Analiz

KOSOVA’DA SIRP TERÖRÜ, BU BİR BAŞLANGIÇ MI?

Bayram POMAK 24 Eylül sabahı, Kosova halkı kötü bir haberle uyandı. Gece saat 02.30 sularında Sırp teröristler tarafından Kosova polisine saldırı gerçekleşti ve bir polis memuru şehit edildi. Gün boyunca çatışmalar devam etti. Bu olay, Sırpların yoğun olarak yaşadığı Kosova’nın kuzeyindeki Zveçan şehrinin Banjska köyünde meydana geldi. Son iki yıldır Kosova’nın kuzeyi sık sık gerilimlerle gündeme geliyordu, ancak bu sefer durum farklıydı çünkü kan döküldü ve silahlar konuştu. Peki tam olarak neler oldu? Banjska köyünde, tabelasız iki kamyon tarafından kapatılan küçük bir köprünün ardından polise bir ihbar yapıldı. Polis olay yerine gittiğinde, orada pusuda bekleyen bir grup terörist tarafından saldırıya uğradı ve olay yerinde bir polis şehit oldu, bir diğeri yaralandı. Bunun üzerine Kosova polisi, teröristlerin üs olarak kullandıkları Banjska […]

-

CUMHURBAŞKANI THAÇİ VE UÇK KOMUTANLARI NEDEN YARGILANIYOR?

Bayram POMAK Özel mahkeme süreci 2011 yılında İsviçreli Senatör Dick Marty’nin ortaya attığı bir raporla ortaya çıkmıştı. Raporda yer alan bilgilere göre savaş esnasında Kosova Kurtuluş Ordusunun(UÇK)komutanları, savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekle itham ediliyordu. Bunun üzerine dönemin Kosova hükümetine ABD ve AB tarafından bu iddiaları araştırması için özel bir mahkemenin kurulması yönünde baskılar yapılmaya başlandı. Bu baskılar üzerine Kosova hükümeti Özel Mahkemenin kurulması yasasını meclisten geçirerek mahkemenin kurulmasının önünü açtı. Mahkeme, Kosova’da adil yargılama yapılamayacağı gerekçesiyle Hollanda’nın, Lahey şehrinde kuruldu. Mahkeme’yi uluslararası hâkim ve savcılar yönetmeye başladı. İroni şu ki, şu an mahkemede yargılananlar bu mahkemenin kurulması için en fazla çaba harcayanlar;dönemin başbakanı Hashim Thaçi, Kadri Veseli vs. oldu. Çünkü baskı en fazla bu kişilerin üzerindeydi. Mahkeme çalışmalarına […]

-

Bosna Hersek: Zıt kutupların mücadele alanı

Bosna Hersek’te yeni hükümet 114 günün ardından kuruldu. Yeni hükümette Boşnakların en büyük partisi olarak kabul edilen Bakir İzzetbegoviç’in liderlik ettiği Demokratik Eylem Partisi (SDA) yer almadı. SDA’ya karşı oluşturulan ittifakın kurduğu hükümetin geleceği ise merak konusu. Ülkenin içinde bulunduğu koşulları, Republika Srpska (Sırp Cumhuriyeti) Başkanı Milorad Dodik’in ayrılıkçı söylemlerini, Bosna Hersek İslam Birliği’ni ve Ukrayna-Rusya Savaşı’nın ülkeye yansımalarını Dr. Mustafa Krupalija ile konuştuk. Ülkede 114 gün sonra koalisyon hükümeti kuruldu. SDA’ya karşı birlikte hareket ederek hükümete gelen ve farklı ideolojik düşüncelere sahip olan ittifakın başarılı olacağını düşünüyor musunuz? Son seçime kadar hükümette bulunan Demokratik Eylem Partisi (SDA) özellikle son yıllarda ciddi eleştirilerin hedefinde yer aldı. Nitekim bu eleştiriler, muhalif partilerin siyasi arenada ortak hareket etmeleriyle zirveye ulaştı. Ancak söz konusu partilerin […]

