yaşanmadı. Seçim süreci başarılı ve demokratik olarak değerlendirildi. 14 Şubat’ta seçime katılım oranı % 48.78 iken 17 Ekim’de seçmenlerin % 42’si sandığa gitti. Birinci turda 38 belediyeden sadece 18 belediye kazanan aday % 50’den fazla oy alabildi.21 Belediyede ise 14 Kasım’da ikinci tur için yeniden sandık başına gidilecek. 14 Şubat 2021 tarihinde yapılan genel seçimlerde % 51 oy oranıyla iktidara gelen Vetevendosje birinci turda hiçbir belediyeyi alamamasına rağmen özellikle başkent […]

-

TÜRK DIŞ POLİTİKASININ İNŞASINDA BALKANLAR’DAKİ DEĞİŞİMİ ÖNGÖRMEK

Bayram0

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarından beri birçok hükümet değişmiş olsa bile Türkiye’nin Balkanlar politikasında değişmeyen ve gelenekselleşen bazı yaklaşımlar söz konusudur. Devlet politikası olarak da sayılabilecek bu yaklaşımlardan en önemlileri Balkanlar’daki tüm toplumların barış ve refah içerisinde yaşaması, bölgedeki Müslüman ve Türk azınlığın haklarının korunması ile bölge devletleriyle ilişkilerin olumlu yönde ilerlemesidir. Birde bölge ülkelerinin AB ile NATO’ya entegrasyonlarının desteklenmesi de unutulmamalıdır. Gelenekler bir yandan güzel olup istikrarı temsil etmekteyse de diğer yandan da değişime kapalı olma tehlikesini de beraberinde getirmektedir. Türkiye’nin Balkanlar politikası ile ilgili en ciddi tehlikelerden biri de Türk dış politikasının inşasında Balkanlar’daki değişimi öngörüp öngörememe meselesidir. Türkiye ile Balkan ülkeleri arasındaki ilişkiler birçok temel ve yan aktörle açıklanabilir. Bunlar siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel de olabilir. Diplomasi, kamu […]

-

KARADAĞ İLE SIRBİSTAN ARASINDA KİLİSE SAVAŞI

Bayram0

Bayram POMAK Karadağ, 600 bin kişilik nüfusuyla Balkanlar’da nüfusu en az olan ülke. Yugoslavya’nın dağılmasının ardından kurulan Sırbistan – Karadağ federasyonu 2006 yılında yapılan bir referandum sonucunda Karadağ’ın ayrılmasıyla bozulmuştu. Karadağ, Yugoslavya’da 90’lı yıllarda yaşanan savaşlardan zararsız bir şekilde çıkmıştı. Az nüfuslu küçük bir ülke rağmen farklı etnisitelerden oluşmaktadır. Nüfusu  % 45’i Karadağlı, % 28.7’si Sırp, % 8.7’si Boşnak, % 4.9’u Arnavut ve diğer küçük azınlıklar mevcuttur. Dini bakımdan ise toplumun %72.1’i Ortodoks Hristiyan, % 19.1’i Müslüman, % 3,4’ü Katolik’tir. Geçtiğimiz 5 Eylül tarihinde Karadağ, dünya basınında protestolarla ve karışıklıklarla anılmaya başlandı. Sebebi ise Karadağ’daki Sırp Ortodoks Kilisesi’nin yeni Metropoliti Joanikije’nin taç giyme töreni idi. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra, dini Ortodoks olan her ülkede olduğu gibi, Karadağ’ın da kendi devlet […]

-

BELGRAD’IN FETHİNİN 500. YILI

Bayram0

Sultan Süleyman Han, 29 Ağustos 1521’de Belgrad’ı fethetti. Kanuni’nin Belgrad’ı alışı bir stratejik üstünlüğün ispatıdır. Şehir o tarihten sonra Osmanlı’nın Balkanlar’daki ileri üssü olmanın ötesinde; ticari ve kültürel bir metropolü oldu. Şehir bugün dahi Balkanlar’ın bilhassa Sırp-Hırvatça konuşan dünyanın merkezi konumundadır. 29 Ağustos 1521’de genç hükümdar Sultan Süleyman Han, Rodos’tan sonra Belgrad’ın fethini tamamladı. Bu iki fethin onun hayatında önemli bir başlangıç olduğu açık. Zira büyük dedesinin Rodos’u fethedemediği ve bu zor görevin ona kaldığı, kaleyi virayla (anlaşmayla) teslim aldığı biliniyor. Artık Rodos Şövalyeleri’nin ortaçağ tarihi sona ermiştir ve Malta’ya çekilmişlerdir. Belgrad ise Macarlardan alındı. “Nandor Fehervar” derler; Türkler Sırpların “Beograd” ismini kabul etti. Tuna Belgrad’ı derler. Belgrad’dan beş yıl sonra yine bir 29 Ağustos günü, 1526’da kudretli Macaristan Krallığı Mohaç’ta tarihe gömüldü. 1521’de Belgrad Kalesi’nin savunmasındaki zaaf, Macaristan Krallığı’nda artık bazı […]

-

KOSOVA İLE SIRBİSTAN ARASINDA TANSİYON NEDEN YÜKSELDİ?

