Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, The Jerusalem Post gazetesine verdiği kapsamlı röportajda Sırbistan-İsrail ilişkilerine değinerek Tel Aviv’e yönelik övgü dolu sözlerde bulundu.
“24 saatte harekete geçtik”
7 Ekim olaylarının ardından Vuçiç, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’dan sadece 24 saat içinde mesaj aldığını söyledi. Dört gün içinde Sırbistan, karmaşık savunma protokollerine rağmen harekete geçmişti:
“Akşam saatlerinde mesaj aldık. ‘Şu ve şu şeylere ihtiyacımız var, hazır değiliz, acil lazım’ dediler. Ben eski savunma bakanıyım, bu süreçleri bilirim: izinler, güvenlik, istihbarat kurumları… Ama biz her şeyi dört gün içinde tamamladık. Bu ülkede böyle bir şey daha önce olmamıştı.”
İsrail’e silah ihracatı 30 kat arttı
2024 yılında Sırbistan’ın İsrail’e silah ihracatı 42,3 milyon avroya ulaştı; bu rakam bir önceki yıla göre 30 katlık artış anlamına geliyor. Vuçiç bu konuda:
“Bugün Avrupa’da İsrail’le askeri mühimmat ticareti yapan tek kişi benim. Bu yüzden meslektaşlarım tarafından sıkça eleştiriliyorum” dedi.
Alman Bild gazetesi ve Sırp KRIK platformu ise Vuçiç’i silah ticaretinde usulsüzlükle suçladı. Vuçiç bu suçlamaları reddetti:
“Avrupa genelinde Yahudi devletine ve halkına yönelik saldırıların seviyesine şaşırmadım.”
İsrailli rehin Alon Ohel için arka planda girişim
Vuçiç, Hamas tarafından 7 Ekim’de kaçırılan İsrail-Sırbistan vatandaşı Alon Ohel’in kurtarılması için Arap liderlerle gizli girişimlerde bulunduğunu açıkladı:
“Ailesiyle birkaç kez görüştüm. Çok gururlu ve vakurlardı. Bazı dost ülkelerimizden yardım istedim. Ohel’in sağ olduğunu öğrendik. Yaralı ve zor koşullar altında, ama hayatta.”
Spor üzerinden destek ve antisemitizm karşıtı duruş
Vuçiç, Makabi Tel Aviv ve Makabi Hayfa’nın maçlarını Sırbistan’da oynayabilmelerini sağladıklarını, hiçbir antisemitik olay yaşanmadığını belirterek şunları söyledi:
“Ne bir slogan, ne bir pankart, ne de oyunculara yönelik bir hakaret. Bu konuda gurur duyuyorum.”
İsrail’le ekonomik ilişkiler rekor seviyede
Sırbistan’ın İsrail’e ihracatı yalnızca 2025’in ilk iki ayında %196 arttı. 2024 yılı toplam ticaret hacmi ise 199,2 milyon dolarla rekor kırdı. İsrail, Sırbistan’ın Orta Doğu’daki en büyük ihracat pazarı hâline geldi.
İsrail’in yatırımları enerji, emlak, tarım ve yüksek teknoloji sektörlerini kapsıyor. Öne çıkan projeler arasında:
- Enlight Energy’nin rüzgar santralleri
- Nofar Energy’nin 25 milyon avroluk güneş enerjisi santrali
- AFI Europe ve BIG alışveriş merkezleri
- Biyoteknoloji ve siber güvenlik iş birlikleri
Srebrenica kararında İsrail’e teşekkür
Vuçiç, BM Genel Kurulu’ndaki Srebrenica soykırımı kararı oylamasında İsrail’in çekimser kalmasına teşekkür etti:
“İsrail’in oylamada ‘evet’ dememesi önemliydi. Çünkü bir gün benzer bir karar İsrail’e karşı çıkabilir. O zaman Sırbistan da ‘evet’ demeyecektir.”
Yahudi halkına özel ilgi ve yasalar
Vuçiç, Sırbistan’ın Holokost’ta mirasçıları olmayan Yahudilere ait mülklerin iadesiyle ilgili 2016’da özel yasa çıkardığını, az sayıda ülkenin böyle bir adım attığını belirtti.
2020’de Meclis, Holokost anısına Staro Sajmište anma merkezini kurdu. Burası, II. Dünya Savaşı’nda Naziler tarafından Yahudiler ve Sırplar için kurulan toplama kampıydı.
“Orayı tamamlamazsam kimse tamamlamaz. Bunu çocuklarımız ve geleceğimiz için yapmalıyız.”
“Sadece İsrail bayrağını göndere çektik”
2020 Holokost Anma Günü’nde, cumhurbaşkanlığı binasında yalnızca Sırbistan, AB ve İsrail bayrağı göndere çekildi:
“Futbol kulüpleri, LGBT, diğer gruplar istese de hiçbirine izin vermedim. Sadece Yahudi bayrağına verdim.”
Vuçiç’ten antisemitizme sert eleştiri
“ABD üniversitelerinde ve dünyada Yahudilere yönelik toplu histeri görünce şaşırıyorum. Gerçekten Yahudilere ne olduğunu biliyorlar mı? Yoksa her şeyden daha mı akıllılar? Çok üzücü, çok yanlış ve çok aptalca.”
“İsrail ve Sırbistan kader ortakları”
Vuçiç, Sırbistan’ın Brüksel veya Washington ile tam uyum içinde olmadığını, geleceğini bağımsızlıkta gördüğünü söyledi:
“Biz farklı inançların, kültürlerin kesişim noktasındayız. Tıpkı İsrail gibi, sadece kendimize güvenmeliyiz. Güçlü olmalıyız, ayakta kalabilmek için.”
Son olarak, İsrail’le ilişkilerin yalnızca politik değil, tarihsel bir derinliği olduğunu vurguladı:
“Bu bizim sürekli politikamızdır, her zaman da öyle kalmalıdır.”