Danimarka, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerden gelen hükümlüleri, Kosova’da kiraladığı hapishane hücrelerine göndermeye hazırlanıyor.
Dünyada suç oranı bakımından alt sıralarda yer alan Danimarka, cezaevlerindeki kalabalığı azaltmak amacıyla Kosova ile 300 hücre için 210 milyon avro karşılığında anlaşmaya vardı.
Danimarka’da hüküm giyen mahkumların, anlaşma çerçevesinde 2023’ten itibaren başkent Priştine’ye yaklaşık 50 kilometre uzaklıkta Gilan kasabasındaki bir hapishaneye gönderilmesi planlanıyor.
Kosova’ya gönderilecek mahkumlar arasında terör suçlarından hüküm giyenler veya ölümcül hastalığı bulunanların yer almayacağı belirtiliyor.
Haklarında ceza bitiminde sınır dışı kararı bulunan mahkumların da Kosova’da cezalarını tamamlamalarının ardından önce Danimarka’ya, daha sonra da sınır dışı edilecekleri ülkeye gönderilecekleri ifade ediliyor.
Danimarka ve Kosova arasında varılan anlaşmanın yürürlüğe girmesi için Kosova Meclisinde oylanması ve 120 milletvekilinin üçte ikisinin onayını alması gerekiyor.
Anlaşma gereği kiralanan 300 hücrenin, Danimarka yasalarınca yönetilmesi ve hücrelerde her iki ülkeden gardiyan bulunması öngörülüyor.
Danimarka’da mahkumların sayısı 2015’ten bu yana yüzde 19 arttı
Danimarka’da mahkum sayısı, 2015’ten bu yana yüzde 19 artışla 3 bin 400’den 4 bin 200’e çıkarken, gardiyan sayısının 2 bin 500’den 2 bine düşmesi dikkati çekiyor.
Gardiyan sayısının azalmasının, Danimarka’daki hapishanelerde yönetim sıkıntılarının artmasına neden olduğu ifade ediliyor.
Ulusal istatistiklere göre de Danimarka’da mevcut hapishaneler yüzde 100 kapasiteye ulaşmış durumda.
Anlaşma tepkiye yol açtı
Danimarka’nın Kosova’ya gönderilecek mahkumlara Danimarka’daki gibi muamele edileceğini açıklamasına rağmen konu tepkiye yol açtı.
Merkezi Kosova’da bulunan İnsan Hakları ve Özgürlükleri Savunma Konseyi (CDHRF), anlaşmanın, mahkumlara yönelik “ayrımcılığı yasallaştırdığı” eleştirisinde bulundu.
CDHRF, mahkumların başka bir ülkeye nakledilmesinin aile ziyaretlerini zorlaştırabileceğini ve bunun hükümlü haklarının ihlali anlamına geleceğini bildirdi.
Örgüt, Kosova’daki hapishanelerin doluluk oranının yüzde 50 olduğunu da açıkladı.
Kosova 210 milyon avro ile yatırım yapacak
Kosova Adalet Bakanlığı anlaşma kapsamında Danimarka Adalet Bakanlığından 210 milyon avro alacak.
Kosova Adalet Bakanı Albulena Haxhiu, 210 milyon avroyla ülkedeki yenilenebilir enerji kaynaklarının finanse edileceğini açıklarken, bu parayla ıslah hizmetinin kalitesinin artırılması ve altyapıya yatırım yapılması da planlanıyor.
Balkan ülkesinin yetkilileri, Kosova’ya nakledilecek hükümlülerin yüksek risk taşımayacağını, çoğunluğunu Danimarka vatandaşı olmayan, hırsızlık, kaçakçılık, sahtecilik ve cinayet gibi suçlar işleyen “üçüncü ülke vatandaşlarının” oluşturacağını belirtiyor.
Avrupa’da hapishane hücresi kiralanması ilk değil
Avrupa’da hapishane hücresi kiralamak için başka ülkeler arasında da anlaşmalar yapılmıştı.
Cezaevlerindeki doluluk nedeniyle 2009 yılında sıkıntı yaşayan Belçika, komşusu Hollanda’dan 500 hapishane hücresi kiralamak için anlaşma yapmıştı.
Belçika’nın o dönemde Hollanda’dan hücre kiralama bedeli 30 milyon avro olarak belirlenmiş, yine güvenlik riski taşımayan mahkumlar Hollanda’nın Tilburg kentindeki cezaevine gönderilmişti.
Belçika’da mahkumlar haftada üç kez ziyaretçi kabul edebilirken, Hollanda’da haftada yalnızca bir kez ziyaret edilebilmişlerdi. Yanı sıra Tilburg’a nakledilen mahkumların Hollandaca konuşması şart koşulmuştu.
Norveç de mahkumları Hollanda’ya göndermek için girişimde bulundu
Hollanda’dan hücre kiralamak isteyen bir diğer ülke, 2014 yılında Norveç oldu.
Norveç Adalet Bakanlığı, hüküm giyen ve cezaevine girmek için sıra bekleyen suçluların sayısının artmasının yanı sıra ülkede cezaevi yenileme çalışmaları nedeniyle Hollanda’dan bir yıllığına 242 hücre kiralamak için teşebbüste bulundu.
Mahkumların kalacağı cezaevinin Norveç tarafından idare edileceği, personelin Hollandalı olacağı bilgisi paylaşılırken, 25 mahkum Norveç’ten Hollanda’ya nakledilmişti.
Öte yandan anlaşma, Norveç Ombudsmanlığının, düzenlemenin Oslo hükümetinin insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiği eleştirisi üzerine 2018’de feshedilmişti.