Bayram0

Bayram POMAK 20 Eylül tarihinde Kosova hükümetinin mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde Sırbistan plakaları için aldığı karar, gözlerin yeniden Kosova’nın kuzeyine dönmesine neden oldu. Kosova hükümetinin aldığı bu kararın bir arka planı ve tarihsel süreci de bulunmaktadır. Neredeyse 10 yıldır devam eden Kosova Sırbistan diyalog süreci bu kararın merkezinde yer almaktadır. Kosova ile Sırbistan’ın 2011 yılında yaptıkları, vatandaşların serbest dolaşımı anlaşması neticesinde Kosova hükümeti bugün bu kararı aldı. 2011 yılında yapılan anlaşmada Sırbistan, Kosova’nın RKS (Kosova Cumhuriyeti) araba plakalarını tanıyacak ve Sırbistan’ın UNMİK dönemine ait olan kabul ettiği, KS (Kosova) plakaları yürürlükten kalkacaktı. Ancak 2011 yılında yapılan bu anlaşma daha sonra 2016 yılında beş yıllığına yeniden ötelenerek uygulanmasına başlanmadı. Uluslararası toplumun dönemin başbakanlarında statükoyu bozmamaları adına anlaşmayı yürürlüğe koymamaları talep edilmiş ve […]

-

MERKEL’İN BALKANLARI VEDA ZİYARETİNİN MESAJLARI

Bayram0

Bayram POMAK 16 yıl Almanya’nın başında bulunan Şansölye Angela Merkel geçtiğimiz 13 ve 14 Eylül tarihlerinde Balkanlar’a bir veda ziyaretinde bulundu. 13 Eylül günü Sırbistan’ın başkenti Belgrad’a ve 14 Eylül’de Arnavutluk’un başkenti Tiran’a giden Merkel, Almanya’nın Balkan politikalarıyla ilgili mesajlar verdi. Belgrad’da Sırbistan Cumhurbaşkanı AleksandarVuçiç ve sivil toplum örgütleriyle görüşen Merkel, ardından Tiran’a hareket etti. Tiran’da sadece Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ile değil bölgenin diğer liderleriyle de görüştü. Kuzey Makedonya Başbakanı ZoranZaev, Kosova Başbakanı AlbinKurti, Karadağ Başbakanı ZoranKrivokapiç ile de görüştü. Tiran’daki ziyaretinde de sivil toplum temsilcileri ile görüştü. Bu STK temsilcileri genelde Almanya’nın desteklediği kuruluşlardı. Merkel’in veda ziyareti için bu iki başkenti seçmesi anlamlıdır. Çünkü eski Yugoslavya’dan itibaren Belgrad bölgenin en önemli merkezlerinden biridir. Diğer yandan Almanya ile Sırbistan […]

-

AFGANİSTAN VE BALKANLAR

Bayram0

Bayram POMAK Geçtiğimiz günlerde ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi dünya gündemine oturdu. Mesele birçok yönden tartışıldı, görüşüldü. Aslında tam olarak da orada neler olup bittiğini kimse anlayamadı. Birilerine göre ABD kaybetti, birilerine göre ise bu ABD’nin taktiksel bir çekilmesi idi. Bütün bu tartışmalardan anlaşılan bir şey varsa o da dünyanın gerçek anlamda Afganistan veya Taliban hakkında çok fazla bir bilgisinin olmadığıydı. Batı medyasının insanların kafasına işlediği bir Afganistan ve Taliban imajından başka ortada herhangi bir bilgi olmadığı görüldü. Aslında kişisel gözlemim önceleri oluşturulan vahşi, barbar Taliban imajının yavaş yavaş dünyanın gözünde değiştirilmeye çalışıldığı yönünde. Zaman geçtikçe herkes bu Taliban örgütünde olanlar da “insanmış” demeye başlayacak gibi. Şeytan ayrıntıda gizlidir. Bugün Afganistan’da ne olduğunu zaman içerisinde göreceğiz. Belki o zaman  anlamaya başlayacağız ama […]

-

TÜRKİYE BALKANLARDA NEDEN GÜVENİLİR BİR AKTÖR?