-

KOSOVA BİLİMLER AKADEMİSİ RAPORUNDA TÜRKİYE HAKKINDA SKANDAL İFADELER

Bayram POMAK Kosova Bilimler Akademisi başkanı Mehmet Kraja, bu yılın başında 24 Ocak’ta yayımladığı bir raporda Türkiye hakkında skandal ifadeler kullandı. Her ne kadar bu rapor yılın başında yayımlamış olsa da Kosova kamuoyunda şimdi tartışılmaya başlandı. Raporun amacı ‘‘Sırbistan’ın Kosova ve Batı Balkanları İstikrasıszlaştırma Hedefi’’ hakkında Batı kamuoyunu uyarmak olsa da raporda Türkiye hakkında da skandal ifadeler yer aldı. Kraja’nın raporunun merkezinde Sırbistan ve Batı Balkanlardaki hedefleri olsa da bölgede var olan gelişmeler hakkında da raporda bilgiler yer alıyor. Ancak skandal raporun yazı ve uslübü raporun skandalının üzerine bir skandal daha ekliyor. Raporun içeriğinde Arnavut Sırp ilişkileri, Sırp Ortodoks Kilisesi hegemonyası, Açık Balkan projesi vs hakkında yorumlar yer almış. Eski Yugoslavya’nın enkazında kalmış olan Kraja, bu raporu ile aslında 1985’te […]

-

KOSOVA’NIN KUZEYİNDEKİ BARİKAT KRİZİ NASIL SONUÇLANACAK?

Bayram POMAK Son bir buçuk yıldır Kosova’nın kuzeyi sürekli krizlerle anılmaya başladı.  Kosova Sırbistan diyalog sürecinde en çetrefilli konu olan Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması ile bu krizler arasında sıkı bir bağ mevcut. Kuzey’deki mesele Sırp Belediyeler Birliği ile alakalı iken, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ile farklı bir yön alarak başka bir anlam kazanmaya başladı. Burada yaşanan krizler daha önce Balkanları ilgilendirirken Ukrayna savaşı ile birlikte bu bir Avrupa krizine doğru evrildiğinden yaşanan gerginlikler karşısında AB farklı bir tutum sergilemekte.Nitekim 31 Temmuz’da kuzeyde yaşanan gerginlik nedeniyle AB üst düzey alarma geçti ve acil bir şekilde tarafları Brüksel’e çağırdı.18 Ağustos’ta Brüksel’de bir araya gelen taraflar herhangi bir uzlaşıya varamadı ancak bu toplantıdan sonra ortaya çıkan gelişmeler yeni bir anlaşma için somut öneriler ortaya […]

-

ALEKSANDAR DUGİN’İN RUS JEOPOLİTİĞİ VE UKRAYNA SAVAŞINI ANLAMAK”

Bayram POMAK Aleksandar Dugin, bir rus milliyetçisi ve stratejist. Ağustos ayında arabasına konan bomba sonucu kızını kaybetti. Ukrayna savaşından çok önce yazmış olduğu ‘‘Rus Jeopolitiği’’ adlı Rusya’nın gelecek stratejisi ve önündeki tehditler üzerine teoriler ortaya atan kitabı Ukrayna savaşını anlamak açısından önemli bir eser. Ancak eseri asıl ilginç kılan, yazdığı çoğu şeyin Ukrayna savaşı ile birlikte gerçekleşiyor olmasında yatıyor. Aleksandar Dugin, kitabında dünyayı iki kutba ayırıyor. Bu kutuplarda birbirine karşıt esas güçler, Atlantikçi ve Avrasyacı bloklar oluşturmakta. Atlantikçiliğin merkezinde ABD’nin, Avrasyacılığın merkezinde ise Rusya’nın bulunduğunu, esas savaşın bu iki blok arasında gerçekleştiğini vurgulamakta. Atlantikçilerin Rusya’yı imparatorluktan ‘bölgesel devlet’ statüsüne çekmeyi planladığını ve zamanında Varşova paktının ve SSCB’nin çöküşü ile jeopolitik niteliği daralan Rusya’nın etkisinin daha da azalacağını dile getirerek Rusya’nın […]

-

“ÇATIŞMA VE ANLAŞMA ARASINDA KOSOVA’NIN KUZEYİ”

