Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Kuzey Makedonya Dışişleri Bakanı Bujar Osmani, Dışişleri Bakanlığında gerçekleştirilen görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Türkiye ile Kuzey Makedonya arasındaki tarihi ilişkilere değinen Çavuşoğlu, ortak değerlerin, köklü tarihin, beşeri bağların iki ülke arasındaki iş birliğinin dayanağını oluşturduğunu ifade etti.
Çavuşoğlu, 26 Ağustos’ta iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin 30. yıl dönümünün kutlanacağını, bu kutlama kapsamında mevkidaşıyla ortak açıklama yapacaklarını söyledi.
İkinci Prespa Diyalog Forumu’na katılmak için 16 Haziran’da Kuzey Makedonya’yı ziyaret edeceğini belirten Çavuşoğlu, bugünkü görüşmede iki ülke arasındaki ilişkileri tüm yönüyle ele aldıklarını kaydetti.
Türkiye ile Kuzey Makedonya arasındaki ekonomik iş birliğine ilişkin Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Ekonomik ilişkilerimiz memnuniyet verici bir düzeyde ama daha da geliştirmemiz gerektiği konusunda mutabıkız. Geçen yıl ikili ticaret hacmimiz yaklaşık yüzde 42’i artış gösterdi ve 772 milyon dolara çıktı. Bu seneki rakamlara bakıyoruz, 900 milyon dolar civarında olacak. Dolayısıyla en geç gelecek sene 1 milyar dolara çıkarma konusunda mutabıkız fakat gelecek 5 yıl içerisinde 2 milyar dolar hacmine çıkabileceğimize, bu rakamı yakalayabileceğimize inanıyoruz. Bunun için serbest ticaret anlaşmasını revize ediyoruz.”
Türk firmalarını Kuzey Makedonya’da daha fazla yatırım yapması için birlikte teşvik etmeyi sürdüreceklerini ifade eden Çavuşoğlu, bu yıl İstanbul’da bir iş formu düzenlenmesi konusunda Osmani ile mutabık kaldıklarını belirtti.
Türk firmalarının Kuzey Makedonya’da sadece yatırımları artırmadığına, önemli projeleri de üstlendiğine işaret eden Çavuşoğlu, Türk firmalarının bu ülkedeki yatırımlarının 1,3 milyar dolara ulaştığını anlattı.
Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında enerji alanında da iş birliğini arzuladıklarını dile getiren Çavuşoğlu, Ukrayna savaşından sonra Rusya’nın tek taraflı aldığı kararlara ve Avrupa Birliği’nin Moskova’ya yönelik yaptırımlarına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Balkan ülkelerinden komşu ülkelerimiz Bulgaristan ve Romanya olmak üzere Macaristan’dan enerji konusunda iş birliği talepleri geldi. Bugün yine Kuzey Makedonya ile bu anlamda nasıl iş birliği yapabiliriz, dost ülkelerin sorunlarına biz nasıl çözüm için katkı sağlayabiliriz bunları da konuştuk. Enerji konusunda Kuzey Makedonya ile iş birliğimizi geliştirmek istiyoruz.”
Türkiye’nin Kuzey Makedonya’nın kalkınmasına destek vermekten büyük mutluluk duyduğunu belirten Çavuşoğlu, özellikle Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) hiçbir ayrım yapmaksızın Kuzey Makedonya’nın her bölgesinde çok önemli kalkınma projelerini hayata geçirdiğini kaydetti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin su konusunda ciddi tecrübeleri olduğunu ve bu tecrübeyi Kuzey Makedonya ile paylaşmak istediğini ve bu doğrultuda Devlet Su İşlerinin bu ülkede su alanında bazı projeleri hayata geçireceğini dile getirdi.
Mevkidaşıyla bugün yaptıkları görüşmede, Türkiye ile Kuzey Makedonya’nın savunma sanayi alanında iş birliği yapabileceğini de ele aldıklarını söyleyen Çavuşoğlu, “Türk savunma sanayi son 10 yılda gerçekten büyük bir hamle yaptı. Kuzey Makedonya’nın ihtiyaçlarını karşılama konusunda hassasiyet göstereceğimizi söyledik.” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında güvenlikle ilgili taslak bir anlaşma olduğunu, bu anlaşmayı da imzalamak istediklerini ifade etti.
Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ve diğer terör örgütleriyle mücadele konusunda da Türkiye’nin beklentilerini Osmani ile paylaştığını belirten Çavuşoğlu, özellikle FETÖ’nün sadece Türkiye’ye değil bulunduğu her ülkeye yönelik tehdit olduğunu her vesileyle dile getirdiklerini vurguladı.
“Balkanlar’daki gelişmeler bizleri endişelendiriyor”
Balkanlar’daki duruma da değinen Çavuşoğlu, “Balkanlar’daki gelişmeler bizleri endişelendiriyor. Kırılganlık var. Kuzey Makedonya da önemli bir rol üstleniyor.” diye konuştu.
