ABD ve Karadağ, ticaret, yatırım ve ekonomik ilişkileri güçlendirmeyi hedefleyen ikili bir anlaşma için resmi müzakerelere başlıyor. ABD’nin Podgorica Büyükelçiliği, 10 Aralık’ta yaptığı açıklamada görüşmelerin 2025 ABD–Karadağ Ekonomik Diyaloğu çerçevesinde yürütüleceğini duyurdu.
Büyükelçilik açıklamasında, ABD ekonomisinin küresel ölçekte yenilikçilik ve güvenilirlik ile tanındığı belirtilerek, Amerikan şirketlerinin Karadağ’ın büyüyen ekonomisine yönelik ilgisinin arttığı vurgulandı.
Hedef: Yeni yatırımlar, yeni istihdam
ABD tarafına göre müzakereler, Amerikan özel sektörünün Karadağ’a daha fazla yatırım yapmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu yatırımların iki ülkede yeni istihdam yaratması, Karadağ’ın NATO müttefiki olarak rolünü güçlendirmesi ve bölgesel refaha katkı sağlaması hedefleniyor.
Karadağ’ın son dönemdeki anlaşma trafiği
Son dokuz ayda Karadağ; Fransa, Macaristan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile dört ayrı devletlerarası anlaşma imzaladı.
Bu anlaşmaların tümü, ihale gerektirmeden yüklenici seçilmesine olanak tanıyan hükümler içeriyor.
Uzmanlara göre, bu hızlı anlaşma trafiği, 26 Aralık itibarıyla tüm devletlerarası anlaşmaların AB’nin kamu ihalesi kurallarıyla uyumlu olması zorunluluğu nedeniyle artmış durumda.
Özellikle BAE ile yapılan anlaşmalar turizm, gayrimenkul, enerji ve dijital teknolojileri kapsarken; Macaristan ile ulaştırma ve IT altyapısı, Fransa ile altyapı ve enerji projeleri öne çıkıyor.
Hükümet, bu anlaşmaların Karadağ’ın “daha hızlı gelişmesi ve yatırım çekmesi” için stratejik ortaklıklar olduğunu savunuyor.
Kamu ihalesi tartışması: Şeffaflık tehlikede mi?
Karadağ’ın mevcut Kamu İhale Yasası, devletlerarası anlaşmalar kapsamında yapılacak projelerin ulusal ihale süreçlerinin dışında kalmasına izin veriyor.
Sivil toplum kuruluşları ise bunun yolsuzluk riskini artırdığını ve kamu ihale sistemini zayıflattığını belirtiyor.
Alternativa Enstitüsü’nden Marko Sošić, bu yolla hükümetin yatırımlar için “kestirme yollar” aradığını; AB fonlarına başvuru veya başkent projelerinin planlamasının “karmaşık olduğu için” tercih edilmediğini söylüyor.
AB’nin uyarısı
Avrupa Komisyonu’nun kasım ayındaki son raporunda, Karadağ–BAE anlaşmasına özel atıf yapılarak şu uyarı yapıldı:
-
Karadağ, bu ve benzeri anlaşmaların AB kamu ihale mevzuatını ihlal etmediğinden emin olmalıdır.
-
Anlaşmaların nasıl uygulanacağı AB tarafından yakından izlenecektir./BALKAN POSTASI