Bulgaristan, Ukrayna’dan tahıl, süt ve süt ürünleri, et ve şarabın da aralarında bulunduğu 20 tarım ve gıda ürününün ithalatına 20 Nisan’da geçici olarak yasak getirmişti.
Bulgaristan Ulusal Meclisi, Ukrayna tahılının ithalatına getirilen yasağın 15 Eylül’den itibaren kaldırılmasını öngören tasarıyı onayladı.
Tasarı, 124 milletvekilinin “evet” oyunu, 69 milletvekilinin ise “hayır” oyunu aldı. Oylamada 8 milletvekili “çekimser” kaldı.
Bulgaristan’ın Ukrayna ile dayanışmasını teyit eden tasarı, Ukrayna buğdayı, mısırı, kolza tohumu ve ay çekirdeğine getirilen yasağın 15 Eylül’de kaldırılmasını öngörüyor.
Öte yandan kabul edilen tasarıda bu kararın Bulgaristan tarım ürünlerinin rekabet gücüne zarar vermeyeceği vurgulandı.
Bulgaristan, Ukrayna’dan tahıl, süt ve süt ürünleri, et ve şarabın da aralarında bulunduğu 20 tarım ve gıda ürününün ithalatına 20 Nisan’da geçici olarak yasak getirmişti.
Bu arada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Ukrayna tahılının ithalatına getirilen yasağı kaldırma kararından dolayı Bulgaristan’a minnettar olduğunu söyledi.
Zelenskiy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Başbakan Nikolay Denkov ve ekibinin yanı sıra bu girişimi destekleyen Bulgar parlamenterlere teşekkür ediyorum. Bulgaristan gerçek bir dayanışma örneği oluşturuyor. “dedi.
Bulgaristan AB’den ne talep ediyor?
Başbakan Nikolay Denkov çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümetin gıda enflasyonunu kontrol altına almak için “piyasadaki rekabeti canlandırma”nın gerekli olduğunu düşündüğünü bildirdi.
Sofya ayrıca Brüksel’den “Ukrayna mallarının üçüncü ülkelere taşınmasını hızlandırmak amacıyla karayolu ve demiryolu altyapısını iyileştirmek için” yardım isteyeceğini duyurdu.
AB’nin mayıs ayında getirdiği kısıtlama ne?
Avrupa Birliği tarafından mayıs ayında getirilen kısıtlama, Polonya, Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Slovakya’ya Ukrayna buğdayı, mısır, kolza tohumu ve ayçiçeği tohumlarının yurt içi satışını yasaklama imkanı tanırken, ürünlerin başka yerlere ihraç edilmek üzere transit geçişine ise izin verme olanağı sağlıyor.
Rusya’nın geçen temmuzda güvenli tahıl sevkine izin veren anlaşmadan çıkmasının ardından, Ukrayna tahıl ihracatı için tamamen Avrupa Birliği rotalarına bağımlı hale geldi.
Bu durum Brüksel’i beş doğu Avrupa Birliği (AB) üye ülkesinin kendi pazarını koruma talebiyle Ukrayna’ya yardım etme seçeneği arasında bıraktı.
Brüksel Ukrayna tahılının AB pazarına satış yasağını en az 2023’ün sonuna kadar uzatarak bir denge bulma çabasında.
Yasak 15 Eylül’de sona eriyor
Ukrayna’ya komşu bölgedeki Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya’nın çiftçilerini korumaya yönelik mevcut yasağın süresi 15 Eylül’de doluyor.
Karadeniz anlaşmasının çökmesinden bu yana geçen haftalarda ise Ukrayna’nın Tuna nehri üzerindeki iç liman altyapısına yönelik Rus saldırıları, tahıl satışlarına tekrar izin vermesi için AB üzerinde baskı oluşturuyor.
Ukrayna tahılı AB gümrük vergilerinden muaf tutuluyor
Ukrayna tahılı AB gümrük vergilerinden muaf durumda. Bu da Ukrayna tahılını yerel üretimden daha ucuz hale getiriyor.
Ukrayna’nın yakınlığı ve yüksek lojistik maliyetleri, 2022’de ve 2023’ün başlarında beş ülkeye yaptığı tahıl ihracatında benzeri görülmemiş bir artışa yol açtı. Bu da o ülkelerdeki yerel satışta kesintilere neden oldu.
Diğer ülkeler ne yapacak?
Polonya, daha önce yasağı tek taraflı olarak uzatacağını açıkladı. Macaristan ayrıca Brüksel’in kısıtlamaları genişletmemeye karar vermesi halinde yine aynı yönde bir karar alacağı uyarısında bulundu.
Romanya ise Avrupa Komisyonu’nun kararına uyacağını duyurdu.
Bulgaristan, ambargonun uygulanmasından bu yana topraklarında ciddi tohum kıtlığı ve yüksek fiyatlardan şikayetçi olan büyük ayçiçeği yağı üreticilerinin olması dolayısıyla komşularından farklı bir konuma sahip.