Analiz

SIRBİSTAN’IN GÖLGESİ VE TÜRKİYE’NİN BALKANLARDAKİ ETKİSİ: KARADAĞ KRİZİ

Bayram0

Karadağ’da Türklere yönelik saldırılar, münferit bir olayın ötesinde Sırbistan etkisinin ve “Yeni Osmanlı” söyleminin körüklediği bir jeopolitik gerilime işaret ediyor. Bayram Pomak, bu krizin Balkan dengelerinde Türkiye’nin artan nüfuzuna karşı yürütülen organize bir kampanyanın parçası olup olmadığını sorguluyor. Sırbistan’ın gölgesi ve Türkiye’nin Balkanlardaki etkisi: Karadağ Krizi USKAM Analiz, No. 29 Geçtiğimiz 25 Ekim’i 26’sına bağlayan gece Karadağ’da meydana gelen adi bir olay, hem Karadağ–Türkiye ilişkilerini hem de tüm Balkanları karıştırdı. Balkanların küçük ve sakin ülkesi olan Karadağ, bir anda hem bölge hem de dünya medyasının odağı haline geldi. 25 Ekim gecesi, Karadağ’ın başkenti Podgorica’da 25 yaşındaki bir gencin Türk ve Azerbaycan uyruklu kişiler tarafından hafif şekilde yaralanmasıyla olayların fitili ateşlendi. Ancak daha sonra Türk vatandaşının olaylarla bağlantısı olmadığı anlaşıldı ve […]

-

SANDIK VAR, DEĞİŞİM YOK: 2025 YEREL SEÇİMLERİ ÜZERİNE

Bayram0

Bayram POMAK 2025 yılı, Kosova halkı için adeta bir “seçim yılı” oldu. Yılın başından bu yana vatandaşlar üç kez sandığa gitti. İlk olarak 9 Şubat’ta genel seçimler, ardından 12 Ekim’de yerel seçimler ve son olarak 9 Kasım’da yerel seçimlerin ikinci turu gerçekleştirildi. Yerel seçimler, olağan koşullar altında değil, adeta “olağanüstü” bir siyasi atmosferde yapıldı. Çünkü 9 Şubat’ta gerçekleşen genel seçimlerin ardından hükümet kurulamamış ve yerel seçimler, görevde bulunan geçici hükümetle yürütülmek zorunda kalınmıştı. Bu durum geniş kesimler tarafından eleştirilse de herhangi bir değişiklik yaşanmadı; hükümet yine kurulamadı. Muhalefet, iktidarı süreci yerel seçimlere kadar bilinçli şekilde ertelemekle suçladı. Hatta hükümetin kurulamamasının temelinde yaklaşan yerel seçimlerin olduğu yönündeki görüşler kamuoyunda güç kazandı. Ne var ki yerel seçimlerin ikinci turu tamamlanmasına rağmen hâlâ […]

-

“DİNİ ÜNİFORMA MI, İNANÇ SEMBOLÜ MÜ?” – KOSOVA’DA BAŞÖRTÜSÜ TARTIŞMASI YENİDEN ALEVLENDİ

Bayram0

Bayram POMAK Kosova’da başörtüsü meselesi zaman zaman gündeme gelmekte ve kamuoyunda tartışmalara neden olmaktadır. Konunun en son gündeme gelmesi geçen hafta yaşandı. Kosova Yüksek Mahkemesinin aldığı bir karar tartışmaları yeniden alevlendirdi. Özellikle dış basında ‘‘Kosova’da başörtüsü yasaklandı’’ şeklinde haberleştirildi. Konuyu daha iyi anlamak açısında buraya nasıl gelindi bunu arka planını anlamakta fayda var. Başörtüsü meselesi ilk olarak 2010 yılının Mayıs ayında Eğitim Bakanlığının ‘‘Orta öğretim Öğrencileri için iyi hal kuralları ve disiplin önlemlerine ilişkin’’ İdari Yönetmeliği ile gündeme gelmeye başladı. Çünkü bu yönergenin üçüncü maddesi 1.3 fıkrası ‘‘Dini üniforma giymek yasaktır’’ diyordu. Bu kararın alınmasından sonra Kosova’da İslami hassasiyeti olan insanlar başkent Priştine’de bu yönetmeliği protesto etmeye başladı. Dönemin Eğitim Bakanı yaptığı açıklamada ‘‘Yönetmelik, başörtüsü veya herhangi bir dini sembol […]