Bayram0

Kamuoyu yoklamalarına bakıldığında Balkanlarda AB’yle ilgili şüpheler artarken Türkiye’ye ilgi istikrarlı bir şekilde devam ediyor. Bölgede siyasi değişimler yaşansa da Türkiye vazgeçilmez bir aktör olarak pozitif imajını koruyor. Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, sonrasında ise Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun peş peşe Balkanlara yaptığı ziyaretlerle gündemdeki yerini aldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan beraberindeki heyetle önce Bosna Hersek’te, ardından da Karadağ’da resmi temaslarda bulundu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Sırbistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Görüşmelerde, ticari ve siyasi alanlardaki ikili ilişkiler masaya yatırıldı. İlginçtir ki bu seyahatlerde aşı diplomasisi, altyapı çalışmaları, ülkelerin Avrupa Birliği (AB) üyelik süreçlerinin desteklenmesi, ticaret hacminin artırılması, soydaşların yaşadığı sorunlar gibi önemli meselelerin ötesinde Bosna Hersek’e bağlı bir entite olan Sırp Cumhuriyeti’nin eski Cumhurbaşkanı Milorad Dodik’in açıklamaları dikkati çekti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip […]

-

YTB ve BALKAN GENÇLİK ZİRVESİ

Bayram0

Ayhan DEMİR /Yeni Akit   Osmanlı’nın Balkanlardan çekilmeye mecbur bırakılması, Balkanlar başta olmak üzere, Müslümanlar için sıkıntılı zamanların başlangıcı oldu. Batı ve doğu sınırlarımıza ortodoks duvarı örüldü. Önce Yunanistan, Bulgaristan ve Sovyetler Birliği. Daha sonra Gürcistan ve Ermenistan…  Nihayetinde, Balkan Müslümanları ve Asya Türkleri ile irtibatımız önemli ölçüde zayıfladı.  Güneyde ise İngiliz idaresindeki Irak ve Fransız yönetimindeki Suriye. Böylece kuşatma tamamlandı. Türk milleti Anadolu’ya hapsedildi. Birinci Cihan Harbi’nin sonunda: Batılılar, bizi yani Osmanlı’yı bölemediler, sadece parçaladılar. Büyük Osmanlı ailesi dağıldı, fikrî ve coğrafî bütünlüğü kayboldu.  Doğal olamayan yollarla kurulan, bir hayli ülke meydana getirildi. Yapay sınırlar, atanmış aileler ve idareciler.  Batılılar, Mekke, Medine, Saraybosna, Halep, İşkodra, Musul, Yanya, Şam, Üsküp, Bağdat, Prizren ve Kudüs’ü bizden alarak; bir anlamda, amca ve dayılarımızı, yenge […]

-

AB MİSYONU EULEX’İN KOSOVA’DAKİ SKANDALLARI

Bayram0

Bayram POMAK 2008 yılında Kosova bağımsızlığını ilan ettikten sonra BM Misyonu UNMIK’in görev süresi bitmiş ve yetkilerin tümü Kosova devletine devredilmişti. Ancak hemen ardından uluslararası toplumun tavsiyeleri üzerine Kosova Cumhurbaşkanı AB’ye mektup göndererek AB’nin misyon göndermesini talep etti. Bunun üzerine AB’nin, AB dışında en büyük sivil misyonu olan EULEX (European Union Rule of Law Mission/Kosovo) kuruldu. EULEX misyonu AB Ortak Güvenlik ve Savunma Politikaları çerçevesinde bir misyon olarak görevine başladı. EULEX ayrıca BM’nin 1244 kararı çerçevesinde çalışmalarına devam etmektedir. Bugünlerde EULEX’i gündeme getiren şey 2008 yılından 2014 yılına kadar EULEX Hakimler Kurulu başkanlığı yapmış olan Malcolm Simmons’un iddiaları oldu. İngiliz olan Malcolm Simmons 2006 yılında Bosna’da görev yaptıktan sonra, 2008 yılında EULEX kurulunca Hakimler Meclisi başkanlığı görevini 2014 yılına kadar […]

-

Çamerya Soykırımı

Bayram0

Ayhan Demir   Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’dan çekilmek zorunda bırakılması, bu bölgede yaşayan Türkler, Boşnaklar ve Arnavutlar için zorlu günlerin başlangıcı oldu. Göç, sürgün, tecavüz, katliam ve soykırımlar. Srebrenitsa Soykırımı, bu acıların en son, en büyük ve en bilinenidir. Ancak ne ilktir, ne de tek. Mesela, Yunanların gerçekleştirdiği, Çamerya Soykırımı bunlardan sadece bir tanesidir.  Birçok kişinin adını bile bilmediği Çamerya, Arnavutluk’un güneyinden başlayarak, bugün Yunanistan toprakları içerisinde kalan, Yanya’dan Preveze’ye kadar uzanan bölgenin adıdır. Bu bölge, Osmanlı döneminde, Yanya Vilayetine bağlıydı.  Çamerya’nın nüfusu, 1908’deki sayımına göre, 73 bin kişiydi. Nüfusun yüzde 92’si Arnavut, geri kalanı Yunan, Ulah ve Çingene idi. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları öncesinde, bu oran, yüzde 84’e geriledi. Çameryalılar, 1913 yılına kadar Osmanlı vatandaşıydı. Balkan Savaşı sonunda 1913’te yapılan Londra Konferansı’nda etnik ve […]

