Analiz

BALKANLARIN GELECEĞİNİ SOROS İNŞAA EDİYOR? AÇIK BALKAN PROJESİ

Bayram POMAK Altı balkan ülkesi olan Sırbistan, Bosna Hersek, Arnavutluk, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Kosova arasında işbirliğini öngören bir proje olan ‘Açık Balkan’ projesi 10 Ekim 2019 tarihinde Sırbistan’ın Novi Sad şehrinde ilan edildi. Ancak o dönemde projenin ismi ‘‘Açık Balkan’’ değil ‘’Mini Schengen’’ idi. 2019’da Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç ve dönemin Kuzey Makedonya Başbakanı Zoran Zaev bu inisiyatifi ilan ettiler. İnisiyatifin amacı Batı Balkan ülkeleri arasında vatandaş, mal, hizmet ve yatırımların geçişlerinin serbest dolaşıma girmesini sağlamak olarak tanımlanmaktadır. ‘’Açık Balkan’’ inisiyatifinin en son toplantısı 8 Haziran’da Kuzey Makedonya’nın Ohri şehrinde gerçekleştirildi. Daha önce de yapılan birçok zirvede Sırbistan, Makedonya ve Arnavutluk arasında değişik alanlarda anlaşmalar yapılmıştı. Bu toplantıda da kültür ve turizm alanında anlaşmalar yapıldı. […]

-

KARADAĞ’DAKİ RUS YANLISI GÜÇLERİN ETKİSİ AZALIYOR MU?

Gülşah Çetin — Karadağ Abazoviç hükümetinin, göreve gelmesinin ardından Rusya’ya karşı yaptırımlar arttırıldı. Ancak somut olarak bu yaptırımların en büyük örneğine geçtiğimiz günlerde şahit olduk. Karadağ Rusya’ya karşı hava sahasını kapattı. Rusya-Ukrayna krizinin ilk günlerinden bu yana krizin Balkanlarda ileriye yönelik etkisinin ne olacağı uzun bir süre tartışıldı. Savaşın başladığı ilk süreçte Karadağ Hükümeti, Rusya karşıtı açıklamalarda bulunsa da Rusya’ya karşı yaptırımları ertelediği gerekçesi ile birçok kere Avrupa Birliği tarafından eleştirildi. Yaptırımların tam olarak uygulanmamasının siyasi ve ekonomik sebeplerinin yanında ülkenin en büyük etnik gruplarından birisi olan Sırp nüfusunun Rusya’ya sempati duyuyor olması gerçeği de tartışılmaz bir noktada. 28 Nisan tarihinde Karadağ’da hükümetin yeniden kurulması ile birlikte Dritan Abazoviç yeni Karadağ Başbakanı olarak seçildi. Yeni hükümetin göreve gelmesi ile birlikte […]

-

KOSOVA’NIN FETÖ GAFLETİ

Bayram POMAK Türkiye-Kosova ilişkilerinin tarihten beri olumlu seyrettiği herkesçe malum. Daha önce de birçok defa Türkiye’nin Kosova ile ilgili neler yaptığını söyledik ve bunların çoğu zaten biliniyor. Ancak burada ifade edilmesi gereken hususlardan biri, bu ilişkilerin iyi olmasının en temel nedenlerinden biri Kosova’nın çabaları değil, daha çok Türkiye’nin Kosova’ya olan yaklaşımı olduğudur. 2008’de Kosova bağımsızlığını ilan ettiği tarihten itibaren Türkiye Kosova’nın dış politikasında kilit rol oynamıştır. Özellikle tanımalar konusunda yani üçüncü ülkelerin Kosova’yı tanıması konusunda Türkiye muazzam bir çaba sarf etmiştir. Kosova, Türkiye’nin Orta Asya, Orta Doğu ve dünyanın değişik alanlarındaki nüfuzundan azami derecede faydalanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Kosova’yı başka ülkelerin de tanıması için bir dönem 24 saat çalışan bir birim oluşturmuştur. Birimin 24 saat esasına göre çalışmasının nedeni […]