Bayram POMAK Kosova ve Sırbistan arasında henüz sonuçlanmamış olup halen devam etmekte olan müzakereler son dönemde hareketlenmeye başladı. 2011 yılından itibaren AB’nin kolaylaştırıcılığında devam eden müzakerelerde birçok anlaşma yapıldı. Ancak anlaşmaların birçoğu uygulamaya geçemedi. Bu yıl başlayan Rusya-Ukrayna savaşı Avrupa’da yeni bir tedirginliğin doğmasına neden oldu. Özellikle 31 Temmuz akşamı Kosova’nın kuzeyinde yaşanan gerginlik herkesin tedirginliğini bir kat daha artırdı. Araya AB ve ABD diplomatları girerek, Kosova Hükümetinin araç plakalarına ilişkin kararını ertelettiler. Bunun üzerine Kosova Hükümeti, Kosova’da yaşayan Sırplara Sırbistan İçişleri Bakanlığının verdiği yasadışı araç plakalarının Kosova plakalarıyla değiştirmeleri için yeni bir süre verdi. Bu süre 31 Ekim’de doldu. Buna rağmen Kosovalı Sırpların büyük çoğunluğu Kosova’da geçersiz ve yasadışı sayılan Sırp plakalarını Kosova plakalarıyla değiştirmedi. 31 Ekim’de yeni bir […]

-

BİR DÜŞÜNÜR VE LİDER OLARAK ALİYA İZZETBEGOVİÇ

Bayram POMAK Son yüzyılda Balkanlardan çıkmış en önemli entellektüel kimdir diye sorsalar hiç şüphesiz Aliya İzzetbegoviç derim. Doğu ve Batı medeniyetinin çarpışma alanı olan Balkanlarda doğan ve yetişen İzzetbegoviç Doğu ve Batı’yı en doğru şekilde değerlendirmiş, sentezlemiş ve ortaya evrensel bir dünya görüşü koymuştur.Bu evrensel dünya görüşünün kaynağı hiç şüphesiz ki İslam’dır. İzzetbegoviç, bir  Müslüman olarak Avrupa’ya da, Avrupa’nın dünyaya bakışına da meydan okumakta ve kendisini Avrupalı bir Müslüman olarak tanımlamaktadır. Ancak İzzetbegoviç’in Avrupalı Müslüman tanımı,Avrupa’ya karşı psikolojik kompleksler içeren bir tavır değil bilakis Avrupa’ya meydan okuyan ve İslam’ın da Avrupa’nın bir parçası olduğunu söyleyen özgüvenli bir uruştur. İzzetbegoviç, Avrupa’yı hem okuyarak hem de Bosna savaşında yaşayarak müşahade etmiştir. Avrupalı Müslüman olması hasebiyle partisiSDA’nın (Demokratik Eylem Partisi) amblemini Endülüslü Müslümanların […]

-

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN BALKAN ÜLKELERİ ZİYARETİNİN MESAJLARI

Cumhurbaşkanı Erdoğan 6-7-8 Eylül tarihlerinde üç Balkan ülkesi Bosna Hersek, Sırbistan ve Hırvatistan’ı ziyaret etti. Erdoğan’ın bu ziyareti bölge medyası ve halkı tarafından yakından takip edildi. Bölgenin, Ukrayna savaşı ile birlikte sancılı bir dönemden geçtiği bir zamanda, Erdoğan’ın ziyareti ayrı bir önem arzetmektedir. Özellikle Bosna ziyareti Cumhurbaşkanı için her zaman farklı bir önemdeydi. Çünkü kendisinin de açıkladığı üzere Aliya İzetbegoviç’in ‘‘Tayyip evladım buralar size emanetir’’ sözü Bosna’ya farklı bir özellik kazandırmıştır. Son zamanlarda Bosna’da gelişen olaylar ve en son Kosova Sırbistan gerginliği bölgedeki dengelerin ne kadar hassas olduğunu göstermiştir. Özellikle Ukrayna savaşından Balkan ülkeleri bazı  dersler çıkarmaya başladı. Rusya’nın agresif politikaları Sırplar hariç diğer tüm Balkan halklarında tedirginlik yaratmıştır. Diğer taraftan Avrupa’nın Zelenski’ye tam olarak sahip çıkmaması Balkan ülkeleri ve […]