-

“KARADAĞ, SAVAŞ KIŞKIRTICI DİZELERİN YAZARINI ONURLANDIRIYOR”

Bayram0

Albinot Maloku Karadağ devleti, yalnızca başkalarını aşağılayan ve nefret söylemini körükleyen değil, aynı zamanda Lazar Hrebeljanoviç’in beden anatomisini Sırp mitinin çıkarlarına göre çarpıtan bir kişiyi “devlet onuruyla” ödüllendiriyor. Peki bu sembolik ve siyasi açıdan yüklü jestle bugün komşulara ve Karadağ vatandaşlarının kendisine nasıl bir mesaj verilmiş oluyor? Sırp metropoliti Amfilohije’nin ölümünden beş yıl sonra, Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Millatoviç onu en yüksek devlet nişanı ile onurlandırma kararı aldı. Kâğıt üzerinde bu, “manevi ve toplumsal katkının” hatırlanması olarak sunuluyor; ancak gerçekte Podgorica’nın siyasi ve ahlaki yönelimi hakkında ciddi sorular doğuruyor. Karadağ devleti, yalnızca başkalarına hakaret eden ve nefret yayan değil, aynı zamanda Lazar Hrebeljanoviç’in bedenini Sırp mitinin çıkarlarına göre yeniden şekillendiren birini ödüllendiriyorsa, bu, komşulara ve kendi yurttaşlarına nasıl bir mesaj veriyor? […]

-

KARADAĞ’DA TÜRKLERE YÖNELİK SALDIRILAR VE VİZE KARARI: OLAYLARIN ARKASINDAKİ GERİLİM

Bayram0

Bayram POMAK Geçtiğimiz hafta sonu, Balkanların küçük ülkesi Karadağ’da Türklere yönelik yapılan saldırılar gündeme bomba gibi düştü. Yapılan bu saldırılara kimse anlam veremedi. Aynı şekilde, Karadağ hükümetinin Türk vatandaşlarına yönelik vize uygulama kararını da herkes şaşkınlıkla karşıladı. Ancak bu durumu daha iyi anlayabilmek için son zamanlarda Karadağ’da yapılan tartışmalara bir göz atmak gerekiyor. Bu tartışmaları anladığımız takdirde, olayların neden ve nasıl geliştiğini daha kolay kavrayabilme imkânına sahip olacağız. Karadağ, Adriyatik Denizi’ne kıyısı olan 620 bin nüfuslu küçük bir ülke. Her ne kadar küçük bir ülke olsa da, stratejik konumu nedeniyle NATO ile Rusya’nın çekişme alanlarından biri hâline gelmiştir. 2017’de NATO üyesi olmadan önce, NATO’ya katılma yanlısı olan hükümete karşı bir darbe girişimi olmuş ve bu girişimin ardında Rusya’nın bulunduğu anlaşılmıştır. […]

-

KOSOVA YEREL SEÇİMLER: HEYECANSIZ KAMPANYALAR, BELİRSİZ SONUÇLAR

Bayram0

Bayram POMAK 2025 yılı Kosova için seçimler yılı oldu. Önce 9 Şubat’ta genel seçimler yapıldı, ardından 12 Ekim’de yerel seçimler gerçekleştirilecek. 13 Eylül’de başlayan seçim kampanyası 10 Ekim’de sona erecek ve bu pazar günü seçimler yapılacak. Bu, ülke tarihindeki sekizinci belediye meclisi ve altıncı belediye başkanlığı seçimi olacak. Toplamda 38 belediye başkanı ve belediye meclis üyeleri belirlenecek. Seçimlere 93 siyasi oluşum katılıyor: bunların 32’si siyasi parti, 32’si vatandaş inisiyatifi, 2’si koalisyon ve 27’si bağımsız aday. Toplam 5.626 belediye meclisi adayı ve 206 belediye başkan adayı yarışacak. Vatandaşlar ülke genelinde 948 merkezde ve 2.625 sandıkta oy kullanacak. Toplam 2.025.105 seçmen sandık başına gidecek. Kosova’da yerel seçimler en son Ekim 2021 tarihinde yapılmıştı. Genel olarak bakıldığında, 2025 yerel seçim kampanyalarının oldukça sönük […]

