İtalyan hapishanelerindeki yalnızlık, bu yıl “İstanbul Photo Awards”ta “Hikaye Haber” kategorisinde ödül kazanan İtalyan foto muhabiri Valerio Bispuri’nin “Prigionieri” (Mahkumlar) adını verdiği fotoğraf dizisini yaratmasına ilham verdi.
Anadolu Ajansı tarafından, Türk Hava Yolları (THY) sponsorluğunda düzenlenen yarışmada, alanında usta isimlerden oluşan uluslararası jüri tarafından ödüle layık görülen Valerio Bispuri, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Fotoğraf dizisine başlamadan önce 10 yıldan fazla süre Güney Amerika’da yaşadığını ve hapishanelerdeki yaşamı kayda aldığını ifade eden Bispuri, “10 yıl Arjantin’de yaşadığım sürede Güney Amerika ülkelerinde 74’ten fazla hapishaneyi ziyaret ettim.” dedi.
Proje tamamlandıktan sonra ‘Encerrados’ (İçerdekiler) adlı kitabını tanıtmak üzere İtalya’da hapishanelere gittiğini dile getiren Bispuri, “İtalya’nın güneyindeki Napoli’de Piggioreale Cezaevi’nde mahkumlar Güney Amerika’daki mahkumların fotoğraflarına baktıklarında, ‘Neden bizi ziyaret edip bizim ne koşullarda yaşadığımızı, neler yaptığımızı görmüyorsun?’ dediler.” ifadelerini kullandı.
Zorlu hapis hayatı
Kendi ülkesindeki hapishanelerde hayatın bu kadar zor olacağını düşünmeyen Bispuri, “Bu hapishanedeki koşullar böylesine zorluysa, İtalya’daki diğer cezaevlerini de görmeye değer diye düşündüm ve İtalya’daki 4 büyük hapishaneye girmek için izin istedim.” diye konuştu.
Bispuri, 4 yılı aşkın sürede, Sicilya’ya bağlı Palermo kentinde Ucciardone Cezaevi, Roma’da Regina Coeli Cezaevi, Kuzey İtalya’daki Milan’da San Vittore Cezaevi’ni ziyaret etti.
Bu ziyaretler onu, “kilit altındaki bir insanın ne düşündüğünü, nelerden mahrum kaldığını ve özgürlük olmadan yalnız olmanın ne anlama geldiğini” keşfetmek için büyüklü küçüklü hapishanelerin yanı sıra kadın hapishanelerini ve yeni açılan hapishaneleri görmek için kamçıladı.
Bispuri, mahkumlara daha yakın olabilmek için herhangi bir fotoğraf çekmeden onlarla yemek yemeye alıştı.
“Kendimi onlarla aynı yemeği yemek için hücreye koydum ki bazen bu yemekler çok kötü oluyordu ama aldırmadım.” ifadesini kullanan Bispuri, bu paylaşılan öğünlerin (mahkumlarla arasında) güvenin inşa edilmesine yardımcı olduğunu söyledi.
Çalışmasında mahkumların gerçekten ne kadar yalnız olduğunu fark ettiğini dile getiren Bispuri, “Çok zor çünkü onlar asla yalnız değil. Çünkü orada sürekli insanlar var. Ancak onlar daima yalnız. Beni en çok etkileyen şey bu farklar oldu ve ben bunun fotoğrafını çekmeye başladım.” diye konuştu.
Bilinmeyeni bulmak
Deneyimli fotoğrafçı Bispuri, fotoğraflarındaki en önemli ilk unsurun “özel bir derinlik aramak” olduğunun altını çizdi.
Bispuri, fotoğraf çekmenin zorlayıcı yönlerine dikkati çekerek “Sadece estetik değil, sadece ışık değil, sadece biçim değil, bilinmeyen bir şeyi anlatan bir fotoğrafta derinliğine girmek çok daha zor.” dedi.
Fotoğraflarındaki en önemli ikinci unsurun ise “duygu ile gerçeklik arasındaki boşluğa girerek ikisi arasında denge kurmak” olduğunu vurgulayan Bispuri, bu noktaya gelmek için insanların duygularına yakından girmenin çok önemli olduğunu söyledi.
Bispuri, çalışmalarının uzun sürdüğü yorumunu yaparak “Bütün işlerim böyle, bu yüzden yaptığım iş yıllarca sürüyor. Prigionieri 4 yıl sürdü, her zaman yıllar aldı çünkü derinlere inmek, imgelerin anlamını bulmak, bilmek, girmek çok önemli.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yeni dil türü”
Bispuri, Istanbul Photo Awards’ı kazanmasına ilişkin, hapishanelerdeki yaşam gibi az bilinen bir gerçekliğe ışık tutmaya yardımcı olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Bispuri, “Bana verdikleri bu ödül için çok mutluyum çünkü fotoğrafta estetiğin daha önemli olduğu ve yeni bir dil türünün arandığı bu anlarda, bazen bu tür bir dil insanın derinliğine katkıda bulunuyor.” dedi.
İstanbul Photo Awards 2020’de “Tekil Haber”, “Hikaye Haber”, “Tekil Spor” ve “Hikaye Spor” olmak üzere dört kategoride ödüller verildi. Kazanan fotoğraflarda, Filistin’den Endonezya’ya çeşitli ülkelerdeki küresel protestolar, çatışmalar, çevre felaketleri, spor faaliyetleri ve insan hikayeleri gibi 2019’daki önemli konular ele alındı.
2021 yarışmasına başvuru ile ilgili detaylar yakında açıklanacak.