-

TÜRKİYE’NİN BALKAN POLİTİKASI SİYASAL İSTİKRAR VE BARIŞIN KORUNMASINI ESAS ALIYOR

Balkanlar tarihte ve günümüzde Doğu ile Batı arasında bir tampon bölge işlevi görmüştür. Bosna Hersek-Hırvatistan sınırı yüzyıllar boyunca Doğu ile Batı’nın, Katoliklik ile Ortodoksluğun ve Müslümanlık ile Hıristiyanlığın birbiriyle karşılaştığı ve birbirinden ayrıldığı bir fay hattı olmuştur. Balkanların dar tanımı, Eski Yugoslavya ardılı devletler ile Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye’nin Trakya bölgesini içeriyor. Geniş tanımda ise ilave olarak Tuna Nehri’nin kuzeyinde bulunan Romanya ve Moldovya da yer alıyor. Türkiye, son 20 yılda ekonomik büyüme ve dış politikadaki çok yönlülüğün doğal bir uzantısı olarak Balkanlarda dikkate değer bir aktör haline geldi. Bununla birlikte günümüzde “Balkanlar” denildiğinde daha çok Batı Balkanlar anlaşılıyor. Bu kavram, Slovenya dışında kalan eski Yugoslavya ardılı devletlerle birlikte Arnavutluk devletini de içeriyor. Balkanlar; etnisite, dil, din ve mezhep […]

-

“RUSYA SAVAŞ KORKUSUNU BALKANLARA TAŞIYOR”

Rusya‘nın, Ukrayna‘ya karşı açtığı savaş devam ederken Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, Rusya’nın hem tarihten gelen bağları hem de Balkanlardaki Sırpların ve Ortodoksların koruyucusu olarak kendini konumlandırdığını hatırlatarak, “Rusya, savaş korkusunu Balkanlara taşıyarak Batı’da tedirginlik oluşturmayı hedefleyebilir” dedi. 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın, 2014’teki Kırım işgalinin aksine Batı’da büyük bir travma oluşturduğunu söyleyen İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Tabii ki bu travma tek bir günde ortaya çıkmadı. Soğuk Savaş sonrası Batı ve Rusya arasındaki geçici uzlaşı, gerek Batı’nın eski Sovyet hinterlandında genişlemesi ve eski Doğu Bloğu ülkelerini NATO ve AB içerisinde dönüştürmesi gerekse Putin sonrası Rusya’nın yeniden eski ihtişamlı günlerine dönmek istemesi ile bozuldu.” dedi. “Batı’daki ‘oldu-bitti’ hastalığı Rusya’ya da sirayet etti” Tuncer […]

-

KOSOVA’NIN KUZEYİNDE YAŞANAN GERGİNLİĞİN ARKA PLANI

Bayram POMAK Temmuz ayının son gecesi Kosova’nın kuzeyinde yaşanan gerginliğin detayları her geçen gün daha çok ortaya çıkıyor. Olayın üzerinden bir haftadan fazla zaman geçerken, taraflar gerginlikle ilgili detayları ve görüşlerini açıklamaya devam ediyor. Bu açıklamalar neticesinde o gergin gece yaşananların arka planını daha iyi okuma fırsatı buluyoruz. 31 Temmuz akşamı yaşananlar konusunda hem Kosova Başbakanı Albin Kurti, hem de Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç konuştu. Kurti, yaptığı açıklamada 31 Temmuz’da yaşananların Belgrad ve Raşka’da (Kosova sınırına yakın Sırp Belediyesinde) hazırlandığını belirtti. Sirenlerin çalmasıyla birlikte barikatların 10 dakika içerisinde çok profesyonelce bir şekilde konduğunu belirten Kurti, bu kadar profesyonel barikatları ancak bir devlet aklının oluşturabileceğini ifade etti. Barikatların aynı şekilde daha öncekilerden farklı olarak, saldırı için de uygun olduğunu açıkladı. Yani, […]

-

TÜRKİYE’NİN DİPLOMASİ GÜCÜ!