-

KURTİ’NİN STRATEJİSİ NE? KOSOVA’DA KRİZLER ZİNCİRİ DERİNLEŞİYOR

Bayram0

Bayram POMAK Kosova’da 9 Şubat’ta seçimlerin yapılmasının üzerinden altı ay geçmesine rağmen hâlâ Meclis kurulabilmiş değil. Bir taraftan elliden fazla oturum yapılması, diğer taraftan alınan kararların Anayasa Mahkemesi’ne taşınması süreci büyük ölçüde sürüncemede bıraktı. Seçimlerden birinci parti çıkan Vetëvendosje’nin, muhalefet partilerinin kabul etmediği Adalet Bakanı Albulena Haxhiu’yu inatla aday göstermesi süreci tıkadı. Muhalefet, Haxhiu gibi “bölücü” bir adaya destek vermeyeceklerini açıkladı. Vetëvendosje ise Haxhiu’nun en çok oy alan aday olduğunu, bu nedenle Meclis Başkanı seçilmesi gerektiğini savundu. Vetëvendosje sıralarından olan ve Meclis’in en yaşlı üyesi sıfatıyla oturumları yöneten Avni Dehari, başkan seçiminin kapalı oyla yapılması için öneri sundu. Ancak muhalefet, bu önerinin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek kararı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Mahkeme, gizli oylamanın Anayasa’ya aykırı olduğunu ve bir adayın en […]

-

30 YILDA DEĞİŞMEYEN GERÇEK: SREBRENİCA’DAN GAZZE’YE İNSANLIĞIN YOK SAYILAN ÇIĞLIĞI

Bayram0

Bayram POMAK 1995’te Srebrenica’da yaşanan soykırımın oluşturduğu adalet boşluğu hâlâ dolmadı. Bugün Gazze’de sahnelenen yok etme siyaseti, cezasız kalmış bir suç geleneğinin devamı olarak okunuyor. Bayram Pomak bu yazıda, “Srebrenica’da ne oldu?” sorusuna cevap veriyor ve soykırımların tekrarını mümkün kılan uluslararası düzeni sorguluyor. 30 yılda değişmeyen gerçek: Srebrenica’dan Gazze’ye insanlığın yok sayılan çığlığı Bu yıl Srebrenica Soykırımı’nın 30’uncu yılını anıyoruz; ne var ki yaralar hâlâ taze. Geçen 30 yılın ardından bile, katliamda hayatını kaybeden 8372 Boşnak’tan yalnızca 6765’inin kimlikleri tespit edilip naaşları defnedilebildi. 1000’in üzerinde kurban hâlâ bulunmayı bekliyor. Birçok aile, yakınlarının kalıcı bir mezarı olsun ve bir Fatiha okuyabilsin diye sabırla cenazelerin DNA sonuçlarını beklerken; umutla bekledikleri günleri göremeden, evlatlarının kalıntılarına kavuşamadan hakkın rahmetine kavuşan anne, baba ve kardeşler […]

-

BALKANLARDA DENGE SİYASETİ: ARNAVUTLUK, KOSOVA VE SIRBİSTAN’IN İRAN – İSRAİL ÇATIŞMASINDAKİ KONUMLARI

Bayram0

Bayram POMAK Son haftalarda Orta Doğu’da yaşanan gerginliklerin etkisi Balkanlara da yansıdı. Her ne kadar İsrail ve İran, Balkanlara coğrafi olarak uzak ülkeler olsa da, bu iki devletin Balkan ülkeleriyle olan ilişkileri oldukça farklı düzeylerdedir. Aynı zamanda bu ilişkiler, küresel dengelerin bir yansıması olarak da değerlendirilebilir. İsrail ile İran arasında meydana gelen sıcak çatışma ortamında, Balkan ülkeleri üzerindeki etkide hem ABD ve Rusya gibi küresel güçlerin bu çatışmaya yönelik tutumları hem de Balkan ülkelerinin İsrail ve İran’la olan ikili ilişkileri belirleyici olmuştur. Kendini tamamen ABD’ye dayandıran Arnavutluk ve Kosova gibi ülkeler, bu süreçte İran karşıtı ve İsrail yanlısı net bir pozisyon almıştır. Sırbistan ise dış politikasında genel olarak benimsediği denge siyasetini sürdürmüştür. Arnavutluk ve İran Arasındaki Gerilim Arnavutluk ile İran […]