-

KURTİ, SIRBİSTAN’IN KOSOVA’DAKİ ELİNİ KESMEYE BAŞLADI

Bayram POMAK 3 Nisan’da Sırbistan’da yapılan seçimlerin oy kullanma işlemi Kosova’da yapılamadı. Kosova’daki Sırp belediyelerinde ve özellikle Kuzey’de istediği gibi at koşturan Sırbistan, Kosova’da yeni hükümet kurulduktan sonra artık bu belediyelerde istediklerini yapamıyor. Konuyla alakalı olarak Kurti Hükümeti’nin aldığı ilk karar 15 Eylül 2021 tarihinde oldu. Daha önce Kosova ve Sırbistan arasında yapılan araba plakaları anlaşmasına göre Sırbistan İçişleri Bakanlığı Kosova’da yaşayan Sırplara araba plakası vermeyi durduracaktı. Ancak Kosova’daki hiçbir hükümet bu anlaşmayı uygulayamadı. Neticede anlaşmanın uygulanması iki defa ertelendi. Anlaşma en son 15 Eylül 2021 tarihine kadar ertelenmişti. Anlaşmanın ertelenmesinin son bulduğu tarih olan 15 Eylül’de Kurti Hükümeti iki ülke arasında mütekabiliyet ilkesi gereği Sırbistan plakalı araçların plaka üstünde yer alan Sırbistan devleti simgelerinin açık bir şekilde Kosova’ya girişini […]

-

“ÇUVALA SIĞMAYAN MIZRAK”: BALKAN TÜRKLÜĞÜ VE TÜRKLERİ

Üsküp Yunus Emre Enstitüsü eski Müdürü ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Samsakçı’nın Kuzey Makedonya’daki nüfus sayımı sonuçlarının ardından ülkedeki Türklere yönelik saldırılara ilişkin kaleme aldığı “’Çuvala Sığmayan Mızrak’: Balkan Türklüğü ve Türkleri” başlıklı yazısını ilginize sunuyoruz. Geçtiğimiz günlerde, günlük ve gündelik politikanın tartışıldığı, konuşulduğu bir televizyon programında konuşmacılardan birisi, Kuzey Makedonya / Balkan Türklüğü hakkında sadece cehaletin ve gafletin değil, politik ihtirasların da ürünü olan bir lâf etti. Bu talihsiz ve aslında tashihe bile değmeyen çirkin söz asırlardır bir inancın, bir medeniyetin, bir sesin ve “duruş”un bayraktarlığını yapan Rumeli Türklerini değil, biz Türkiye Türklerini de irkiltti. Bir insan nasıl bu kadar cahilce bu kadar bilinçsizce konuşabilirdi? “Bir kıt’ada askerle değil, milletle durulur…”   Politikanın ve […]

-

UKRAYNA SAVAŞININ BALKANLARA YANSIMASI

Bayram POMAK Son iki haftadır dünya gözünü Ukrayna’ya çevirmiş durumda. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonucu Avrupa yeniden savaşla burun buruna gelmiş oldu. Tüm yorumcular bu savaşın Rusya – Ukrayna savaşı olmadığını, Rusya ve ABD başta olmak üzere, Batı koalisyonunun savaşı olduğu konusunda hemfikir. Rusya ve Batı’nın çatışma alanlarından biri Ukrayna iken, diğer bir bölge ise Balkanlar’dır. Dolayısıyla bu savaşın Balkanlar’ı etkilememesi düşünülemez. Nitekim Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani,“demokrasinin birinci cephesi Ukrayna, ikinci cephesi Balkanlar” olduğunu vurgulaması aradaki ilintiyi açıklar niteliktedir. Savaşın ilk gününden itibarenBalkan ülkelerinde de panik havası hakimdi. NATO üyesi Balkan ülkeleri ile NATO’ya henüz üye olmayanların Balkan ülkelerinin çoğu Ukrayna tarafında yer aldı; Batı ile birlikte Rusya’ya yaptırımlara katıldı. Ancak Balkanlar’da askeri tarafsızlığını ilan etmiş olan Sırbistan bu yaptırımlara katılmadı. […]

