Kuzey Makedonya’daki milletvekilleri, Meclis’teki tartışmaların bitiminden beş gün sonra henüz anayasa değişikliklerini oylamadı.
Anayasa değişiklikleriyle (yani Bulgar azınlığın devlet kuracak bir ulus olarak başlangıç kısmına dahil edilmesiyle) ilgili tartışma, Meclis Başkanı Talat Caferi’nin anayasa değişikliğinin ne zaman devam edeceğine karar vermenin kendisinin hakkı olduğunu söylemesinin ardından 18 Ağustos’ta oylama yapılmadan sona erdi.
On gün sürmesi beklenen tartışma, muhalefetin katılmaması nedeniyle üç saat sonra sona erdi. Makedon muhalefet partisi VMRO DPMNE’ye göre bu, “iktidardaki partilerin anayasa değişikliklerinin onaylanması için gereken 80 oy, yani üçte iki oy hakkına sahip olmadığının kanıtı” olan gündeme 70 milletvekili lehte oy verdi.
Cuma günü tartışmanın sona ermesinin ardından Meclis Başkanı Xhaferi, anayasa değişikliği konusunu oya koymadan oturumu yarıda kesti.
VMRO’ya göre Xhaferi, bu eylemiyle “Oylama eylemi olmadan oturumun kesintiye uğramaması nedeniyle Meclis çalışmalarına ilişkin düzenlemeyi ve Anayasayı ihlal etti”.
Milletvekili Antonio Miloshoski, VMRO yönetim organlarının toplantısının ardından “Meclis Başkanına çalışma mevzuatını kötüye kullanmaması çağrısında bulunuyoruz. Hükümet karardan hoşlansın ya da hoşlanmasın, kararların alınmasını sağlayacak konumdadır. Hükümet liderlerinin, zar zor 70 milletvekiline sahip oldukları için hayal kırıklığına uğramaları, diğer milletvekillerinin oy kullanmaması ve bu girişimin Sosyal Demokrat Lig ve Demokratik Bütünleşme Birliği’nin başarısız bir projesi olduğunu görmemesi gerektiği anlamına gelmiyor” dedi.
Bu toplantıda VMRO, siyasi krizden çıkışın tek yolunun seçimler olduğunu öne sürerek bir kez daha erken parlamento seçimlerinin yapılmasını talep etti.
Makedonya Meclis Başkanı Talat Xhaferi, medya önünde yaptığı konuşmada “herhangi bir ihlal” yapmadığını belirterek, geçmişte Meclisin belirli konularda tartışmayı bitirdiği durumlar yaşandığını söyledi. Kanun gereği oylama ileri bir tarihe ertelendi.
“Ara verilen toplantının devamı süresi Meclis Başkanı tarafından belirlenir, başkası tarafından belirlenmez. Yönetmeliklerin öngördüğü şekilde hareket ettik. Devam koşullarının olmaması nedeniyle, yani yeterli çoğunluğun olmaması nedeniyle devam etmemizin imkânı yoktu”, dedi Xhaferi.
Xhaferi daha önce parlamento çoğunluğunun anayasa değişiklikleri için gerekli oyu sağlayamaması halinde Meclis’te oylama yapılmayabileceğini belirtmişti.
Yasal hükümlere göre, anayasa değişikliklerinin oylamaya sunulması ancak onaylanmaması durumunda bu konu dokuz ay süreyle oylamaya sunulamayacak.
İktidar partisi Sosyal Demokrat Lig (LSDM), anayasa değişikliklerinin oylanması için gerekli desteğin sağlanması için her şeyi yapacaklarını açıkladı.
“SDSM liderliğindeki Avrupa yanlısı blok, bu sürecin engelini kaldırmak için her şeyi yapacak. Bu süreci 70 milletvekili destekliyor. Diğer oyları da güvence altına alacağız”, dedi SDSM milletvekili Martin Kostovski.
Makedonya Başbakanı Dimitar Kovacevski, VMRO’nun anayasa değişikliği yönünde oy kullanması halinde muhalefetin erken seçim talebini yerine getirmek için aynı gün istifa edeceğini belirtti.
Muhalefetteki Arnavut partileri anayasa değişikliklerine destek vermelerine karşın, “Anayasadaki Arnavutça diliyle ilgili yeni ifadenin” reddedilmesini talep ettiler. Makedon Anayasasında yer alan Arnavutça dili şu anda Kuzey Makedonya’nın genel nüfusunun yüzde 20’sinden fazlasının konuştuğu dil olarak kabul edilmektedir.
Üç siyasi partiden oluşan Arnavut muhalefeti, oylamanın başarısızlıkla sonuçlanması durumunda erken parlamento seçimlerinin yapılması gerektiğini açıkladı.
Anayasa değişikliklerine ilişkin tartışma Avrupa Birliği yetkilileri tarafından memnuniyetle karşılandı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen,”Kuzey Makedonya’nın Avrupa yolunda ilerlemesi için tüm tarafların bunu destekleyeceğini umuyorum. Bu, Avrupa Birliği’nin bir parçasıdır” dedi.
Bu yorumları, Yunanistan’ın Atina kentinde, AB-Batı Balkanlar zirvesinin 20. yıldönümü münasebetiyle Batı Balkan liderleriyle verilen resmi olmayan bir akşam yemeği sırasında Kovacevski ile yaptığı görüşme sonrasında yaptı.
Sofya ile yapılan anlaşmada dil, kimlik ve tarih sorunlarına ilişkin anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin Makedonya Anayasası’nın başlangıç kısmında değişiklik yapılması öngörülüyor.
Anlaşma, her iki ülkenin (Kuzey Makedonya ve Bulgaristan) parlamentolarında onaylanan ve Üsküp’ün 19 Temmuz’da Avrupa Birliği üyelik müzakerelerine başlamasının önünü açan “Fransız önerisi” olarak bilinen öneriye dayanıyor.
Ancak değişiklikler onaylanmazsa, Sofya Kasım 2020’de kullandığı veto hakkını elinde tuttuğundan müzakereler devam edemeyecek./Balkan Postası