-

BALKANLARDA ESKİ HAYALETLER: DODİK, SAVAŞ RETORİĞİ VE YENİ TEHLİKELER

Bayram0

Milorad Dodik’in söylemleri yalnızca Bosna Hersek’in iç hukuk düzenini değil, bölgesel barışı da tehdit ediyor. 1990’ların savaş retoriği, bugün yeniden sahnede; bu kez Rusya’nın desteği ve Batı’nın zayıf tepkisiyle. Bu analiz, tüm Balkanlar’ı içine alan büyük bir kriz dinamiğini tartışıyor. Balkanlarda eski hayaletler: Dodik, savaş retoriği ve yeni tehlikeler USKAM Analiz, No. 15 Bosna Hersek, Dayton Barış Anlaşması ile birlikte 1992 ile 1995 yılları arasında meydana gelen savaşı sona erdirdi. Her ne kadar üzerinden 30 yıl geçmiş olsa da, bugün hâlâ Dayton çerçevesinde yapılan tartışmalar şu sorular etrafında şekillenmektedir: Dayton bir barış anlaşması mı, yoksa sadece bir ateşkes midir? Hatta hem uluslararası çevrelerde hem de Bosna Hersek’in iç kamuoyunda, ülkeye yeni bir idari yapı kazandırılması için “Dayton 2” tartışmaları yürütülmektedir. […]

-

KOSOVA’DA SİYASİ KRİZ NASIL SONUÇLANACAK

Bayram0

BAYRAM POMAK Kosova, geçtiğimiz 9 Şubat’ta genel seçimleri gerçekleştirdi. Bu seçimlerden, iktidarda olan Vetëvendosje Partisi birinci olarak çıkmayı başardı. Ancak Vetëvendosje, önceki seçim başarısına ulaşamadı. Geçen seçimlerde yüzde 51 oy alarak tek başına iktidar olan ve hükümetin süresini dört yılda tamamlayan parti, bu seçimlerde yüzde 42’de kaldı. Seçimlerden sonra, Seçim Merkez Komisyonu’nun oyları onaylamasının ardından Cumhurbaşkanı Osmani, 1 Nisan’da Meclisi toplanmaya çağırdı. Bunun üzerine Meclis, 15 Mayıs’ta toplandı. Meclisin gündeminde; milletvekilliği yetkilerinin geçici komisyon tarafından doğrulanması, milletvekili yeminlerinin gerçekleştirilmesi ve Meclis Başkanının seçilmesi vardı. Ancak ilk iki oturumda bu gündem maddelerinin hiçbiri kabul edilmedi. Muhalefet, iktidara karşı tavır alarak gündem maddelerinin oylanmasına katılmadı. Üçüncü oturumda ise ilk iki madde oylanarak Meclis’ten geçti. Ancak üçüncü madde olan Meclis Başkanının seçilmesi kabul […]

-

SIRBİSTAN’DA ÖĞRENCİ PROTESTOLARI CUMHURBAŞKANI VUÇİÇ’İ ZORLUYOR

Bayram0

USKAM Analiz, No. 4, Şubat 2025. Bayram Pomak Balkan Postası Genel Yayın Yönetmeni Sırbistan 1 Kasım 2024 tarihinde bir trajedi yaşadı. O gün, öğle saatlerinde Sırbistan’ın ikinci en büyük şehri olan Novi Sad tren istasyonunun en yoğun olduğu saatlerde dış çatının betonu çöktü. Çatının çökmesi neticesinde 15 kişi hayatını kaybetti ve 2 kişi yaralandı. Bu tren istasyonu ise çok kısa bir zaman önce restore edilmiş ve açılışı yapılmıştı. Kazanın ardından yetkililerin çelişkili açıklamalar yapması halkın öfkesini daha da arttırdı. Bunun üzerine öfkeli halk, herhangi bir doğal afet veya benzeri bir olay yaşanmadan 15 kişinin hayatını kaybetmesinin kabul edilemez olduğunu belirterek yetkilileri hesap vermeye çağırdı. Olayın olduğu günün ertesi, binlerce kişi Novi Sad’ta toplanarak ölenlerin anısına mum yaktı ve çiçekler braktı. […]