-

NATO VE RUSYA ARASINDA BALKANLAR (SIRBİSTAN ve BOSNA HERSEK)

Bayram POMAK NATO ve Rusya’nın dünyanın değişik bölgelerinde çatışma alanları mevcuttur. Hiç şüphesiz ki bu çatışma alanlarının en önemlilerinden biri Balkanlardır. Tarih boyunca bu coğrafya Batı ve Rusya’nın ortak çıkar alanı olmuş ve bu çıkarların çatışması sonucu savaşlar meydana gelmiştir. Tarih, bugün de olmaya, oluşmaya devam ediyorken geçmişin hayaleti de hala bu coğrafyada gezinmekte. Soğuk savaş döneminde Balkanlar Sovyetlerin çıkar alanıyken, Sovyetlerin dağılmasından hemen sonra bu coğrafya NATO tarafından kendi çıkar alanı olarak oluşturulmaya başlandı. Bunun neticesinde Balkan ülkelerinin çoğu NATO üyesi oldu. Süreç hala devam etmektedir. İki büyük gücün takıldığı ve en fazla zorlandığı bölge Sırbistan ve Bosna olurken, en fazla zorlandığı halk ise Sırplar olmuştur. NATO bölgeyi kendi bünyesine katarken Sırp engeline takılmıştır. Bu iki büyük güç arasındaki […]

-

TÜRKİYE’DEKİ BALKAN GÖÇMENLERİNİN SAYISI ABARTILIYOR MU?

Rifat Sait 24.Dönem İzmir Milletvekili Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi (BASAM) Başkanı rifatsait@gmail.com Geçen hafta Sayın Cumhurbaşkanımızla Arnavutluk’a gittik. Yoğun ve başarılı bir programdan sonra Ankara dönüş yolundayız. Herkes de hafif bir yorgunluk var. Yanımızda Genel Başkan yardımcısı, milletvekilleri, Başkan, Genel müdür düzeyinde dostlarımız da var. ( Herhangi bir kişisel sorun olmaması için isim vermek istemiyorum.) Hemen karşımda oturan üst düzey devlet görevlisi arkadaşımızla tatlı bir tartışmaya giriyoruz. Tartışma konusu Türkiye’deki Balkan göçmenlerinin sayısı. Benim iddiam Türkiye’de en az 20 Milyon dolaylarında Balkan göçmeninin yaşamakta olduğu. Üst düzey devlet görevlisi arkadaşımız ise bunu kabul etmiyor. En fazla 5 Milyon vardır diyor. Hatta bu konuda akademik çalışma yaptığını ve devlette bulunduğu görevi gereği bunu iyi bildiğini söylüyor. Ben de Arnavut inadımdan geri […]

-

NATO VE RUSYA ARASINDA BALKANLAR (1) (Kuzey Makedonya ve Karadağ)

Bayram Pomak 2021 yılında başlayan Ukrayna ve Bosna Hersek krizi her geçen gün derinleşirken son günlerde Orta Asya ve Kazakistan’dan yeni kriz haberleri de gelmeye başladı. Hem Ukrayna hem de Bosna Hersek’te devam eden kriz süresince, krizle alakalı müzakereleri ABD, AB ve Rusya aralarında yürütüyor. Çünkü ortada apaçık bir gerçek var ki, bu krizler farklı coğrafyalarda olsa da, krizlerin arkasında yatan asıl neden büyük güçlerin çıkar çatışmalarıdır. Bu çıkar çatışmalarını en fazla yaşayan bölgelerden biri hiç şüphesiz ki Balkanlardır. Süreç içerisinde Balkan ülkeleri NATO ve Rusya arasında ki çekişmeleri nasıl yaşadı, değerlendirmeye çalışacağız. Makedonya: Yugoslavya’nın parçalanmaya başlaması ile birlikte başlayan çatışmalardan en az zararla çıkan ülke Makedonya’dır. Çünkü Makedonya anlaşmalı olarakfederasyondan ayrılmış ve çatışma olmadan bağımsızlığını ilan etmiştir. 90’ların başında […]