Bu ayki Kuzey Makedonya temaslarının ardından Hırvatistan, Bosna Hersek ve Kosova’yı ziyaret edeceğini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bu bölgeye ziyaretleri olacağını ifade eden Çavuşoğlu, “Hep birlikte bu tansiyonu düşürmek ve Balkanlar’ı, Batı Balkanlar’ı istikrar ve ekonomik kalkınma bölgesi haline getirmek için birlikte çalışmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Kuzey Makedonya’nın zorlu bir dönemde Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı dönem başkanlığını üsteleneceğine işaret ederek, Türkiye’nin Kuzey Makedonya’nın dönem başkanlığını, bu kapsamdaki faaliyetlerini ve önceliklerini güçlü şekilde destekleyeceğini ve her türlü desteği vereceğini mevkidaşı Osmani’ye ilettiğini söyledi.
Kuzey Makedonya’da bir nüfus sayımı olduğunu ve bu sayıma Türklerin itirazı olduğunu, bu itirazların değerlendirildiğini dile getiren Çavuşoğlu, Kuzey Makedonya’daki Türk toplumunun Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında önemli bir köprü oluşturduğunu her iki tarafın da kabul ettiğine vurgu yaptı.
Çavuşoğlu, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında mükemmel siyasi ilişkiler olduğunu, her alanda ilişkileri geliştirme konusunda tam kararlılığın bulunduğunu sözlerine ekledi.
“Yunanistan anlaşmaları ihlal ediyor ve adaları silahlandırıyor”
Yunan siyasetçilerin Türkiye’ye yönelik eleştirilerine ilişkin soruya yanıt veren Çavuşoğlu, Yunanistan’ın Kuzey Makedonya’nın NATO ve AB üyeliğine yönelik çıkarttığı engelleri hatırlattı.
Kuzey Makedonya’nın bu müzakereler sonucunda adını değiştirdiğini söyleyen Çavuşoğlu, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in mart ayında İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığı görüşmede ilişkileri geliştirme teklifinde bulunduğunu kaydetti.
Bu görüşmeye rağmen Yunanistan’ın her platformda Türkiye karşıtlığı yaptığını belirten Çavuşoğlu, “Diğer taraftan da özelikle de Türkiye’nin ABD’den almak istediği F16’ları Türkiye’ye vermeyin diye lobi yapacaksın. Aslında bu NATO müttefikliğine de sığmayan bir hareket.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Türkiye ile Yunanistan arasında zaman zaman görüş ayrılıkları bulunduğuna, ilişkilerde iniş ve çıkışlar olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:
“Peki Yunanistan’ın agresif olmasının başka bir sebebi nedir? Yunanistan’ın 1923 Lozan ve 1947 Paris anlaşmalarında silahlandırmama koşuluyla kendisine verilen adaların statüsünü ihlal etmesi ve bizim de bu ihlali uluslararası hukuk çerçevesinde gündeme getirmemiz. Biz BM’ye 2 tane mektup yazdık. Bu adalar Yunanistan’a bu şartlarla verildi. Anlaşmalar ortada ama Yunanistan bunları ihlal ediyor ve adaları silahlandırıyor. Eğer Yunanistan bu ihlalden vazgeçmezse bu adaların egemenliği tartışılır. Bugün bir kere daha söylemek istiyorum. Yunanistan bu ihlallerden vazgeçmezse, bu adaların egemenliği tartışılacaktır. Bu kadar açık, net. Anlaşmalara uyacaksın.”
Yunanistan’ın uluslararası hukuktan söz eden açıklamalarına da değinen Çavuşoğlu, “Şimdi bizim gönderdiğimiz mektuplara hukuki çerçevede cevap veremediği için agresifleşiyorlar, Türkiye’ye ithamlarda bulunuyorlar.” ifadesini kullandı.
Yunanistan’ın Türkiye’nin iddialarına cevap veremediği gibi demagoji yaptığını da belirten Çavuşoğlu, Yunan siyasetçilerinin her gün Türkiye’ye saldırmazsa halklarını memnun edemeyeceği yönünde bir kompleksi olduğunu kaydetti.
“Dendias’ın iş insanlarına Türkiye’yi şikayet etmesi çok saçma olmuş”
Yunanistan’ın karşılıklı iş insanlarının ekonomik ilişkileri geliştirmesi yönünde ifadelerin de yer aldığı 25 maddelik bir teklifle geldiğine vurgu yapan Çavuşoğlu, “Biz başka ülkelerle de diplomatik ve siyasi ilişkilerimizde sorunlar yaşadık. Ama hiçbir zaman gidip de iş insanlarımıza ‘Bizim ilişkilerimiz kötü, sen de ticaretini, yatırımını, oradaki projeni durdur.’ demedik. Başka platformlarda birbirimizi eleştiririz de (Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos) Dendias’ın iş insanlarına Türkiye’yi şikayet etmesi çok saçma olmuş.” değerlendirmesinde bulundu.
