Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı savaş sonrası sadece Ukrayna’dan değil Rusya’dan da göç oldu. Seferberlik nedeniyle askere gitmek istemeyen ve gelecek kaygısı yaşayan Ruslar Sırbistan’a giderek mini bir Rusya kolonisi oluşturdu.
İki düzine göçmen ve yerel yetkiliyle yapılan görüşmelere göre, Şubat 2022’de Ukrayna’da savaş başladığından bu yana, çatışmalardan, zorunlu askerlikten ya da Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in politikalarından kaçan Ruslar Sırbistan‘da canlı bir topluluk oluşturdu. Sırbistan’daki Rusların gerçek sayısı Almanya gibi ülkelere kaçanlardan daha az olsa da, iki milyondan daha az nüfusa sahip Belgrad’da varlıkları yoğun bir şekilde hissediliyor. Ruslara ait kulüpler, anaokulları ve muayenehaneler açıldı. Ruslar Rus dükkanlarından yiyecek satın alıyor. Rus gruplar, şarkıcılar ve komedyenler Rus kulüplerinde sahne alıyor ve Rus sanatçılar eserlerini Ruslara ait galerilerde sergiliyor.
30 bin kişi geçici kayıt yaptırdı
İçişleri Bakanlığı’nın son verilerine göre Şubat 2022 ile 2023 ortası arasında 30,000’den fazla Rus Sırbistan’da geçici ikamet için kayıt yaptırdı. Yetkililer bundan önceki karşılaştırmalı dönem için veri sağlamadı ancak rakamların keskin bir artışı temsil ettiğini söyledi. Sırbistan’ın işletme kayıtlarına göre, bu akın sırasında Ruslar internet tabanlı hizmetlerden konaklama ve spor okullarına kadar çeşitli sektörlerde 11.081 işletme kurdu.
Kültürel ve dini bağlar etkili oldu
Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da profesyonel bir buz patencisi olan Rus Vadim Morus açık hava pistinde süzülüyor. Morus memleketi Moskova’dan 1.600 km uzakta ama kendini evinde hissetmeye başlıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Sırbistan’a gelen on binlerce kişinin bir parçası olarak 2022 yılında nişanlısıyla birlikte Rusya’dan kaçtı. Bu kişilerin çoğu Belgrad’ı Moskova ile olan eski kültürel ve dini bağları nedeniyle seçti. 24 yaşındaki Morus, “Sırbistan’da başkalarını eğitebilecek çok az buz patencisi var, bu yüzden çok sayıda Sırp öğrencim var” dedi.Buz patencisi Morus Rusya’yı terk etme nedenlerini açıklamakta tereddüt etti, ancak nişanlısı Alexandra Mashkanova araya girerek “İdeolojik nedenlerden dolayı ayrıldık. Şubat 24’ten birkaç gün sonra neler olduğunu anlamaya çalışıyorduk ve sonra ayrılmaya karar verdik” dedi.
Veterinerdi, tamirci oldu
Petersburglu bir veteriner olan 42 yaşındaki Viktor, 2022 sonbaharında Rusya’nın seferberliğinden kaçtı. Sırbistan’da çalışabilmek için gerekli niteliklere sahip olmadığı için Belgrad’da tamirci olarak çalışıyor ve sadece Ruslara hizmet veriyor. Viktor “Sıhhi tesisat, elektrik tesisatı, pencere tamir ediyorum ve hatta mobilya yapıyorum. Sırp müşterilere gerçekten ihtiyacım yok” dedi. Viktor, Rusya’daki ailesinin güvenliğinden korktuğu için isminin açıklanmasını istemedi. Sırbistan ve Rusya arasındaki ilişkiler yüzyıllar öncesine dayanıyor ve bugün de samimi bir şekilde devam ediyor; ancak Sırbistan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kınayan Avrupa Birliği’ne katılmaya çalışıyor. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra binlerce sözde Beyaz Rus, iç savaş sırasında Komünistlerden kaçarak yeni kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı’na sığındı.
Sırplar ise Putin’i destekliyor
Yine de birçoğu entegre olmakta zorlanıyor ve bunun yerine Sırbistan içindeki mini bir Rusya’ya tutunmayı tercih ediyor. İronik bir şekilde pek çok Sırp Putin’i destekliyor ve kaçanların görüşlerini paylaşmıyor. Belgradlı siyaset bilimci Aleksandar Djokic, “Rus kültürünün çağrısı, ilk kuşak Rus göçmenler için, ister Sırp ister Batılı olsun, kendilerini içinde buldukları topluma uyum sağlamak istemeyecekleri kadar güçlü” dedi.