Bölgesel güvenliğin kırılgan olduğu Batı Balkanlar’da, her silah alımı yalnızca teknik bir gelişme değil, aynı zamanda siyasi bir mesaj olarak da görülüyor. Son örnek, Kosova’nın Türkiye’den binlerce kamikaze dron satın alması oldu. Bu gelişme Sırbistan’da öfkeyle karşılandı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, bu adım karşısında “Türk devletinin tutumundan dehşete düştüm” diyerek Ankara’yı “Osmanlı İmparatorluğu’nu yeniden kurma hayali kurmakla” suçladı.
Ankara’dan konuya ilişkin resmi bir açıklama gelmezken, savunma uzmanları Sırbistan’ın tepkisini dronların caydırıcı etkisiyle açıklıyor. Ankara Abdullah Gül Üniversitesi’nden savunma sanayi uzmanı Çağlar Kurç, Radio Slobodna Evropa’ya yaptığı değerlendirmede, “Bu dronlar, Kosova’ya yönelik her askeri saldırının maliyetini artırıyor. Sahadaki deneyimler, dronların düşman güçlere ciddi kayıplar verdirdiğini gösteriyor” dedi.
Kosova yönetimi bu satın alımı, “savunma kapasitesini güçlendirme adımı” olarak tanıttı. NATO ise, Kosova’daki tüm hava faaliyetlerinin KFOR’la koordineli yürütülmesi gerektiğini hatırlattı.
Kosova yetkilileri, son dönemde ülkenin düşük irtifa hava sahasının Sırbistan’a ait olduğu düşünülen dronlarla ihlal edildiğini ileri sürdü. İki ülke arasındaki söylem her geçen gün sertleşiyor; taraflar birbirini provokasyon ve bölgesel güvenliği tehlikeye atmakla suçluyor.
Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, Vuçiç’in açıklamalarını sert dille eleştirerek, onun Rusya, Çin ve İran’a yakın duruşunu kınadı:
“NATO müttefikleriyle bağlarımızı güçlendirmeye, savunma kapasitemizi modernize etmeye ve kolektif güvenliğe katkı sunmaya devam edeceğiz,” ifadelerini X hesabında paylaştı.
Resmî veriler sınırlı olsa da, bu ay açıklanan bilgilere göre Kosova, Türkiye’den binlerce Skydagger tipi kamikaze dron satın aldı. Ayrıca iki yıl önce Bayraktar TB2 filosu edinmişti.
Savunma analisti Sitki Egeli (İzmir Üniversitesi), Türk dronlarının Kosova’ya “yeni bir savunma boyutu” kazandırdığını vurguladı:
“Bu araçlar, gözetleme ve hedefleme yöntemlerini kökten değiştirdi. Etkileri artık geri döndürülemez – tıpkı topçuluğun bir zamanlar savaşı dönüştürdüğü gibi.”
Egeli’ye göre, Ukrayna savaşının ardından dronların askerî doktrinlerdeki yeri iki-üç kat arttı. Bugün BM verilerine göre 118 ülke ve 65 silahlı grup dron kullanıyor.
ABD’li savunma uzmanı John Arquilla (Naval Postgraduate School) da dronların savaş biçimini temelden değiştirdiğini savunuyor:
“Dronlar bir kuvvet çarpanıdır. Ukrayna örneğinde görüldüğü gibi, sayıca az olan tarafın bile sahada denge kurmasını sağlar. Küçük ülkeler için savunmayı dronlarla güçlendirmek çok akıllıca bir stratejidir.”
Arquilla, dronların maliyeti düşürüp saldırı kararlarını kolaylaştırdığı uyarısında da bulunuyor:
“Uzak menzilli hedeflere saldırı riski artarsa, çatışmaların tırmanma ihtimali büyür,” diyor.
Kosova, geçen ay ABD’den 60 km menzilli yeni dron sistemleri de teslim aldı. Envanterinde ağırlıklı olarak ABD, Türkiye ve Almanya üretimi silahlar bulunuyor. Savunma Bakanlığı, son dört yılda yapılan tüm alımların NATO standartlarına uygun olduğunu teyit etti.
Kosova’nın savunma gücü hâlihazırda 4.000’den fazla personelden oluşuyor ve orduya dönüşüm sürecinde. 2024’te ülke savunmaya 162 milyon dolar ayırdı; Sırbistan’ın harcaması ise 2,2 milyar dolardı.
Tüm bu gelişmeler, NATO ve AB’nin bölge genelinde “dronlara karşı savunma duvarı” oluşturma stratejisini de güçlendirdi.
Arquilla’ya göre, dronlar modern savaşın kalıcı unsuru haline geldi:
“Ukrayna örneği, Tayvan gibi ülkeleri de kendi dron kuvvetlerini kurmaya yöneltti. Artık bu sadece zaman meselesi; geleceğin orduları insansız hava araçlarıyla şekillenecek.”/BALKAN POSTASI