Kayıtlara geçen en sıcak yaz sona ererken Avrupa’daki göller ve nehirler kuruyor. Bu durum, Polonya ve Bosna Hersek’de su seviyelerinin kritik derecede düşmesine neden oldu.
Avrupa Birliği’ne bağlı İklim Değişikliği Gözlemleme Ajansı’na (Copernicus) göre kayıtlara geçen en sıcak yaz sona ererken, bazı Avrupa ülkeleri hala aşırı sıcakların getirdiği sorunlarla mücadele ediyor.
Art arda kırılan sıcaklık rekorları Polonya ve Bosna Hersek’de kuraklığı da beraberinde getirdi.
Bosna Hidrometeoroloji Enstitüsü’nden iklim bilimci Bakir Krajinovic, Balkanlar’da 2024 yazının, ölçümlerin başladığı 130 yıl öncesinden bu yana en sıcak yaz olduğunu ifade ediyor.
Meteorologlar, 30 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıkların gece boyunca 20 derecenin altına düşmediği uzun dönemlerin ortalama sıcaklıkları yeni zirvelere taşıdığını açıkladı.
Sırp meteorolog Nedeljko Todorovic, “Yaz normalde yüksek sıcaklıkların olduğu sıcak günlerin değişimi ve ardından beş ila altı gün sonra yağmur ve gök gürültülü fırtınalarla bir mola anlamına gelir,” dedi. “Ancak bu, sadece haziran ayında gerçekleşti. Temmuz ve ağustos aylarının neredeyse tamamında yağmur yağmadı ve yüksek sıcaklıklar devam etti.”
Kuruyan göller enerji ve turizm sektörüne zarar veriyor
Bosna Hersek’te elektriğin yüzde 40’ı, enerji üretmek için suya dayanan hidroelektrikten elde ediliyor. Şimdiye kadar endüstri, zorlu koşullar boyunca istikrarlı bir tedarik sağlamayı başardı. Ancak, toplam yedi hidroelektrik santrali için su depolamak üzere inşa edilen Bileca ve Jablanica gölleri, ortalama yaz seviyelerinin çok altına düştü.
Trebisnjica Hidroelektrik Sistemi şirketi, 33 kilometrekarelik bir alana yayılan Bileca Gölü’nün sularını kullanan dört enerji santralini yönetiyor. Adını 1970’lerde Trebisnjica Nehri’ne baraj yapılarak inşa edildiği güneydoğu Bosna kasabasından alıyor.
Şirketin müdürü Ilija Tamindzija, “Bileca Gölü’nün yüksekliği şu anda 360 metre, bu da enerji dengemizde belirlenen seviyenin 7 metre altına düştüğü anlamına geliyor,” dedi.
Yaz aylarında yerel halk genellikle yüzmek için Bileca Gölü’ne geliyordu ancak bu yıl çekilen sulara yaklaşmak zor oldu.
Bir Bileca sakini olan Blagoje Zare, “Şu anda durduğumuz yer genellikle su altında, göl seviyesi yüksek olduğunda bunların hiçbirini göremezsiniz, hepsi su altında,” ifadelerini kullandı.
“Orada genellikle güzel bir plaj var ancak bu yıl su seviyesi aniden düştü ve yüzücüler ve diğerleri için göle yaklaşmak çok zor” diye ekledi. “Şimdi başka bir gezegenden gelmiş gibi görünüyor.”
Bosna Hersek’in ekonomisine ve halkının refahına aşırı koşulların verdiği zararın tam boyutu henüz hesaplanmamış olsa da, bazıları, ülkeyi kötüleşen iklim değişikliğine hazırlanmak için hemen daha fazlasını yapmaya çağırıyor.
“Yeni koşullara ancak daha gelişmiş ülkelerin bulduğu çözümleri benimseyerek uyum sağlayabilir ve hazırlanabiliriz. Bosna Hersek iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinden etkilenen tek ülke değil; tüm gezegenimiz etkileniyor,” diyen iklim bilimci Krajinovic, sözlerini şöyle sürdürdü: “Başkalarının deneyimlerinden ders almalıyız. Doğada bir şey olduğunda, bunun gelecekte de tekrarlanmasını beklemeliyiz ve iklim değişikliğiyle birlikte aşırı hava dönemleri daha sık ve daha şiddetli olacak.”
Varşova’daki Vistula Nehri’nde rekor düzeyde düşük su seviyesi
Pazartesi günü Polonya’da bir rekor daha kırıldı. Sıcak bir hafta sonunun ardından başkent Varşova’daki Vistula Nehri’nde su seviyesi 24 santimetreyi gösterdi. Bu şimdiye kadarki en düşük sonuç olup dokuz yıl önceki rekoru kırdı.
Hidrologlar birkaç gündür başkentte Vistula Nehri’nin tarihindeki en düşük seviyelere ulaşacağı uyarısında bulunuyordu ve bu tahminler gerçekleşti. En son rekorun kırıldığı 2015 yılında Vistula Nehri seviyesi üç kez 26 santimetreye kadar düşmüştü.
Uzun süreli yağış eksikliği ve aşırı yüksek sıcaklıklar, Polonya’daki nehirlerin hızla kurumasına neden oluyor. Bu durum diğer nehirlerde de görülüyor. Hidrolojik istasyonların yüzde 71’inde düşük su seviyeleri kaydedildi ve hidrolojik kuraklığa işaret eden akışlara sahip istasyon sayısı 295’e yükseldi.