Avrupa Birliği (AB) Sözcüsü Peter Stano, Kosova’yı, çoğunluğu Sırp olan kuzey bölgesindeki son eylemlerinin ardından dostlarını ve müttefiklerini dinlemezse “yalnız ve geride” kalma riski taşıdığı konusunda uyardı.
Stano “Bu köprünün yeniden açılması konusuyla ilgili söyleyecek bir şeyimiz yok. Sadece, dinlemekte ve anlamakta zorlananlar için, Kosova’nın tüm dostları ve müttefiklerinin [AB, ABD, NATO ve Birleşik Krallık] Kosova’nın dostlarını ve müttefiklerini dinlemesinin çıkarına olduğunu açık ve tereddütsüz bir şekilde söylediğini hatırlatabilirim; aksi takdirde Kosova yalnız ve geride kalma riskiyle karşı karşıya kalacaktır,” dedi.
Kosova hükümeti, ağustos ayı başında, İbar Nehri üzerindeki köprüyü araç trafiğine de açma niyetini duyurdu; bu köprü, Sırpların çoğunlukta olduğu kuzeyi ve Arnavutların çoğunlukta olduğu güneyi ayırıyor. Bu niyet, ABD, AB ve QUINT ülkelerinin itirazlarına rağmen duyurulmuştu.
Bu hafta başında, ABD’nin Kosova Büyükelçisi Jeffrey Hovenier, Özgür Avrupa Radyosu’na verdiği bir röportajda, Mitrovica’daki köprünün bu dönemde açılmasının, NATO askerlerinin, özellikle de Amerikalı askerlerin güvenliğini tehlikeye atabileceği konusunda gerçek bir risk olduğunu söyledi.
Hovenier, Kosova hükümetinin taleplerini dikkate almasını umduğunu belirtti.
Perşembe günü, Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, köprünün kuzeyde açılmasının, ülkenin müttefikleriyle bir çatışmaya yol açmayacak ve Kosova’daki NATO misyonu KFOR’un varlığını artırmayacak şekilde güvence altına alınması gerektiğini söyledi.
Bununla birlikte Cumhurbaşkanı Osmani, Kosova’nın köprü meselesini Brüksel’de Sırbistan ile müzakere etmemesi gerektiğini vurguladı ve AB’nin köprüyle ilgili son açıklamalarını “ırkçı” olarak nitelendirdi.
Kosova hükümetinin ve Osmani’nin, köprü meselesinin Sırbistan ile Brüksel’deki diyalog çerçevesinde tartışılması çağrısı yapan AB’yi eleştirilerine yanıt veren Stano, bunun yeni bir anlaşma değil, daha önce köprü için varılan anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili olduğunu söyledi.
“Ayrıca, Priştine’ye birçok durumda ne tavsiye ettiğimizi tekrarlayabilirim: İyi yönetim, belirli kararların etkileyeceği topluluklara yaklaşmayı ve onları dahil etmeyi gerektirir. Köprü meselesinin AB’nin kolaylaştırdığı diyalog çerçevesinde ele alınması, köprü için varılan anlaşmanın uygulanma şeklinin tartışılması anlamına gelir, yeni bir anlaşmanın değil,” diye ekledi.
Köprü Anlaşması ne öngörüyor?
Kosova ve Sırbistan, 2014 yılında, ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla yapılan diyalog çerçevesinde, İbre Nehri üzerindeki ana köprünün trafiğe açılması konusunda anlaştılar.
Bu anlaşma, köprünün tüm barikatlardan arındırılması ve işlevsel hale getirilmesi amacıyla yapılan “köprünün canlandırılması” olarak adlandırılan bir süreci içeriyordu.
Bu köprüdeki ilk barikatlar, Priştine’nin kuzeydeki otoritesini genişletmesine karşı çıkan yerel Sırplar tarafından 2011 yılında kuruldu.
2014 yılında, bu barikatlar, Kuzey Mitrovica’daki yerel yetkililer tarafından “Barış Parkı” olarak adlandırılan beton duvarlarla değiştirildi. Bu “park” 2016 yılında kaldırıldı ve köprünün açılması planlandı.
Aynı yıl, Kosova ve Sırbistan, önceki anlaşmaların farklı yorumları etrafındaki anlaşmazlıkların üstesinden gelmek amacıyla yeni bir uygulama planı üzerinde anlaştılar.
Bu yeni uygulama planına göre, köprünün tamamen açılması 2017 yılının Ocak ayında yapılması planlanmıştı.
Ancak, köprünün canlandırılmasına yönelik çalışmalar 2018 yılının Haziran ayında tamamlandı.
Bu projeye 1,5 milyon euro yatırım yapıldı.
Sonunda, köprü motorlu araçlar için açılmadı, sadece yayalar için açıldı.
KFOR kuvvetleri, özellikle İtalyan karabinieri, köprü üzerinde sürekli olarak yer alıyor.
Kosova-Sırbistan diyaloğu çerçevesinde, taraflar 2014 yılında köprünün trafik için açılması konusunda anlaştılar, ancak bu uygulamada hiçbir zaman gerçekleşmedi. Sadece köprünün bir tarafı yayalar için açıldı.
Şu anda, köprü sadece yayalar için açık ve KFOR’un İtalyan askerleri köprüde bulunuyor. Kosova Polisi mensupları da köprünün yakınında bulunuyor.
Kosova’daki NATO misyonu KFOR, güvenlikle ilgili gelişmelere yanıt vermek için tereddüt etmeyeceği konusunda uyardı./Balkan Postası