-

FETÖ ARNAVUTLUK’TA KÖK SALIYOR

FETÖ’nün Arnavutluk yapılanması ile ilgili iki elin parmaklarından daha fazla yazı kaleme aldık. Devletimiz, Arnavutluk’taki muhataplarına, bu konu hakkında her türlü bilgi ve belgeyi sundu. Defalarca uyarılarda bulundu. Gelin görün ki istediğimiz yönde, beklediğimiz doğrultuda hiçbir gelişme olmadı, olmuyor.  Darbe girişimine karışan bazı isimlere de ev sahipliği yapan, Arnavutluk’taki FETÖ yapılanması, maalesef, gün geçtikçe kuvvetleniyor. Arnavutluk, her geçen gün daha fazla, FETÖ firarileri için “güvenlik bir üs” haline geliyor. Şöyle ki… Arnavutluk hükümeti, FETÖ bağlantılı yüzlerce firariye Arnavutluk pasaportu verdi. FETÖ okullarında dönen yasadışı işlere hiçbir müdahalede bulunulmuyor.  Dahası var. FETÖ’nün Sema Vakfı ve Gülistan Eğitim Vakfı, hâlâ Arnavutluk’ta faal durumda bulunuyor. FETÖ elebaşının kitapları, fuarlarda boy göstermeye devam ediyor. Yargı kurumları başta olmak üzere, devlet kademelerindeki FETÖ’cü yapılanma hızla devam ediyor.  Buna karşılık: […]

-

SAVUNMA BAKANI HULUSİ AKAR’IN BOSNA VE KOSOVA MESAJLARI

Bayram POMAK Türkiye Cumhuriyeti Savunma Bakanı Hulusi Akar 27 – 29 Aralık 2021 tarihleri arasında Bosna Hersek ile Kosova’da bir dizi ziyaret gerçekleştirdi. Bosna Hersek’te 90’ların söylemlerinin yeniden konuşulmaya başlanması ile hızla yeni bir krize doğru gidilmesinin an meselesi olduğu bir dönemde Sn.Akar’ın Balkanlar’ı ziyareti, rutin bir ziyaretten farklı ve anlamlıdır. Yaşanan atmosferden dolayı Savunma Bakanının ziyareti verilen mesajlar nedeni ile de ayrı bir önem taşımaktadır. Bu mesajları birlikte ele alalım. Hulusi Akar’ın Bosna temasları sırasında mesajları netti. Türkiye’nin Bosna Hersek’in bütünlüğünden yana olduğunu net bir şekilde ifade etti. Savunma Bakan yardımcısı Nikoliç’in ifadesiyle Akar, ‘‘Arkadaşlar, oturun ve anlaşın’’ mesajını açıkça verdi. Sn.Akar’ın en önemli mesajlarından biri de Bosna’nın talep etmesi durumunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Bosna’da arabuluculuk yapacağını açıklaması idi. Akar, […]

-

SIRPLAR, BOSNA ÜZERİNDEN BÖLGEYİ TEHDİT EDİYOR

Bayram POMAK Son haftalarda Bosna’da ortaya çıkan yeni bir kriz herkesi meşgul etmeye başladı. Bosna’da gündeme gelen bu kriz aslında Yugoslavya’nın dağılma sürecinin hala tamamlanmadığını göstermektedir. Zira Bosna Sırp Cumhuriyeti’nin ortaya attığı bu sorun sadece kabuk bağlamış olan bir yaranın kaşınması ve kanartılmasından başka bir şey değildir. Sorunu daha iyi anlamak için mutlaka 90’lara dönmemiz ve sürecin nasıl ortaya çıktığını anlamamız gerekmektedir. Aksi takdirde olaya bugünden bakılarak yapılan her yorum eksik kalacaktır. Bugün Dodik tarafından ortaya atılan Bosna’nın bölünmesi fikri, Bosna’nın 1992’de bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana vardır. Sırplar hiç bir zaman bağımsız Bosna Hersek fikrini kabul etmemiştir. Bosna Hersek’in bağımsızlığı için referanduma gitme kararı alındığında Sırplar bu kararı engellemek için herşeyi yaptılar. Çünkü bağımsız Bosna Hersek, Sırpların kurmak istedikleri […]

-

BOSNA’DA NELER OLUYOR?

