NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Sırbistan ve Kosova’ya aralarındaki gerilimi azaltma çağrısında bulundu.
Komşu iki ülke arasında, Kosova’daki belediye başkanlığı atamaları ve Sırp yetkililerin geçen hafta üç Kosova polisini gözaltına alması sonrası tansiyon arttı.
Sırplar’ın çoğunlukta olduğu Kosova’nın kuzey kesimindeki gerilimin tarafları, Brüksel’in bu hafta için yüz yüze acil toplantı çağrısına istekli görünmedi.
Taraflar arasındaki gerilimi sonlandırmaya yönelik uluslararası baskı, Sırp ve Kosova liderliğinde karşılık bulmamış görünüyor.
Avrupa Birliği arabuluculuğunda Belgrad ve Priştine arasında normalleşmeyi hedefleyen müzakereler durmuş görünüyor.
Stoltenberg, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Berlin’de yaptığı görüşmenin ardından gazetecilere Kosova’da yaşananlar için, “KFOR güçlerimiz, güvenli ve emniyetli bir ortam sağlamak için gerekli tüm önlemleri almaya devam edecek” dedi.
Dün Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, Brüksel’in toplantısına katılacağını söyledi. Öte yandan Vuçiç, Kosova Başbakanı Albin Kurti ile doğrudan görüşmeyeceğini belirtti.
Kurti, toplantıya katılımını henüz duyurmadı.
Geçen Perşembe AB dış politika sorumlusu Josep Borell, Brüksel’in Kosovalı ve Sırp yetkililerle bu hafta için planladığı acil toplantı çağrısını yaptı.
Çağrı, üç Kosovalı polisin kaçakçılığı önleme amaçlı bir devriye esnasında kaybolmasından bir gün sonra geldi.
Kosova İçişleri Bakanı Celal Sveçla, Sırbistan’ı, “Kosova topraklarına girmek ve üç polis memurunu kaçırmakla” suçladı.
Belgrad ise polislerin Sırbistan sınırlarının içinde tutuklandığını söyledi.
Kosova’da NATO’nun barış gücü KFOR, yaptığı ilk açıklamada polislerin nerede tutuklandıklarının belirsiz olduğunu söyledi.
Geçen Cumartesi ABD, Vuçiç’i Kosovalı polislerin derhal ve koşulsuz bir şekilde serbest bırakılması emrini vermeye çağırdı. Washington, Sırbistan’ın Kosovalı polislere yönelik suçlamalarını düzmece olarak tanımladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Kosovalı polisler için, “Gözaltına alınmaları ve asılsız suçlamalarla tutukluluklarının devamı, zaten gergin olan durumu daha da kötüleştirdi” açıklamasında bulundu.
Vuçiç dün Belgrad’da gazetecilere, “Konuşmaya hazır olmayan biriyle konuşmanın anlamsız olduğunu düşünüyorum” dedi.
2008’de Kosova, Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. Belgrad, eski bir eyaleti olan Kosova’nın bağımsızlığını tanımıyor.
Borell ve başka bir AB elçisi, iki ülkenin Mart’taki arabuluculuk görüşmelerinde sözlü bir anlaşmayla tanınma konusunda ilerleme kaydettiklerini söylemişti. Ancak iki ülke arasındaki gerilim son aylarda giderek arttı.
Batı’nın gerilimi önlemek için yaptığı çağrıları görmezden gelen Priştine, Sırplar’ın çoğunlukta olduğu kuzey bölgesinde boykot edilen yerel seçimler sonrası etnik Arnavut belediye başkanlarını göreve getirdi.
Bunun ardından geçen ayın sonlarında, Kosova’nın kuzeyinde KFOR güçleri ve Sırp protestocular arasında çıkan şiddetli çatışmalarda onlarca kişi yaralandı.
ABD ve AB yetkilileri, Belgrad ve Priştine’yi Brüksel tarafından ana hatları çizilen üç maddelik bir planın uygulanması çağrısı yaptılar.
Plan, Belgrad ve Priştine arasındaki ilişkileri normalleştirmeyi amaçlıyordu.
Geçen Cuma ABD’nin Batı Balkanlar Elçisi Gabriel Escobar, Kosovalı polislerin gözaltına alınmasındaki olası senaryonun, polislerin Kosova’da kaçırılması veya “yanlışlıkla sınırı geçmesi” olduğunu söyledi.
Sırbistan’ın güneybatısında bulunan Kraljevo şehrindeki savcılık geçen Cuma üç Kosovalı hakkında soruşturma emri verdi. Savcılık, Kosovalılar’ın izinsiz silah ve patlayıcı madde üretme, bulundurma, taşıma ve kaçakçılık suçlamalarıyla soruşturulduğunu söyledi.
Geçen Cumartesi, Kosova polisi RFE/RL’ye geçen Cuma Kuzey Mitroviça’da iki şok bombasının patladığını söyledi. Bombalar herhangi bir hasara ya da yaralanmaya yol açmadı ancak Sırbistan sınırına yakın bölgede gerilimi arttırdı.