Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki Osmanlı dönemi eserlerinden Gazi İsa Bey Camisinin avlusunda bulunan asırlık çınar, sıcak yaz aylarında camiyi ziyaret edenlere gölgesinde ferahlık sunmaya devam ediyor.
Yaklaşık 550 yaşında olan doğu çınarının bitki bilimlerindeki ismi ‘Platanus orientalis’ olarak geçiyor.
Çınarın, Üsküp’ü fetheden komutan Paşa Yiğit Bey’in torunu İsa Bey tarafından 1475’te inşa edilen Gazi İsa Bey Camisinin yükseldiği dönemde buraya, yine İsa Bey tarafından dikildiğine inanılıyor.
1993’te tabiat anıtı olarak koruma altına alınan asırlık ağacın boyu 20, gövdesinin çapı ise 7,3 metre.
İsa Bey’deki çınar, ülkenin güneybatısındaki Ohri şehrinin çarşı meydanında bulunan çınarın ardından Kuzey Makedonya’nın en yaşlı ikinci ve Güneydoğu Avrupa’nın en yaşlı üç çınarı arasında bulunuyor.
Araştırmacı Ertuğrul Karakuş, Üsküplü şair Yahya Kemal Beyatlı’nın annesi vefat ettiğinde bu ağacın altında “dünyalar yıkılmıştır” diyerek ağladığını anlatıyor.
Yahya Kemal Beyatlı’nın annesi Nakiye hanımın mezarı da çınarın karşısında yer alıyor.
Geçen yıl hayatını kaybeden Kuzey Makedonya’daki Osmanlı kültür mirası uzmanlarından Lidiya Kumbaracı Bogoeviç de çınar hakkında “Caminin avlusunda, caminin inşası sırasında dikildiğine inanılan olağanüstü taçlı çok eski bir çınar ağacı vardır.” ifadesini kullanmıştır.
Çınarların doğal yayılımının Balkanlar, Anadolu, İran, Uzak doğu ve Avrasya olduğu kaydediliyor.
Öte yandan çınarların yerleşim yerlerinde dikilmesinin iklim değişikliklerinin etkisini azalttığı ifade ediliyor.