Ayhan DEMİR   Günümüzde en büyük silahın, kalem ve klavye olduğu söyleniyor. Şeytan sadece tabancayı değil, kalemi ve klavyeyi de doldurabiliyor. Tam da bu yüzden: Kalem ve klavye tutmak, en az bir silah kadar, ciddiyet ve sorumluluk ister. Aksi halde cümleler, kurşundan daha tehlikeli bir hale gelebilir. Saraybosna’dan bildiriyorum: Bosnalı Sırplar veya Hırvatlar, Allah’ın izniyle, yeni bir savaş çıkaramazlar. Fakat sosyal medyada dikkat çekmeye, takipçi kasmaya çalışanlar çıkarırlar.  Yeri gelmişken bir de sitem edelim. Şikâyet değil, sitem.  Sosyal medyada, bırakın menfaatçileri, bazen dostlar bile tanınmaz hale gelir, geliyor.  Allah göstermesin ama savaş çıksa savaştan kaçacak olanlar ve hatta çoktan vatanını terk etmiş olanlar, bugünlerde boylarından büyük laflar ediyorlar. Düne kadar ortalıkta görünmeyenler, sosyal medyada, savaş naraları anlatıyorlar. Bazıları, bu ‘iş’ için maaş da […]

-

BÜYÜK RESİM: RUSYA

Ayhan Demir   Bir Sırp atasözü şöyle söyler: “Mutlak olan tek şey gelecektir; geçmiş ise durmaksızın değişir.” O halde, bugün olanları anlamak ve yarına yön vermek istiyorsak, önce geçmişi anlamalıyız. Çok değil, biraz geçmişe gidelim. Milletimiz, 1877-78 yılları arasında, Ruslar ile büyük bir savaşa tutuştu. Evet, meşhur, 93 Harbi. Ancak bilinenin veya iddia edilenin aksine: Osmanlı Devleti’ni yıkan, Birinci Cihan Harbi değil, 93 Harbi’dir. Osmanlı, bu savaşa hazırlanmak için gerekli parayı bulamamıştır. Galata tefecilerine, yüksek faiz oranlarıyla, borçlanmıştır. Borçla girilen bu savaş, bizim için, tam bir felaketle sonuçlanmış; telafisi mümkün olmayan kayıplara yol açmıştır. Geniş ve zengin araziler düşmana kaptırılırken, ekonomik açıdan çok zorlu bir döneme girilmiştir. Osmanlı Devleti, Rusların sınırsız insan kaynaklarına ve maddi imkânlarına güç yetirememiştir. Kırım’dan Erzincan’a […]

-

BALKAN TÜRKLERİ SİYASETİ İÇİN ALARM ZİLLERİ ÇALIYOR

Bayram POMAK 17 Ekim’de Kosova ve Kuzey Makedonya’da yerel seçimler yapıldı. Yerel seçimlere Kosova ve Makedonya’da yaşayan Türk temsilcisi siyasi partiler katıldı. Her iki ülkede yapılan yerel seçimlerde Türk temsilciler büyük oy kaybı yaşadı. Ayrıca Türk siyasi partileri seçimlere birlik içerisinde değil bölünmüş bir vaziyette girdi. Peki, bu başarısızlığın altında neler yatıyor? Siyasiler tarafından halk, daha evvel yapılan tüm seçimlerde olduğu gibi Türkler ve Türklük için sandık üzerinden partilerine sahip çıkmaya davet edilmiş ve her seferinde Türkler, bu çağrıya olumlu yanıt vererek Türklük için sandığa giderek partilerine sahip çıkmaya çalışmıştır. Ancak aynı yaklaşımı siyasetçilerinden bir türlü görememiş, siyasetçi vatandaşına sahip çıkamamıştır. Gerek Makedonya, gerek Kosova, gerekse Bulgaristan olsun hepsinde aynı siyasetçi davranışına rastlıyoruz. Halk yalnız seçimden seçime hatırlanıyor. Bu yaklaşım […]

-