“En haksız durumda bile ne kadar haklı olduğunu anlatmada ve ağlamada çok başarılılar.” diyen Çavuşoğlu, Yunan siyasetçilerin tavırlarındaki farklılıklara değinerek, “Bunlar siyasetçilere ve ülkelere yakışan tavırlar değil. Daha dikkatli, hukuk çerçevesinde ve belli bir anlayış içinde hareket etmek lazım. İnşallah Yunanistan da bu çizgiye gelir.” dedi.
Osmani: İkili ticaret hacmini 1 milyar dolara çıkarmaya karar verdik
Kuzey Makedonya Dışişleri Bakanı Bujar Osmani ise Türkiye’ye yaptığı ziyareti vesilesiyle ikili ilişkilerin tesisinin 30’uncu yılını kutlayacaklarını belirterek, Türkiye’nin Kuzey Makedonya’nın bağımsızlığını tanıyan ve bu ülkede büyükelçilik açan ilk ülke olduğunu belirtti.
Osmani, geçen yıllarda birçok alanda Türkiye’nin Kuzey Makedonya kurumlarına destek ve iş birliği sağladığını kaydederek, “Bunun için de teşekkür ediyoruz. Bu iş birliğini de bugün imzaladığımız mutabakat zaptıyla taçlandırmış olduk.” ifadesini kullandı.
Türkiye’ye, Kuzey Makedonya’nın NATO’ya entegrasyonu konusunda verdiği destek dolayısıyla da teşekkür eden Osmani,”İki müttefik olarak İttifakta birlikte yer alıyoruz. Sınamalara birlikte cevap veriyoruz.” dedi.
Osmani ikili ekonomik ilişkilere yönelik Türkiye’nin Kuzey Makedonya’nın 7. büyük ticaret ortağı olduğu bilgisini paylaşarak, “Eğitim, kültür alanlarındaki iş birliğimiz ve özellikle de ekonomik ilişkilerimizde iş birliğini geliştirmek için istekliyiz.” ifadesini kullandı.
Türkiye ile Kuzey Makedonya’nın ikili ticaret hacminin 900 milyon dolar civarında olduğuna işaret eden Osmani, “Bunu 1 milyar dolara çıkarmaya karar verdik.” dedi.
Yakın iş birliği ve iki halkın birbirine yakınlığının ekonomik iş birliğini daha da güçlendirdiğini belirten Osmani, Çavuşoğlu ile görüşmesinde Türk iş adamları ve Türkiye’nin Kuzey Makedonya’ya yatırım konusunda sağladığı destekleri ele aldıklarını ifade etti.
“Türkiye’nin işgale karşı attığı adımları destekliyoruz”
Rusya- Ukrayna savaşına değinen Osmani, “21. yüzyılın başlarında bu gibi olaylara şahit oluyoruz. Ben de Ukrayna’ya ziyarette bulundum. Kuzey Makedonya’nın desteklerini ilettim. Türkiye’nin bu askeri işgale karşı atmış olduğu adımları da destekliyoruz. En iyi çözüme birlikte çalışarak karşılıklı saygı içinde ulaşılacağına inanıyoruz.” dedi.
Osmani, Batı Balkanlar bölgesinde devam eden sorunların bölgenin kalkınması noktasında bir an önce çözülmesi gerektiğine inandıklarını kaydederek, “Kuzey Makedonya’daki Türk toplumunun durumu bizim anayasamızda garanti altına alınmıştır. Kuzey Makedonya’daki Türk toplumu kültür ve toplum yaşamımızda değerli bir yer kaplamaktadır. ” diye konuştu.
Kuzey Makedonya’nın Avrupa Birliği üyelik sürecine ilişkin bir soruyu yanıtlayan Osmani, “Bu çok büyük bir soru. Bizim kamuoyumuzda da konuşulan çok büyük bir konu. Kuzey Makedonya’nın AB yolculuğu Hırvatistan ve Slovenya ile 20 yıl önce başladı. Fakat ne yazık ki 17 yıl geçtikten sonra henüz katılım müzakereleri başlamış değil.” dedi.
Osmani AB katılım müzakerelerine engel olan konulardan birinin Bulgaristan ile ülkesi arasındaki ihtilaf olduğuna dikkati çekerek “Elbette bu Makedonya vatandaşlarında hayal kırıklığına yol açtı. Elbette bu süreçte kriterleri yerine getirirseniz ve ileriye dönük adım atarsanız görüşmelerin ilerlemesi gerekiyor. Bizim için başka çıkış kapısı da yok. Kuzey Makedonya bir an önce bu kriterleri yerine getirerek yoluna devam etmek istiyor.” diye konuştu.
Osmani, Çavuşoğlu’nu Kuzey Makedonya’ya beklediklerini ifade etti.