-

SULTAN V. MEHMED REŞAD’IN KOSOVA ZİYARETİNİN 110.YILDÖNÜMÜ

Bayram0

Bayram POMAK 15 Haziran 1911’de Rumeli Seyahati esnasında Sultan V. Reşad Kosova’yı ziyaret etmişti. Hatta bu seyahatin en önemli durağı Kosova olmuştur. O dönemde meydana gelen hadiseler ve siyasi ortam baya yaşlanmış ve hasta olan Sultan’ın Rumeli’yi seyahat etmesini gerektirmişti.  110 yıl önce yapılan bu ziyarette neler oldu, o dönemin atmosferi neydi ve seyahatin etkilerini bu yazıda toparladık. Sultan V. Mehmet Reşat 1909 yılında tahta çıkmıştır. Tahta çıktığı yılın ertesinde Mart 1910’da Arnavutlar çeşitli gerekçelerle vilayetin merkezi Usküp’te ayaklanmışlardır. Bu ayaklanma neticesinde, ayaklanmaları bastırmak için İttihad ve Teraki yönetimi isyancıların üzerine asker göndermiş ve ayaklanmaları bastırmıştır. Ancak bu politikalar Arnavutları devlete karşı soğutmaya başlamış ve birçok Arnavut ileri gelen Devletin Arnavutları gözden çıkardığı yönünde yorumlamıştır. Bu gelişmeler üzerine İttihad ve […]

-

BALKANLARDA REVİZYONİST SENARYOLAR VE SİYASAL DÖNÜŞÜM

Bayram0

Erdem EREN  İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Doktorant  Balkan Araştırmacısı    Balkanlarda Revizyonist Senaryolar Tarihte başta Osmanlı Devleti olmak üzere birçok devlete ev sahipliği yapan Balkanlar, özellikle Yugoslavya Federasyonu’nun dağılışı sonrasında günümüzdeki en son halini alsa da, mevcut sınırları kabul etmeyen bazı görüşleri de içinde barındırıyor. Bu görüşler kamuoyuna iki şekilde yansıyor. Birincisi Balkanlarda devletler arasında süre gelen siyasi krizlerdir. Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanımaması buna örnek olarak verilebilir. İkincisi ise kapalı kapılar arkasında çizilmeye çalışılan haritalar ve milliyetçi iddialar ile senaryolardır. Bunlara örnek olarak ise; Arnavutluk ile Kosova’nın bir gün birleşeceği, Bosna-Hersek’teki Sırp Cumhuriyetinin Sırbistan’a katılacağı söylentileri verilebilir.   Yukarıda bahsedilen senaryolara bir yenisi de geçtiğimiz haftalar da eklendi. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Sloven Mevkidaşı Janez […]

-

Batı’nın salgındaki yönetim zafiyeti Balkanlar’da Çin’e nüfuz alanı açıyor

Bayram0

Pandemide sağlık ekipmanlarından ilaçlara, maskelerden aşılara kadar birçok alanda aktif girişimlerde bulunan Çin, son yıllarda ekonomik ilişkilerini büyük ölçüde geliştirdiği Batı Balkan ülkelerindeki nüfuzunu daha da pekiştirme imkanı buldu. Batı Balkan ülkelerinin sağlık altyapısındaki sorunları ve eksiklikleri salgın sürecinde yüksek ölüm oranlarına neden oldu. Güçlü devlet ve güçlü uluslararası ilişkilere en çok ihtiyaç duyulduğu dönemde bölge ülkelerinin vatandaşları her iki konuda da çoğu zaman kendisini yalnız hissetti. Bu yalnızlık ve çaresizliğin 2021 yılında aşı temini konusunda da devam edeceği anlaşılıyor. Tam bu noktada bölgenin yoğun ilişkiye sahip olduğu Batı dünyasının içe kapanmışlığı, sessizliği, hızlı politika üretmekteki zafiyeti gün yüzüne çıkmışken özellikle “yükselen öteki” şeklinde tanımlanan Çin’in bölgede aşı diplomasisi dikkat çekiyor. Küresel sistemin Batı bloğunda yer alan bölgenin Çin’le son […]

-