Bayram POMAK Türkiye, konumu itibariyle dünyanın en zor coğrafyalarından birinde bulunmaktadır. Özellikle son 12 yıldır bu coğrafya daha da zor bir hal almıştır. Dünyanın gündemini 2000’li yılların başından itibaren meşgul eden savaşların çoğu bu coğrafyada yaşandı. 2003 Irak işgali, 2011 Suriye savaşı, Libya savaşı vs.Bütün bu yaşananların en fazla etki ettiği ülke Türkiye olmuştur. Binlerce kilometre sınırınızın ötesinde büyük savaşların yaşanmasında etkilenmemeniz imkânsızdır. Bu çatışma ve savaşların size sıçramaması ise neredeyse imkânsızdır. Nitekim, buralarda yaşanan savaş ve çatışmaların Türkiye’ye sıçratılması için çok fazla çaba gösterildi. Terör saldırıları, hendek savaşları, 15 Temmuz ve daha birçok olay bu planın parçasıydı. Türkiye Cumhuriyeti devleti bütün bu tehdit ve tehlikelerin farkında olarak hem savunma sanayii ve ordusunu güçlendirdi hem de diplomatik kanallardan politikalarını sürdürdü. […]

-

AVRUPA BİRLİĞİ BALKANLAR KONUSUNDA SAMİMİ Mİ?

Bayram POMAK 23 Haziran 2022 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilen AB ve Batı Balkan ülkeleri zirvesi, Batı Balkanlar için tam bir fiyaskoydu. Ne Kuzey Makedonya ve Arnavutluk’a üyelik müzakereleri verilmiş ne de Kosova için vize serbestisi tanınmıştı. Bu ülkeler zirveye büyük bir umutla gitmiş ama zirve hüsranla sonuçlanmıştı. Kuzey Makedonya, Arnavutluk ve Kosova’da umut yerini öfkeye bırakmıştı. Zirve çıkışı ve sonrası öfke vardı. Kosova Cumhurbaşkanı Osmani, Kosova’nın vize serbestisi için tüm kriterleri yerine getirdiğini artık AB’nin söz yerine eyleme geçmesi gerektiğini ifade ediyordu. Bu konuda en kızgın ve öfkeli isim Arnavutluk Başbakanı Edi Rama idi. Rama, Bulgaristan’ın Kuzey Makedonya konusunda ki vetosu için ‘Siz yüzkarasısınız’ ifadesini kullandı. Rama’nın bu ifadelerine Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı tepki gösterdi. Ancak ona rağmen Rama, Bulgaristan’a böyle davranmaya […]

-

AVRUPA’NIN BÜYÜK GÜNAHI: SREBRENİCA

Bayram POMAK Srebrenica, Avrupa’nın ortasında, Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşından sonra gördüğü en büyük soykırım. İnsanlık tarihi boyunca insanlar her zaman savaşmış, birbirlerini öldürmüş ve kitlesel insan kıyımları yapmışlardır. Ancak Srebrenica’yı diğerlerinden ayıran şey dünyada barışı tesis etmek için kurulan bir kurum olan BM’nin masum sivilleri göz göre göre cellatlarına teslim ederek bu soykırıma seyirci kalmasıdır. Yugoslavya dağılma sürecine girmiş ve uluslararası toplum Bosna’ya bağımsızlık için referandum şartı koymuştur. Referandum yapılmış ve referanduma katılanların yüzde doksanı bağımsızlık lehine oy kullanmıştır. Bu gelişmeler neticesinde Sırplar öfke patlamasına uğramıştır. Bunun en açık göstergesi Karadziç’in Bosna Meclisinde Müslümanlara yaptığı konuşmasıdır. Karadziç ‘Müslümanların girdiği yol, yol değildir. Bir savaş olması durumunda Müslümanlar kendilerini koruyamayacaklar ve yok olacaklardır’ derken Aliya İzetbegoviç buna cevaben ‘Karadziç’in yaklaşımı neden […]

-