Arnavutluk Anayasa Mahkemesi, Tiran’ın Roma ile imzaladığı ve İtalya’ya deniz yoluyla ulaşan bazı göçmenlerin iltica başvurularının Arnavutluk’ta işleme alınmasını öngören tartışmalı anlaşmanın mecliste onaylanmasını geçici olarak engelledi.
Arnavutluk Anayasa Mahkemesi, İtalya’nın sığınmacıları Arnavutluk’a gönderme planını geçici olarak askıya aldı.
Mahkemenin baş yargıcı Olta Zacaj, anlaşmanın Arnavutluk anayasasını ihlal edip etmediğini belirlemek üzere 18 Ocak’ta halka açık bir duruşma düzenleneceğini bildirdi.
Anlaşma uyarınca Roma hükümeti, her yıl İtalya’ya ulaşmaya çalışan 36 bin kişinin işlemlerinin yapılması için Arnavutluk’un kuzeyinde iki merkez inşa edecekti.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arnavut mevkidaşı Edi Rama’nın geçen ay imzaladığı anlaşma iki ülkede muhalefet ve insan hakları grupları tarafından eleştiriliyor.
Arnavutluk’taki muhalefet mahkemeye başvurarak göçmenlerin bu şekilde barındırılmasının “Arnavutluk Anayasası’nın bireylere tanıdığı her türlü hakkı” ellerinden alacağını ve uluslararası hukuku ihlal edeceğini savundu.
Muhalefete göre Başbakan Rama’nın anlaşmayı uygulamak için Cumhurbaşkanı Bajram Begaj’dan onay alması gerekiyordu.
İktidardaki Sosyalistlerinin 74 sandalyeye sahip olduğu 140 sandalyeli Parlamentonun, itirazlara rağmen yasa tasarısını onaylaması bekleniyordu.
Başbakan Giorgia Meloni, merkezlerin önümüzdeki bahar faaliyete geçmesini beklediğini söylemişti.
Aralık ayı ortası itibariyle İtalya’ya teknelerle gelen göçmenlerin sayısı bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla neredeyse iki katına çıkarak 153 bine yükseldi. İtalya’da birikmiş iltica başvurularının sayısı 82 bine ulaştı.
İnsan hakları eleştirisi
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatovic de İtalya-Arnavutluk anlaşmasıyla ilgili endişelerini dile getirdi.
Mijatiovic’in İtalya’ya yaptığı ziyaretin ardından hazırlanan raporda, “Memorandumda öngörüldüğü üzere mülteci, sığınmacı ve göçmenlerin bölge dışı gözaltında tutulması, onları önemli güvencelerden mahrum bırakabilir” denildi.
Anlaşmanın “birçok yasal belirsizlikle karakterize edildiği” belirtilen raporda, “Uygulamada, yasal kesinlik eksikliği muhtemelen önemli insan hakları güvencelerini ve ihlaller için hesap verebilirliği zayıflatacaktır.” ifadesine yer verildi.
Uluslararası Af Örgütü, İtalya-Arnavutluk protokolünün “İtalyan adli makamlarının denetimi dışında uzun süreli gözaltı ve diğer ihlallere maruz kalabilecek sığınma arayan insanlar için yıkıcı sonuçlar doğurabileceği” uyarısında bulunmuştu.
Anlaşmada neler var?
Anlaşma, denizde İtalyan yetkililer tarafından kurtarılan ve daha sonra Arnavutluk’un sahil kasabası Shengjin’de karaya çıkarılan göçmenler için geçerli olacak. Göçmenlerin burada masrafları Roma tarafından karşılanacak ve yalnızca İtalyan yargı yetkisi altında yönetilecek iki merkez inşa edilecek.
Merkezlerde barındırılan göçmenlerin, 28 günden fazla sürmemesi gereken taleplerinin incelenmesini beklerken binadan ayrılmalarına izin verilmeyecek. Hamile kadınlar, çocuklar ve savunmasız kişiler bu merkezlerin dışında tutulacak.