-

ALBİN KURTİ’NİN DÖRT YILI: MİTROVİÇA POLİTİKASIYLA GÜÇLÜ, TARTIŞMALI YASALARLA ZAYIF

Bayram0

Bayram POMAK Kosova, önümüzdeki 9 Şubat’ta genel seçimlere gidiyor. Bu seçimlerin en önemli özelliği, Kosova tarihinde ilk kez bir hükümetin görev süresini tamamlamış olarak ülkeyi seçime götürüyor olması. Olağan süresinde gerçekleşecek seçim, mevcut Başbakan Albin Kurtin’in istikrar vurgusunu öne çıkartmasına zemin oluşturması bakımından önemli. Bilindiği gibi, Albin Kurti 2019 seçimlerinde %26 oranında oy alarak ikinci sıradaki Lidhja Demokratike e Kosovês (LDK) partisi ile koalisyon kurmuş ve başbakan olmuştur. Bir yandan pandemi sürecinin olumsuz etkileri diğer yandan Trump’ın Kosova ile Sırbistan arasında anlaşma imzalatma ısrarı, koalisyon hükümetini kısa ömürlü hâle getirmiş, özellikle Kurtin’in Sırbistan ile anlaşmaya prim vermemesi karşısında hükümete adeta “darbe” yapılmıştır. Zira Trump hükümetinin baskısıyla LDK koalisyondan çekilmiş, güvenoyu alamayan hükümet, kuruluşundan sadece 52 gün sonra düşürülmüştür. Bunun ardından […]

-

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN TİRAN VE BELGRAD MESAJLARI

Bayram0

Bayram POMAK Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan, Arnavutluk ve Sırbistan’a ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaretlerde Cumhurbaşkanı, hem bölgesel hem de küresel meseleler için önemli mesajlar verdi. Balkanlar ziyaretinin ilk durağı, Arnavutluk’un başkenti Tiran oldu. Her ne kadar burada Arnavutluk ile farklı alanlarda anlaşmalar imzalansa ve Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Toplantısı’nın ikincisi gerçekleşse de, Arnavutluk kamuoyunda bu ziyaretin en önemli gündem maddesi Namazgâh Camii idi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tiran’da Diyanet İşleri Başkanlığı ve Diyanet Vakfı’nın inşa ettirdiği Balkanlar’ın en büyük camisinin açılışını yaptı. 2015 yılında temeli atılan cami, 10 dönümlük arazide ve 8 bin kişilik kapasiteye sahip. Arnavut medyası, bu ziyarette caminin açılışına geniş yer verdi. Ziyaret sırasında, Arnavutluk’taki FETÖ etkisi de genişçe tartışıldı. FETÖ, belki de dünyada en etkili olduğu yerlerden biri olarak […]

-

TRT’NİN DİZİSİ SIRBİSTAN’I NEDEN RAHATSIZ ETTİ?

Bayram0

Bayram POMAK TRT’nin sosyal medya platformu Tabii’de yayınlanan ‘‘Naser/Bir Srebrenitsa Hikayesi’’ isimli dizi, Sırbistan’ı rahatsız etti. Peki, Sırbistan’ı rahatsız eden bu dizinin baş kahramanı olan Naser Oriç kimdir? Bosna savaşı komutanlarından biri olan Oriç, Boşnaklar için bir kahraman, Sırplar için ise bir ‘‘savaş suçlusu’’dur. Bu durumu daha iyi anlamak için Oriç’in biyografisine bir göz atmak gerekiyor. Naser Oriç, 1967 yılında Bosna-Hersek’in Srebrenica kentinde doğmuş bir komutandır. Yugoslavya dağılmadan önce, 1988 yılında Sırbistan Özel Kuvvetleri’ne tek Boşnak olarak katılmıştır. Özel Kuvvetlerde görev yaparken Kosova’ya atanmış ve burada görevini icra ederken Slobodan Miloşeviç’in meşhur Gazimestan konuşmasında koruma olarak bulunmuştur. Daha sonra Belgrad’a dönerek Miloşeviç’in korumalığını yapmıştır. Bosna-Hersek’te savaş başladıktan sonra Bosna-Hersek ordusuna katılan Oriç, 1992 ile 1995 yılları arasında Srebrenica ve çevresinin […]

-