Batı’nın yaptırımlarına ve siyasi izolasyona rağmen, Bosna-Hersek’in Sırp entiteti olan Republika Srpska’nın lideri Milorad Dodik ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın temaslarını sürdürmeye devam ediyorlar.
Bu görüşmeler sık gerçekleşse de, analistler bunların Moskova’dan gelen somut destekten çok Batı’ya verilen bir mesaj niteliği taşıdığını düşünüyor.
Berlin’deki Demokratik Politikalar Konseyi’nden Toby Vogel,:“Bence aradıkları şey, Putin’den Avrupalıları korkutacak ve onlara Vuçiç’e ya da Dodik’e daha fazla baskı yapmamalarının çıkarlarına olduğunu gösterecek sembolik bir destektir.”
Dodik, artık Anayasa Mahkemesi kararıyla görevden alınmış olmasına rağmen, Rus medyası Sputnik’e verdiği röportajda yakında Rusya’ya gideceğini ve Ekim ayında Putin ile görüşmesinin beklendiğini açıkladı. Oradan, BM Güvenlik Konseyi’nde her Kasım ayında yenilenen AB’nin Bosna’daki barışı koruma misyonu EUFOR Althea’nın mandatının uzatılmasına veto koymasını isteyeceğini duyurdu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç’in ise bu hafta Pekin’e giderek Çin lideri Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceği açıklandı.
“Vuçiç ve Dodik Moskova’dan değil, Brüksel ve Londra’dan tepki istiyor”
Toby Vogel, Vuçiç ve Dodik’in Putin’le görüşmelerinin asıl amacının Batı’nın dikkatini çekmek olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Yıllardır şunu duyuyoruz: Vuçiç’e veya Dodik’e fazla baskı yapamayız, yoksa onları kaybederiz, onlar Doğu’ya döner. Ancak bu söylem hiçbir zaman ikna edici olmadı, Batı bu yaklaşımı terk etmeli.”
Vogel, AB’nin bugüne dek Vuçiç’in Sırbistan’daki protestoları bastırmasına karşı çok zayıf bir tavır aldığını ve bunun Belgrad’daki yönetim için hiçbir sonuç doğurmadığını da ekledi.
“Vuçiç’in bu siyasi krizden yara almadan çıkması çok zor olacak, Çin ya da Rusya’ya yapılacak hiçbir ziyaret bunu değiştirmeyecek,” dedi Vogel.
Dodik içinse Vogel, hukuki durumun net olduğunu fakat sahada sorunların devam ettiğini söyledi: “Yerel makamların ve entitet kurumlarının seçimleri fiilen organize etmesi gerekiyor. Eğer onlar Dodik’in yanında durursa, bu durum çok zor olacaktır.”
Rusya’nın desteği Batı Balkanlarda ne anlama geliyor?
Saraybosnalı siyaset bilimci Adnan Huskiq, “Batı ile Rusya arasında bu kadar keskin bir kutuplaşma varken, Rusya’dan gelecek desteğin kime ve nasıl fayda sağlayacağını gerçekten görmüyorum. NATO ülkeleriyle çevrilisiniz ve istihbarat açısından ABD hâlâ burada.” dedi.
Banja Luka’dan analist Tanja Topiq ise, Dodik’in Rusya’ya yönelmesini şu şekilde yorumladı:
“Dodik uzun süre ABD Başkanı Donald Trump yönetiminden mucizevi bir değişim bekledi. Şimdi ise hayatta kalma mücadelesinin odağını Batı’dan Rusya’ya kaydırdı.”
Topiq, Dodik’in entitetin bağımsızlığına destek arayışının somut sonuçlar vermeyeceğini, ancak bunun iç politika için kullanılacağını vurguladı.
Vuçiç ve Dodik Putin’le ne sıklıkla görüşüyor?
9 Mayıs’ta Dodik ve Vuçiç, II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yılı dolayısıyla Moskova’da düzenlenen askeri geçit törenine katıldılar ve burada Putin ile görüştüler. Batılı ülkeler bu töreni, “Ukrayna’ya yönelik saldırıyı meşrulaştırmaya çalışan Putin propagandası” olarak değerlendirdi.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının başladığı Şubat 2022’den bu yana Dodik, Putin ile sekiz kez bir araya geldi. Nisan 2025’te Moskova’yı ziyaret ettiğinde Putin’in, Bosna’daki uluslararası kurumların kapatılması için Rusya’nın girişimde bulunacağına dair söz verdiğini açıklamıştı.
Vuçiç ise aynı dönemde sadece bir kez Moskova’ya gitti. Mayıs 2025’te II. Dünya Savaşı zafer yıl dönümünde Putin’le yaptığı ikili görüşme, üç yılı aşkın bir aradan sonra ilk resmî buluşma oldu. O görüşmede Putin, Rusya’nın “Sırbistan’ın bağımsız ve egemen dış politikasını takdir ettiğini” söylemişti.
AB üyeliğine aday olmasına rağmen Sırbistan, Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmadı. Vuçiç, Ekim 2024’te Belgrad’ın kurtuluşunun 80. yıl dönümünde Putin’i Rus gazı için teşekkür ederek anmış, “iki buçuk yıl boyunca doğrudan görüşmedik” demişti./Balkan Postası